Προθεσμία έως την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου δίνει στην ελληνική κυβέρνηση το Πρώτο Τμήμα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, προκειμένου να απαντήσει κατά πόσο υπουργικές αποφάσεις για το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών είναι σύμφωνες με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, μετά από προσφυγές που έχουν κατατεθεί εναντίον των αποφάσεων.
Ειδικότερα η κυβέρνηση καλείται να απαντήσει στα εξής ερωτήματα:
- Kαθώς οι προσφεύγοντες είχαν καταθέσει άμεσα αιτήσεις ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των υπουργικών αποφάσεων, το οποίο όμως ανέβαλε διαδοχικά την εξέτασή τους εντός του τρέχοντος σχολικού έτους, μπορεί να θεωρηθεί ότι έχουν απαλλαγεί από την υποχρέωση «εξάντλησης των εσωτερικών ένδικων μέσων»;
- Η υποχρέωση των γονέων (σύμφωνα με σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας του 2015) να καταθέσουν υπεύθυνη δήλωση ότι οι μαθήτριες τους δεν είναι Χριστιανές Ορθόδοξοι για να απαλλαγούν από τα θρησκευτικά, όπως και η τήρηση αυτών των δεδομένων στα αρχεία του σχολείου, καθώς και η διερεύνηση που (κατά την ίδια εγκύκλιο) θα πρέπει να διενεργήσει ο διευθυντής του σχολείου για να ελέγξει την εγκυρότητα των υπεύθυνων δηλώσεων προσβάλλει το δικαίωμα των προσφευγουσών μαθητριών για σεβασμό της ιδιωτικής τους ζωής, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 8 σε συνδυασμό με το άρθρο 14;
- Η υποχρέωση των γονέων να αποκαλύψουν ότι οι μαθήτριες δεν είναι Χριστιανές Ορθόδοξοι, προκειμένου να απαλλαγούν από τα θρησκευτικά προσβάλλει το δικαίωμα των τελευταίων που κατοχυρώνεται από το άρθρο 9, δηλαδή το δικαίωμα να μην εκδηλώνουν τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις τους, σε συνδυασμό με το άρθρο 14;
- Κατά την λειτουργία του στον τομέα της εκπαίδευσης, το ελεγχόμενο Κράτος έχει εξασφαλίσει ότι οι πληροφορίες ή γνώσεις που περιλαμβάνονται στα προγράμματα των θρησκευτικών για το σχολικό έτος 2017/2018 μεταδίδονται:
– με αντικειμενικό, κριτικό και πλουραλιστικό τρόπο, άρα συμβατό με το πρώτο εδάφιο του άρθρου 2 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, έναντι των προσφευγουσών μαθητριών;
– με σεβασμό στις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις των προσφευγόντων γονέων, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 2 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ;
Οι υπουργικές αποφάσεις
Σημειώνεται ότι το καλοκαίρι του έτους 2017, δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οι δύο υπουργικές αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας που όρισαν το περιεχόμενο του μαθήματος των θρησκευτικών στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο.
Σύμφωνα με εισήγηση του Μητροπολίτη Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης προς την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδας, βάσει αυτών των υπουργικών αποφάσεων, το υποχρεωτικό μάθημα των θρησκευτικών είναι “ομολογιακό”, δηλαδή κατευθύνει προς την χριστιανική πίστη, στο Δημοτικό κατά 82,4% και στο Γυμνάσιο κατά 74,2%. Η απαλλαγή από το μάθημα αυτό διενεργείται σύμφωνα με εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας του έτους 2015 με την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης ότι ο ανήλικος μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος και ότι για συνειδησιακούς λόγους δεν επιθυμεί την παρακολούθηση του μαθήματος, ενώ κατά την ίδια εγκύκλιο ο διευθυντής του σχολείου οφείλει να εξακριβώνει την εγκυρότητα αυτών των δηλώσεων.
Οι προσφυγές
Εναντίον των αποφάσεων αυτών προσέφυγαν το καλοκαίρι του 2017, ενόψει της έναρξης του σχολικού έτους 2017/2018 γονείς και μαθήτριες, με αίτημα την ακύρωση των εν λόγω υπουργικών αποφάσεων λόγω παραβίασης των δικαιωμάτων τους για πρόσβαση σε ένα μάθημα κριτικό, πλουραλιστικό και αντικειμενικό, χωρίς καταγραφή των θρησκευτικών ή φιλοσοφικών τους πεποιθήσεων, όπως άλλωστε επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Το Γ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας όμως ύστερα από διαρκείς, τελικά ματαίωσε ουσιαστικά την δυνατότητα δικαστικού ελέγχου και ακύρωσης των υπουργικών αποφάσεων εντός του τρέχοντος σχολικού έτους, με αποτέλεσμα οι ενδιαφερόμενοι να προσφύγουν τον Ιανουάριο του 2018 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για παραβίαση του δικαιώματός τους για σεβασμό της ιδιωτικής τους ζωής, για σεβασμό της θρησκευτικής τους συνείδησης και για πρόσβαση σε αντικειμενική, κριτική και πλουραλιστική εκπαίδευση, χωρίς κατήχηση και αποκλεισμούς με κριτήριο τις θρησκευτικές πεποιθήσεις.
Μετά την απάντηση που θα δώσει η κυβέρνηση στις ανωτέρω ερωτήσεις, θα κληθούν οι προσφεύγοντες να τοποθετηθούν και στην συνέχεια θα αποφασιστεί κατά πόσον η υπόθεση θα οδηγηθεί σε δίκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για παραβίαση όλων ή ορισμένων από τα ανωτέρω άρθρα της Σύμβασης και του Πρωτοκόλλου ή αν θα οδηγηθεί στο αρχείο.
