Ανεμογεννήτριες: Τι κρύβεται πίσω τους;

Πόσο ”καθαρή” ενέργεια είναι οι ανεμογεννήτριες; Είναι μια πηγή ενέργειας πράσινη όταν ξεπατώνει τα δάση; Τι γίνεται με τις επιδοτήσεις;

Η Αικατερίνη Στατηρά, Φυσικός και Αντιπρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου Ιωαννίνων, με άρθρο της στον Ηπειρωτικό Αγώνα, σναλύει εξανττλητικά τα κίνητρα για τον “θρίαμβο” των αιολικών πάρκων, τις επιτπώσεις τους στο περιβάλλον, αλλά και τις πραγματικές εναλλακτικές στην παραγωγή ενέργειας…

Γεγονότα και αριθμοί

Ανεμογεννήτριες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πληροφόρηση

Μετά από δεκαετίες κλιματικής αλλαγής και ανησυχίας για την φύση και τον πλανήτη βρισκόμαστε στην πραγματικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ΑΠΕ και ιδίως -στην πραγματικότητα- των ανεμογεννητριών. Οι περισσότεροι από εμάς στο μυαλό μας έχουμε αυτά που θα θέλαμε να εκπληρώνουν οι ανεμογεννήτριες ως προς την απειλή της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και αυτά που προβάλλουν τα ΜΜΕ, όπως διαφημίσεις εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας, διαφημίσεις της ΕΛΕΤΑΕΝ (ελληνική επιστημονική ένωση αιολικής ενέργειας), εκπομπές αφιερωμένες στις ΑΠΕ, αρθρογραφία υπαλλήλων κατασκευαστικών εταιρειών εγκατάστασης ΑΠΕ. 

Οι εικόνες είναι ειδυλλιακές, λοφάκια και αγροί με ανεμογεννήτριες οι οποίες βαφτίζονται αιολικά πάρκα και πίσω ηλιοβασιλέματα, και επίσης πληροφορούμαστε ότι οι ΑΠΕ εγκαθίστανται σε υποβαθμισμένες περιοχές με έμφαση στο ότι είναι φιλικές προς το περιβάλλον. Η όποια ενημέρωση έχουμε προέρχεται από το πρόγραμμα του πράσινου ταμείου για προώθηση των αιολικών πάση θυσία και αναστροφή του αρνητικού κλίματος. Επίσης το πράσινο ταμείο χρηματοδοτεί την πρωτοβουλία για προώθηση των ΑΠΕ “Συγκλίσεις”, πρόεδρος της οποίας είναι η Αλεξάνδρα Μητσοτάκη.

Καιρός να αναρωτηθούμε αν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΒΑΠΕ ή ΑΠΕ) είναι φιλικές προς το περιβάλλον, τουλάχιστον εδώ στην Ελλάδα… Στον πλανήτη είναι μεγάλη κουβέντα το εάν θα αντιμετωπίσουμε έτσι την υπερθέρμανση και την αλληλένδετη καταστροφή της φύσης. Όμως μπορούμε και πρέπει να μάθουμε για τις εγχώριες ΑΠΕ. Γιατί τόσος κόσμος δεν πιστεύει σε αυτή την “πράσινη ενέργεια”;

Τι υπάρχει πίσω από τις ΑΠΕ;

Ας εστιάσουμε στην κατάσταση στην χώρα μας όπου παίζεται το θέατρο της παράλογης καταστροφής της φύσης πίσω από τις πλάτες του κόσμου.

Κάθε ευρωπαϊκή χώρα έχει δεσμευτεί να μειώσει τους ρύπους σταδιακά αντικαθιστώντας την χρήση ορυκτών καυσίμων με ΑΠΕ και καταλήγοντας στην πιθανώς αποκλειστική χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέχρι το 2050.

Ελλάδα και ΑΠΕ: Ο εθνικός στόχος εγκατεστημένης ισχύος από ανανεώσιμες πηγές για την κάλυψη εγχώριων αναγκών ενέργειας είναι μέχρι το 2030 να παράγουν 7,05 GW.

