Σχόλια – παρατηρήσεις – προτάσεις στο επικαιροποιημένο Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων του Δήμου Χαϊδαρίου

Του Κώστα Φωτεινάκη*

Α’ ΜΕΡΟΣ

Ι. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ – ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Ο Κώστας Φωτεινάκης είναι Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ (περισσότερα στο τέλος του Β’ Μέρους), πρώην μέλος του Δημοτικού Συμβούλιου Χαϊδαρίου με τους «Πολίτες σε δράση», Ερευνητής της Τοπικής Ιστορίας.

ΙΙ. ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ. | ΣΧΟΛΙΑ – ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

Θεωρούμε κατά αρχάς θετικό το  γεγονός της σύνταξης ενός νέου επικαιροποιημένου ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ. Ωστόσο έχουμε να καταθέσουμε τόσα πολλά σχόλια, παρατηρήσεις, διορθώσεις και προτάσεις που ξεπερνούν το ρόλο και την ευθύνη ενός σωματείου. Αν μπαίναμε σε λεπτομέρειες θα έπρεπε να αναλάβουμε το  ρόλο του «διορθωτή, επιμελητή κειμένων» και να καταθέσουμε ένα διαφορετικό ΤΣΔΣΑ  – Δ.Χ. και μάλιστα δωρεάν.

ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ.: https://bit.ly/3HtEHA1

Το ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ. είναι στο μεγαλύτερο, ενημερωτικό και θεωρητικό του μέρος ένα συμπίλημα, δηλαδή «είναι συντεθειμένο άτεχνα με την παράθεση περικοπών από διάφορες πηγές».

Το γεγονός αυτό, η «Αντιγραφή – Επικόλληση» (copy paste) έχει γίνει άτεχνα με αποτέλεσμα να έχουν μεταφερθεί φοβερά και ασύλληπτα λάθη που διασύρουν την πόλη. Οι ευθύνες των μελετητών είναι δεδομένες αλλά και των υπευθύνων της Δημοτικής Αρχής η οποία κατέθεσε για διαβούλευση και στη συνέχεια ψήφιση το ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ.

ΙΙ.1 ΣΧΟΛΙΑ – ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ – ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ

1. Ενδεικτικά και ανεπίτρεπτα λάθη: α) «… Το Παλατάκι ήταν κατοικία των Βασιλιά Όθωνα…» σ.17. Πρόκειται για τεράστιο λάθος ο συντάκτης μετάφερε με copy paste την πληροφορία από άλλη πηγή. Άλλος ήταν ο Βασιλιάς Όθωνας (1815 – 1867) και άλλος ο αυλικός Θων (1850 – 1906). Το ορθόν είναι εξοχική κατοικία του αυλάρχη Θων. β) Το Χαϊδάρι «…Διοικητικά υπάγεται στην Νομαρχία Αθηνών..» σ.19. Και ο τελευταίος αυτοδιοικητικός αλλά και κάθε μελετητής θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι Νομαρχίες καταργήθηκαν με το ν.3852/2010 (Καλλικράτης) γ) Κάθε μήνας έχει από 28 – 31 μέρες. Στο ΣΔΑΣΑ – Δ.Χ. διαβάζουμε στη σύμβαση με τη RECYCOM λήξη 70.05.2024 σ.31. [ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν και άλλα σοβαρά λάθη, ελλιπείς περιγραφές και παραλήψεις που τις έχουμε καταγράψει, αλλά θα απαιτούσε τόσο πολύ χρόνο για να τις συμπεριλάβουμε στο κείμενο. Χρόνο που δεν διαθέτουμε, ωστόσο προφορικά και σε συνεργασία έχουμε τη διάθεση να σας ενημερώσουμε].
2. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ, σ.4. Υπάρχουνσυντομογραφίες στο ΤΣΔΑ – Δ.Χ.οι οποίες δεν αναφέρονται στη σ. 4.Παραδείγματα α) ΚΔΕΥ – Κέντρο Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών β) ΑΕΚΚ – Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων.
3. ΕΙΔΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ, σ.9. Θα ήταν χρήσιμοαναφερθεί η πηγή των ορισμών για να υπάρχει μεγαλύτερη αξιοπιστία στο ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ. Δηλαδή να επαναληφθεί η διευκρίνηση ότι είναι «Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Ν 4819/2021 (ΦΕΚ Α 129/23-07-2021), το οποίο αποτελεί προσαρμογή του Άρθρο 3 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ, όπως έχει τροποποιηθεί με την παρ. 3 του άρθρου 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/851
4. ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ: Προτείνουμε να προστεθούν στα παραρτήματα (ή ανάλογα με τα κεφάλαια) α)  ΠΗΓΕΣ – Συγκεντρωτικά οι νόμοι, σχέδια, αποφάσεις με τα αντίστοιχα ΦΕΚ β)Υπηρεσίες – Οργανισμοί που έχουν σχέση με τη μείωση και τη διαχείριση των αποβλήτωνγ)Σχήματαγια τηνκαλύτερη κατανόηση του θέματος –  ενδεικτικά η πασίγνωστη πυραμίδα για την «ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ».

