«Πολλές φορές ξυπνάω πανικόβλητη τη νύχτα, γιατί βλέπω τον εαυτό μου να τρέχει μέσα στα χαλάσματα». Η θεομηνία της Μάνδρας, με τις ανθρώπινες απώλειες και τις υλικές ζημιές, δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο τον ψυχικό κόσμο των κατοίκων της. «Οταν ξεκινήσαμε τις ομαδικές συνεδρίες, είχα την αίσθηση ότι κανείς δεν είχε έως τότε κλάψει για ό,τι συνέβη», περιγράφει στην «Κ» η δρ Αννα Πολεμικού, νευροψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, επικεφαλής του προγράμματος ψυχολογικής υποστήριξης, που υλοποιείται από το μεταπτυχιακό «Διεθνής Ιατρική – Διαχείριση Κρίσεων Υγείας», με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Χειρουργικής Εμμ. Πικουλή, υπό την αιγίδα της Ιατρικής του ΕΚΠΑ και σε συνεργασία με τον Δήμο Μάνδρας- Ευδυλλίας.
Στις εβδομαδιαίες συναντήσεις δίνουν το «παρών» σαράντα περίπου άτομα. «Το κάλεσμά μας απευθυνόταν σε όλους, ωστόσο ανταποκρίθηκαν μόνον γυναίκες, μητέρες ή γιαγιάδες, αλλά πολλές που ζουν μόνες» διευκρινίζει η ψυχοθεραπεύτρια. «Τα περισσότερα θύματα ήταν ηλικιωμένοι που ζούσαν μόνοι στο σπίτι», υπενθυμίζει η κ. Λίνα Βασδέκη από τον πολιτιστικό σύλλογο γυναικών Μάνδρας. Εκτοτε, σημειώθηκαν πολλοί θάνατοι ηλικιωμένων στην περιοχή, που εκτιμάται ότι συνδέονται έμμεσα με το συμβάν, καθώς καταπονήθηκαν σωματικά ή ψυχικά. Οπως διαπίστωσε το κλιμάκιο του ΕΚΠΑ, η απώλεια του μεταφορικού μέσου έχει ως συνέπεια πολλοί ασθενείς να στερούνται της τακτικής τους θεραπείας, ενώ η προσπάθεια αντιμετώπισης των αυξημένων αναγκών έχει οδηγήσει σε εξουθένωση -burn out- όσων εργάζονται στην «πρώτη γραμμή».
Νιώθουν ενοχές
Ενοχές για διαφορετικούς λόγους νιώθουν οι περισσότερες γυναίκες. «Πολλές έχουν ένα κενό μνήμης για το πώς αντέδρασαν τη στιγμή της καταστροφής, υποθέτουν ότι έχασαν τον έλεγχο και μίλησαν άσχημα στους οικείους τους», μεταφέρει η δρ Πολεμικού. Εξάλλου, οι κραυγές όσων ζητούσαν βοήθεια την αποφράδα εκείνη νύχτα τις έχουν «στοιχειώσει». «Αλλες νιώθουν άσχημα, επειδή αν και δεν επλήγησαν, έχουν αποκτήσει φοβίες, που ντρέπονται να μοιραστούν θεωρώντας ότι δεν το δικαιούνται», εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια. Πάντως, ο φόβος ότι το «κακό» μπορεί να ξανασυμβεί, δεν είναι δυστυχώς ανεδαφικός, αφού ακόμα πολλές ζημιές δεν έχουν αποκατασταθεί ούτε έχουν υλοποιηθεί αντιπλημμυρικά έργα. «Αρκεί μια βόλτα στον κεντρικό δρόμο Βαγγέλη Κοροπούλη, όπου ακόμα δεν διαθέτει ούτε ηλεκτροδότηση ούτε καν πεζοδρόμιο», τονίζει η κ. Βασδέκη, «από κάθε γωνιά αναδύεται ακόμα σκόνη». Επομένως, μία σταγόνα αρκεί για να προκαλέσει ρίγη πανικού και να κρατήσει ξάγρυπνους τους κατοίκους.
Πολλοί γονείς δεν στέλνουν τα παιδιά τους σχολείο όποτε βρέχει, ενώ και οι ίδιοι οι μαθητές φοβούνται τις μετακινήσεις με βροχή. «Ωστόσο, τα παιδιά επιδεικνύουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα από τους μεγάλους» παρατηρεί η δρ Πολεμικού. Ψάχνουν ένα χαμένο τους παιχνίδι και απαντούν μόνα τους «θα το πήρε το ποτάμι».
Αντίθετα, οι ενήλικες, τέσσερις και πλέον μήνες μετά την καταστροφή, συχνά καταρρέουν με μικρές φαινομενικά αφορμές. Πολλά μέλη της ομάδας εκφράζουν επιπλέον την ανησυχία τους, επειδή βλέπουν να ορθώνονται εκ νέου κτίσματα σε σημεία, όπου αποδεδειγμένα περνούν ρέματα.
«Στην αρχή, είχαμε έντονες συναισθηματικές εξάρσεις και η κάθε συμμετέχουσα έτεινε να μονοπωλεί τη συζήτηση, σταδιακά όμως έμαθαν να ακούν με προσοχή τον πλησίον τους». Άλλωστε, αυτό είναι ένα από τα «στοιχήματα» της ομαδικής ψυχοθεραπείας: «να αντιληφθούν ότι τα προβλήματα είναι κοινά αλλά και μοναδικά». Η ίδια η καταστροφή εξάλλου έφερε πολλούς πιο κοντά. «Υποχώρησαν τοίχοι μεταξύ σπιτιών και ανακάλυψαν αιφνιδίως τους γείτονές τους». Μέρα με τη μέρα, πάντως, και καθώς ο καιρός «ανοίγει» η διάθεση των παροικούντων τη Μάνδρα βελτιώνεται: αποφασίζουν σε πείσμα των δυσκολιών να παραμείνουν στη γειτονιά τους, επιζητούν νέα ερεθίσματα και αλλαγή παραστάσεων.
από την Καθημερινή