Πόσο έχουμε πλησιάσει τον στόχο μας;

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος χρηματοδότησε έρευνα των Πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Κρήτης με επικεφαλής την Βασιλική Κατή (Βασιλική Κατή, Καθημερινή). Η βάση δεδομένων είχε ληφθεί από την ρυθμιστική αρχή ενέργειας ΡΑΕ (αδειοδοτεί τα ΑΠΕ) σε σχέση με εγκατεστημένες, αδειοδοτημένες, υποβληθείσες προς έγκριση επενδύσεις αιολικών. Χρονολογία έρευνας Μάρτιος 2020. Τα στοιχεία που παρατίθενται ίσχυαν για πριν έναν χρόνο.

3/2020: Ο στόχος είχε επιτευχθεί κατά 44% με 260 σε λειτουργία ΑΣΠΗΕ (ανεμογεννήτριες- αιολικές φάρμες – wind farms)  συνολικής ισχύος 3,12 GW. Αν προσθέσουμε τις ΑΣΠΗΕ για τις οποίες είχαν εκδοθεί άδειες εγκατάστασης ή βρίσκονταν στο τελευταίο στάδιο άδειας παραγωγής, συν όλες οι ΑΣΠΗΕ που επρόκειτο να ξεκινήσουν το επόμενο διάστημα, τότε η συνολική ισχύς έφτανε στα 8,83 GW άρα ο εθνικός στόχος υπερκαλύπτετο κατά 125%.

Η εικόνα ήταν πως “εάν λειτουργήσουν όλα τα επενδυτικά σχέδια για ανεμογεννήτριες που βρίσκονται στον χάρτη της ΡΑΕ -3/2020- ως προς τις χερσαίες ΑΣΠΗΕ η εγκατεστημένη ισχύς της χώρας θα είναι 43.756 MW, ξεπερνώντας τον εθνικό στόχο κατά 6 φορές”!

Αυτά πριν έναν χρόνο. Τότε μόλις είχαν πάρει μυρουδιά οι εταιρείες το πανηγύρι των επιδοτήσεων. Από τότε οι αιτήσεις εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ στην ΡΑΕ πέφτουν βροχή. Το λόμπι των εταιρειών ασκεί συνεχείς πιέσεις για εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών. Γιατί;

Οι επιδοτήσεις από την ΕΕ για τις επενδύσεις σε ΑΣΠΗΕ είναι ιδιαίτερα ελκυστικές και με υπερτιμολογήσεις μεγαλώνει το κέρδος (στην συνέχεια θα πούμε γιατί τις επιδοτεί η ΕΕ).

Τα οικόπεδα εγκατάστασης για ανεμογεννήτριες είναι δωρεάν (βουνά, νησιά, δημόσια γη που δεν ανήκει στους ξένους και ντόπιους επιχειρηματίες αλλά στον ελληνικό λαό).

Με τη αύξηση της τιμής του ρεύματος και το ειδικό τέλος για ΑΠΕ χρηματοδοτούνται σημαντικά και από την φορολογία μας (το ταμείο ανάκαμψης προορίζει 30% αποκλειστικά για ΒΑΠΕ).

Μόνον τον Δεκέμβριο 2020 υπήρξαν 1544 εγκεκριμένες αιτήσεις για αιολικά συνολικής ισχύος 34.48 GW, πέντε φορές πάνω από τον εθνικό μας στόχο 2030 σύμφωνα με την ΡΑΕ. (energy press 3/6/21).

Η έρευνα του Μαρτίου 2020 συνεχίζει ότι αν εγκριθούν όλες οι ΑΣΠΗΕ θα υπάρχουν περίπου 5.515 MW ανεμογεννήτριες σε περιοχές Natura 2000 με περίπου το 80% των βουνών παραχωρημενα στις εταιρείες (Γαιοπληροφοριακος χάρτης της ΡΑΕ).  Από τον Δεκέμβριο 2021 γίνεται μάχη μεταξύ των επιχειρηματικών ομίλων ποιος θα πάρει ποιο βουνό για ανεμογεννήτριες, για κάποια υπάρχουν διπλές αιτήσεις, τα βουνά μας και τα νησιά μας δεν φτάνουν (energy press 3/6/21).

3/20: Αν εγκρίνονταν μόνον οι ΑΣΠΗΕ εκτός δικτύου Natura ο στόχος θα καλύπτετο κατά τρεις φορές.

Πόσο ”καθαρή” ενέργεια είναι οι ανεμογεννήτριες; Είναι μια πηγή ενέργειας πράσινη όταν ξεπατώνει τα δάση;

Το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο 2020 καταργεί την προστασία της φύσης. Τι σημαίνει αυτό; Ποιος ωφελείται;

Σε καμία χώρα δεν έχουν εκχωρηθεί τα βουνά, οι τόποι φυσικού κάλλους, οι περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, οι βιότοποι, οι ιστορικής σημασίας τόποι, οι αρχαιολογικοί τόποι, το ευρωπαϊκό δίκτυο Natura σε εταιρείες ανεμογεννητριών, υδροηλεκτρικών, φωτοβολταϊκών.

Σε καμία χώρα τα δάση και οι αναδασωτέες εκτάσεις από φωτιές δεν χαρίζονται στην κατ’ όνομα “πράσινη ανάπτυξη” (ναι, οι αναδασωτέες εκτάσεις δεν προστατεύονται πια, μπορούν να δίνονται για επενδύσεις ΑΠΕ σύμφωνα με πρόσφατο προεδρικό διάταγμα). Σε καμία πολιτεία συνειδητοποιημένων πολιτών δεν αίρεται η προστασία της φύσης, δεν παρακάμπτεται και ακυρώνεται η δημοκρατία του Συντάγματος χάριν κατ’ επίφαση της πράσινης ενέργειας. Να μπορεί η εταιρεία να δείξει ένα προστατευόμενο τόπο και κανένας νόμος, κανένα δίκιο να μην μπορεί να την εμποδίσει να ανοσιουργήσει, να βιάσει την φύση, καλυπτόμενη από το νομοσχέδιο Χατζηδάκη.

Πάντα οι εταιρείες διαχειρίζονταν την ενέργεια, και το αληθές είναι ότι η πρακτική των ΑΠΕ στα βουνά και περιβαλλοντικά προστατευόμενες περιοχές ξεκίνησε από προηγούμενες κυβερνήσεις, όμως τώρα ασύδοτα διαχειρίζονται την χώρα, από βουνά σε νησιά, για τα υπερκέρδη που τα ΑΠΕ τους αποφέρουν.

Επιπλέον οι τοπικές κοινωνίες δεν έχουν καμία ενημέρωση και ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι στα βουνά της μνήμης των νεανικών τους χρόνων εγκαθιστούν ανεμογεννήτριες και τα κελαρυστά νερά των χωριών τους κλείνονται σε μπετά υδροηλεκτρικών και πηγαίνουν στις εταιρείες. Και όταν αντιδρούνε ανακαλύπτουν ότι το κράτος κωφεύει (στο Νυμφαίο στον Αετό  απέκρυψαν από σελίδα της ΡΑΕ αιολικό ΑΠΕ, κατά παράβαση της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Οι κάτοικοι έτρεξαν όταν άκουσαν τις μπουλντόζες να ισοπεδώνουν το δάσος. Στην δημόσια διαβούλευση για τις ανεμογεννήτριες στο ακρωτήρι Μαλέα οι οποίες θα εκτείνονται σε 25 χλμ απέκρυψαν τα σχόλια του κοινού). Πού ζούμε;

Πού να εγκαθίστανται οι ΑΠΕ;

Αν κάνουμε την παραδοχή ότι οι ΑΠΕ είναι η κατ’ ανάγκη λύση για την κλιματική αλλαγή τότε η χωροθέτησή τους είναι για κάθε χώρα και πόσο μάλλον για το πετράδι που λέγεται Ελλάδα ένα σοβαρό και ευαίσθητο ζήτημα. Η επιστημονική έρευνα ( Κατή) προτείνει να εγκαθίστανται σε υποβαθμισμένα, κοντά σε οδικά δίκτυα μέρη. Σε λόφους κάτω από 800 μέτρα είναι η τάση στην Ευρώπη με ελάχιστες εξαιρέσεις. Στην Ευρώπη δεν καταστρέφουν τα βουνά τους γιατί τα εκτιμούν και πεζοπορούν σε αυτά. Η φύση είναι η ποιότητα της ζωής τους. Διαφημίζουν βουνά, τουριστικές περιοχές ως ελεύθερες από ανεμογεννήτριες.

Η χώρα μας είναι μοναδική σε βουνά, νησιά, πολυσχιδή φύση, βιοποικιλότητα. Κι όμως εμείς ακόμα και τα νησιά μας έχουμε δώσει στις εταιρείες για ανεμογεννήτριες.

Οι ΜΠΕ -μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων- τι ρόλο παίζουν; Είναι επιστημονικά εμπεριστατωμένες; Συντάσσονται από αντικειμενικούς ανθρώπους που γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου και τις λαμβάνουν υπόψη; Κάθε άλλο. Συντάσσονται από ανθρώπους (γραφεία) που πληρώνονται από τον επενδυτή.

Σημειωτέον, πρόσφατα ο νόμος για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τις ανεμογεννήτριες τροποποιήθηκε έτσι ώστε να μην εμποδίζει ή να παρακωλύει την εγκατάστασή τους. Οι ΜΠΕ, οι οποίες ήταν γελοίες και διάτρητες καθότι αποσοβούσαν σημαντικές περιβαλλοντικές παραμέτρους και μόνον για επιπτώσεις δεν έλεγαν, κάποιες δε ήταν copypaste, ήταν εύκολος στόχος ενστάσεων τοπικών κοινωνιών, συλλόγων, περιβαλλοντικών εταιρειών – όχι ΜΚΟ- και άλλων φορέων – όταν βέβαια δεν ήταν πολύ αργά.  Η τροποποίηση του νόμου παρακάμπτει την υποχρέωση των εταιρειών για ΜΠΕ ορίζοντας ότι για αιολικά κάτω των 10 mw δεν χρειάζονται, οπότε οι εταιρείες τα “κομματιάζουν” και είναι ελεύθερες να εγκαταστήσουν όσες θέλουν πχ 10 επί 9.9 mw.

Βλέπε και Ανεμογεννήτριες, κορυφογραμμές και “ανάπτυξη”

Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων: Πώς ξεπερνιέται αυτός ο “σκόπελος” για τις ΑΠΕ

Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν είναι απαραίτητες όχι μόνον στην κατάτμηση του αιολικού έργου σε μικρά αιολικά κάτω των 10 MW, παραθυράκι που δίνει το πράσινο φως σε κάθε αίτηση στην ΡΑΕ για ανεμογεννήτριες.

Οπότε σαλαμοποιούν έργα πολλών δεκάδων MW και εγκρίνονται από την ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) άσχετα από το εάν πρόκειται για περιοχή μονάκριβης βιοποικιλότητας.

Ένα κι ένα κάνουν δύο και η δεύτερη λύση στο σχετικό εμπόδιο των ΜΠΕ είναι το κάψιμο.

Ανεμογεννήτριες: πράσινες ή γκρι;

Φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας;

Οι αιολικές φάρμες είναι βιομηχανικές περιοχές και μάλιστα θεωρούνται βαριά βιομηχανία. Οι ΑΠΕ είναι ΒΑΠΕ.

Γιατί; Εγκαθίστανται γιγάντιες ανεμογεννήτριες συνολικού ύψους, ρότορας και φτερωτές, 150- 220 μέτρων. Για να εγκατασταθούν διανοίγονται δρόμοι ικανοί να επιτρέπουν την διέλευση των τμημάτων τους (>40 Μ) πολλών χιλιομέτρων, μεγάλου φάρδους και λόγω κλίσης των βουνών  οι εγκάρσιες διατομές είναι πολλών μέτρων. Οι πλαγιές, οι ρεματιές αποσαθρώνονται, χάνουν την βλάστηση τους, τις νερομάνες τους, το ανάγλυφο τους και γεμίζουν μπάζα εκσκαφών. Τα δάση ξεριζώνονται. Οι κορυφογραμμές ισοπεδώνονται, ανοίγονται σε βάθος τεράστια γήπεδα για τις βάσεις των ανεμογεννητριών, ρίχνονται εκατοντάδες τόνοι μπετόν. Το βουνό τσιμεντώνεται, η φύση- ζωή σφραγίζεται.

Η ορνιθοπανίδα, οι νυχτερίδες και ουσιαστικά τα αποδημητικά και τα αρπακτικά, ακόμη και αυτά τα ελάχιστα που έχουν απομείνει στις ζώνες ειδικής προστασίας ΖΕΠ, θυσιάζεται στον βωμό – στις φτερωτές- που φέρουν οι ανεμογεννήτριες.

Έρευνα επιτροπής μελέτης της Τράπεζας Ελλάδος για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της καταλήγει σε κάτι πολύ σοβαρό. Οι ανεμογεννήτριες επηρεάζουν το υδατικό δυναμικό μιας περιοχής από την γέννηση της βροχόπτωσης μέχρι τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα. Το μικροκλίμα αλλάζει γιατί οι φτερωτές των ανεμογεννητριών διώχνουν την υγρασία οπότε μειώνεται ο υετός και η χιονόπτωση ( επιπτώσεις των ανεμογεννητριών στον υδροφόρο ορίζοντα, chronos).  Η Πίνδος, ο δικός μας Αμαζόνιος σιγά σιγά θα πάψει να ξεδιψάει την Ελλάδα. Τα νησιά, χάνοντας το αγιάζι, θα στεγνώνουν.

Το βουνό θα έχει χάσει το δάσος του, τις πηγές του, τις φυσικές υδρορροές του, τα λουλούδια και τα βότανα του, τα σποράκια που περιμένουν να φυτρώσουν, τα πουλιά του, τα αγρίμια του.

Οι ανεμογεννήτριες έχουν μέση ζωή 20 χρόνια. Όλα τα έργα υποδομής, οι οδοποιίες, έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης, διαμορφώσεις γηπέδων θα έχουν κοστίσει σημαντικά λεφτά τα οποία κανένας δεν μας τα χάρισε, θα έχουν μείνει εκεί για πάντα έχοντας φιμώσει και μολύνει την γη με τις πια άχρηστες ανεμογεννήτριες  και με άλλες τεχνολογίες να περιμένουν εφαρμογή.

Όμως ο αντίκτυπος που έχουν οι ανεμογεννήτριες στην φύση είναι μη αναστρέψιμος. Η φύση μέχρι τώρα ήταν ο Θεός μας από τον οποίον παίρναμε επιβίωση και ζωή. Η φύση ανέστησε και ανασταίνει τον άνθρωπο μέχρι τώρα. Είναι η άυλη κληρονομιά που αφήνει η κάθε γενιά στα παιδιά της πέρα από την μνήμη του ανθρώπου και η κληρονομιά που μας άφησαν οι παππούδες μας.

Θα καταστρέψουμε τη φύση για να τη σώσουμε; 

Κλιματική αλλαγή, υπερθέρμανση του πλανήτη…

Η κλιματική αλλαγή οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Τα φυτά λόγω της διαπνοής, δηλαδή του ότι την ημέρα παράγουν οξυγόνο, απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα και φιλτράρουν την ατμόσφαιρα είναι εξισορροπιστές του καιρού, αναστολείς της κλιματικής αλλαγής και οι μόνοι σύμμαχοι μας. Και το πιο γυμνό βουνό είναι γεμάτο βλάστηση και νερά, γεμάτο ζωή, βότανα, λουλούδια θα βγούνε στην ώρα τους, στις φαινομενικά βραχώδεις πλαγιές θα απλωθούν σεντόνια λουλούδια όλων των ειδών και χρωμάτων και θα μοσχομυρίσει η γη. Άλλωστε από εκεί δεν παίρνουμε τα βοτάνια μας και τα φάρμακα μας;

Θα κάνουμε ένα κακό και θα πάρουμε καλό; Αυτό μας διδάσκει η εποχή μας που είναι η απαρχή των πανδημιών; Με το δικαίωμα του κέρδους των επενδυτών να ρημάξουμε την φύση; Μήπως οι αρχαίοι μας πρόγονοι θα το έλεγαν ύβρη;

Για την πραγματικότητα της γης – της φύσης – των μελλοντικών γενεών που θέλουμε να σώσουμε υπάρχουν και άλλα σημαντικά δεδομένα που οφείλουμε να γνωρίζουμε.

Απεξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες και τον λιγνίτη…

Στην Ελλάδα πραγματοποιείται βίαιη απολιγνιτοποίηση, με χρόνο μετάβασης στα ΑΠΕ μέχρι το 2030, ενώ στην Γερμανία το 2038 και στην Πολωνία 2050 και σε όλη την Ευρώπη πολύ μετά από τον δικό μας στόχο. Και γεννάται το πρώτο ερώτημα. Είναι ικανές οι ΑΠΕ να υποστηρίξουν την χώρα σε ηλεκτρική ενέργεια;

Η πραγματική παραγόμενη ισχύς είναι το 0.3% της ονομαστικής τους ισχύος. Οι ανεμογεννήτριες είναι ασταθής και μεταπτωτικη μορφή ενέργειας η οποία δεν αποθηκεύεται ( η αποθήκευση είναι εξαιρετικά δαπανηρή και καταστροφική για το περιβάλλον ). Έτσι οι σταθμοί ορυκτών καυσίμων αναλαμβάνουν να παράξουν ενέργεια. Τα χιλιάδες MW αιολικής ενέργειας που σχεδιάζονται να διεισδύσουν στο σύστημα πρέπει να υποστηρίζονται από αντίστοιχα ΜW ενέργειας εργοστασίων άνθρακα, λιγνίτη, φυσικού αερίου.

Στην Μεγάλη Βρετανία χρειάζονται 14.000 ανεμογεννήτριες για να παραχθεί το 4.4% της ενέργειας. Στην Γερμανία και Δανία μείωσαν τις επιδοτήσεις για ανεμογεννήτριες οπότε έπαψαν να είναι ελκυστικές για τις εταιρείες οι οποίες ψάχνουν καινούργιο έδαφος με καλύτερους όρους εγκατάστασης ΑΠΕ.

Η Γερμανία επιταχύνει την εγκατάσταση του αγωγού φυσικού αερίου Nord stream και εγκαινιάζει καινούργιο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο λιγνίτη. (Άκης Τσελέντης)

Το δεύτερο ερώτημα: γιατί τόση βιασύνη ενώ υπάρχει χρονικό περιθώριο για μια βαθμιαία μετάβαση δίχως προχειρότητες, αλλά ειλικρινείς μελέτες που προστατεύουν την χώρα μας για το διακύβευμα όλων των γενεών, την φύση όπως μας την έδωσε ο πλανήτης μας;

Το τρίτο ερώτημα: Η Ευρώπη, ο εταίρος μας, γιατί δεν επεμβαίνει;

Εδώ η απάντηση είναι: Η Ευρώπη μας χρηματοδοτεί αλλά όχι… δωρεάν… θα παίρνουν σχεδόν το 80% της παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ και έτσι μειώνουν το δικό τους αποτύπωμα (ρύπους)! Οι ΑΠΕ εδώ και καιρό εγκαθίστανται για ενέργεια εκτός Ελλάδας. Η Ελλάδα μεταμορφώνεται από χώρα μοναδικού κάλλους στην μπαταρία της Ευρώπης.

Το τέταρτο: Λογικά θα πρέπει να σταματήσουν οι εξορύξεις υδρογονανθράκων (πετρελαίου και φυσικού αερίου). Αυτό συμβαίνει; Όχι. Η Repsol και η Energean Oil and Gas αναλαμβάνουν δραστηριότητες εξορύξεων στην Ήπειρο. Κλείνουμε τα λιγνιτωρυχεία και συνεχίζουμε με τα υπόλοιπα ορυκτά καύσιμα;

Μας λένε ότι η ενέργεια από ανεμογεννήτριες είναι ανεξάντλητη όμως οι πρώτες ύλες για τις ανεμογεννήτριες αρχίζουν να στερεύουν, με το πρώτο κράτος εξορύξεων την Κίνα να μας πληροφορεί ότι αρχίζουν να σπανίζουν οι σπάνιες γαίες.

Μας λένε ότι θα αποκτήσουμε ενεργειακή ανεξαρτησία, όμως θα εξαρτόμαστε από τις χώρες των πρώτων υλών τους, τις χώρες που τις κατασκευάζουν και τις χώρες που μας τις επιδότησαν. Επιπλέον θα εξαρτόμαστε από το εκ των έξω φυσικό αέριο.

Ακόμη ένα επιπλέον, η οικονομία και οι πολίτες θα εξαρτώνται από εταιρείες και όχι από κρατικά λιγνιτωρυχεία.

Μας λένε ότι θα αποσύρουν τις ανεμογεννήτριες και θα τις ανακυκλώσουν και θα αποκαταστήσουν την καταστροφή. Όμως η απόσυρση είναι τόσο κοστοβόρα ώστε ούτε η Αμερική δεν την πραγματοποιεί . Όσο για την αποκατάσταση του εδάφους… από τα τσιμέντα, τα μπετά, τα στοιχεία λειτουργίας των ανεμογεννητριών, τα υπέργεια και υπόγεια καλώδια, την κατακρεούργηση της φύσης.. .ας γελάσουμε …ελληνικά… Είκοσι με είκοσι πέντε χρόνια θα ζήσουν όσες δεν καταστραφούν από τον καιρό, ύστερα αντί για βουνά θα έχουμε νεκροταφεία για ανεμογεννήτριες να μας θυμίζουν την αφέλεια μας και την απραξία μας.

Εν τω μεταξύ θα έχουν εξευρεθεί νέοι τρόποι εκμετάλλευσης της ενέργειας τους οποίους θα μας υποχρεώσουν να εφαρμόσουμε ενώ οι ανεμογεννήτριες θα είναι παρωχημένες ως μη αποδοτικές, μη πράσινες, μη οικονομικές. Όμως θα έχουμε ρημάξει την Ελλάδα μας τελεσίδικα. Στους απογόνους μας δεν θα αφήσουμε νησιά και βουνά αλλά τσιμεντένια γη.

Μας λένε πως δημιουργούνται θέσεις εργασίας κατά την λειτουργία των ΒΑΠΕ όμως τα ΒΑΠΕ δεν χρειάζονται κανέναν κατά την λειτουργία τους. Στο μεγαλύτερο ΒΑΠΕ στην Δανία απασχολούνται τρεις υπάλληλοι.

Μας λένε πως είναι φτηνή ηλεκτρική ενέργεια όμως γιατί εκτός από την υψηλή τιμή ηλεκτρικού ρεύματος πληρώνουμε και το ειδικό τέλος για ΑΠΕ ΕΤΜΕΑΡ;

Μας λέει ο υπουργός περιβάλλοντος πως οι ανεμογεννήτριες θα μπούνε στις κορυφογραμμές που είναι γυμνές από βλάστηση, όμως δεν γνωρίζει ο υπουργός περιβάλλοντος ότι πρώτον σε όλα τα βουνά στα 1500- 1700 μέτρα αρχίζει η υποαλπική ζώνη και δεύτερον ότι σε αυτή την υποαλπική ζώνη δίχως δένδρα σχηματίζεται ο καιρός, εκεί πάνω σχηματίζονται τα νερά, εκεί πάνω ζει άπειρη χλωρίδα και πανίδα, εκεί πάνω ξεκινάει η ζωή του βουνού και αναπόφευκτα η δική μας. Μας λέει ότι θα τις βάλουν σε κορυφές που δεν φαίνονται. Μα η αισθητική του θέματος έρχεται πολύ πίσω από την πραγματικότητα: τα βουνά, η βιοποικιλότητα είναι η ίδια η ζωή, είναι το οξυγόνο, το νερό, είναι ο πλανήτης, είναι αυτό που θέλουμε να σώσουμε!

Ανθρωπογενείς απειλές για τον πλανήτη μας….

Ο κεντρικός πολιτικός στόχος της ευρωπαϊκής Ένωσης, του παγκόσμιου ταμείου για την φύση, της διεθνούς Ένωσης προστασίας της φύσης, του ΟΗΕ  είναι η μη αύξηση της ” τεχνητής” γης, της κατάτμησης της γης με δρόμους, τεχνητές επιφάνειες, ανθρώπινες επεμβάσεις, αλλαγές χρήσης γης. Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις αύξησης των δρόμων και των ανθρωπίνων διαβρώσεων.

Εξ ίσου πολύτιμος στόχος είναι η διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ως προς την ανθρωπογενή αλλοτρίωση και προστασία της φύσης και βιοποικιλότητας τα ελληνικά δεδομένα περιγράφουν ένα ζοφερό μέλλον.

Μόνον η φύση κινδυνεύει από τα ΒΑΠΕ;

Πέρα από την φύση πλήττονται παραγωγικές δραστηριότητες όπως η μελισσοκομία, η κτηνοτροφία, η καλλιέργεια της γης, η συλλογή μανιταριών και βοτάνων, ο τουρισμός, ο εναλλακτικός τουρισμός, ο ήπιος ορεινός τουρισμός, ουσιαστικές παραγωγές και εξαγωγές μας.

Και τα αντισταθμιστικά οφέλη; 

Αν κρίνω από το ότι όλο και περισσότεροι δήμοι, βέβαια είναι κι αυτοί που τους έχουν προσεταιριστεί, δεν δέχονται την εγκατάσταση ΑΠΕ στα βουνά τους και στα νησιά τους τότε έχουν καταλάβει ότι η καταστροφή δεν αντισταθμίζεται.

Πώς θα συνταιριάξουμε την πρόοδο με την σωτηρία του πλανήτη; 

Από πού θα παίρνουμε την ενέργεια μας; 

Θα μπορούσα να προτείνω λύσεις ρεαλιστικές. Όπως…

• Επιδοτούμενα οικιακά φωτοβολταϊκά.
• Σημαντικά κίνητρα για βιοκλιματικές κατασκευές.
• ΒΑΠΕ που δεν θα νεκρώνουν την φύση, σε υποβαθμισμένες περιοχές μετά από σοβαρές ΜΠΈ
• Νέες τεχνολογίες για τα εργοστάσια λιγνίτη που θα μειώσουν σημαντικά τους ρύπους και θα είναι εγχώρια παραγωγή ενέργειας.
• Έλεγχος πηγών ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε επίπεδο χώρας καθώς και σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποχρέωση σε εταιρείες πχ ναυτιλιακές, μεταφορών, εργοστάσια να εφαρμόσουν τεχνολογίες για την μείωση των ρύπων.
• Ενθάρρυνση από κάθε κυβέρνηση αναπτυγμένων χωρών για αλλαγή συνηθειών στην κατανάλωση και στην διατροφή.

Αιολικά πάρκα, πράσινη ενέργεια, βιώσιμη ανάπτυξη, υπουργείο Περιβάλλοντος… λέξεις δίχως νόημα, δούρειοι ίπποι.

Η προστασία του περιβάλλοντος πρόσχημα και πίσω η διαμόρφωση νέων πεδίων επενδυτικής δραστηριότητας για ξένους και εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους.

Ας σηκωθούμε… να απαιτήσουμε…

Επαναφορά της διά του Συντάγματος προστασίας της φύσης. Natura 2000, Ramsar, UNESCO, ΖΕΠ, βιότοποι, ευαίσθητα οικοσυστήματα κτλ. Το πράσινο, η αδιατάρακτη φύση και η βιοποικιλότητα υπεράνω των εργολάβων των ΑΠΕ και του κέδρους.

Και κάτι που δεν έχει συμφέρον να το πει κανένας… γιατί έρχεται ενάντια στα κέρδη και την κατανάλωση…

Μια νομοτέλεια του πλανήτη είναι ανακύκλωση και οικονομία. Ας παραδειγματιστούμε από τον πλανήτη μας αν θέλουμε να είμαστε ένα μέρος του, ειδάλλως ο πλανήτης είναι ο ξενιστής μας με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Ο νεοφιλελευθερισμός φέρνει την εκμετάλλευση των αδύναμων και η πιο αδύναμη από όλους, στο έλεος μας, είναι η φύση.

Ας σταθούμε πλάι της! Και πλάι στα μελλοντικά παιδιά και εγγόνια μας! Αυτά μας έδωσαν τον κόσμο για να τους τον δώσουμε πίσω αλώβητο, όσο πιο όμορφο μπορούμε.

Στατηρά Αικατερίνη

Φυσικός, Αντιπρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου Ιωαννίνων