Β’ ΜΕΡΟΣ

ΙΙΙ. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ  – ΣΧΟΛΙΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Όπως προαναφέραμε στο Α’ ΜΕΡΟΣ «…έχουμε να καταθέσουμε τόσα πολλά σχόλια, παρατηρήσεις, διορθώσεις και προτάσεις που ξεπερνούν το ρόλο και την ευθύνη ενός σωματείου. Αν μπαίναμε σε λεπτομέρειες θα έπρεπε να αναλάβουμε το  ρόλο του «διορθωτή, επιμελητή κειμένων» και να καταθέσουμε ένα διαφορετικό ΤΣΔΣΑ  – Δ.Χ. και μάλιστα δωρεάν.». Προφανώς θα μπορούσαμε να γράψουμε κατεβατά για την εμφάνιση της πόλης και τη διαχείριση των αποβλήτων στην τοπική οικονομία, τη δημόσια υγεία κ.λπ.

Περιοριζόμαστε λοιπόν σε τίτλους και με τη δήλωση ότι είμαστε πρόθυμοι να αναλύσουμε τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις μας.

1. Δεν υπάρχει αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ. του έτους 2015, δηλαδή του προηγούμενου από αυτό που κατατίθεται για διαβούλευση και επικαιροποίηση. 
2. Η φιλοσοφία του ΤΣΔΣΑ  – Δ.Χ. περιορίζεται στη διαχείριση των ΑΣΑ χωρίς να αναδεικνύει  την αναγκαιότητα της μείωσης της παραγωγής τους. Το θέμα δεν είναι μόνο η διαχείριση αλλά και η μείωση παραγωγής ΑΣΑ.
3. Δεν υπάρχει ειδική αναφορά, σχέδιο και δέσμευση για τη μείωση αποβλήτων στις υπηρεσίες του Δήμου, Σχολεία, Πνευματικά Κέντρα κ.λπ. Ο Δήμος αποτελεί θετικό ή αρνητικό παράδειγμα για τους δημότες, τις επιχειρήσεις κ.λπ.
4. Θεωρούμε την «ανακύκλωση ρούχων και υποδημάτων» σ.24 μη επιτυχή, σε αντίθεση με τα ΑΕΕΚ, και για αυτό το λόγο προτείνουμε τη μη ανανέωση της σύμβασης (07.05.2024). ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τη διαδικασία αυτή, συλλογή – διάθεση, προτείνουμε να την οργανώσει ο Δήμος Χαϊδαρίου, σύμφωνα με την αρχική πρόβλεψη του ΤΣΔΣΑ – Δ.Σ «Κινητή μονάδα επαναχρησιμοποίησης ειδών – Second Hand) σ.66.
5. ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 8.1. Θεωρούμε όλο το πακέτο ελλιπές και αναποτελεσματικό για την ενεργό συμμετοχή των κατοίκων, φορέων και των επιχειρήσεων στην υλοποίηση του ΤΣΔΣΑ  – Δ.Χ. Το πρόβλημα ήδη εντοπίζεται δυστυχώς και στην παρούσα φάση – ο Δήμος Χαϊδαρίου δεν έχει προσκαλέσει με ανακοίνωση ή Δελτίο Τύπου τους κατοίκους και τους εμπλεκόμενους να πάρουν μέρος στη διαβούλευση.
6. [συνέχεια από α/α5]. Το σχέδιο θα πρέπει να προβλέπει διαρκή και επαναλαμβανόμενη ενημέρωση, επιμόρφωση και συμμετοχή των πολιτών για τη μείωση και τη διαχείριση των ΑΣΑ και όχι μόνο για ένα χρόνο. Αυτό προϋποθέτει πρόβλεψη στον ετήσιο προϋπολογισμό με 5 Ευρώ ανά κάτοικο (σύμφωνα με την εμπειρία).
7. (συνέχεια από α/α5). Defra MODEL 4E – Υπάρχουν πολλές μορφές ενημέρωσης και συμμετοχής στη διαδικασία ενημέρωση – συμμετοχή των πολιτών. Εμείς προτείνουμε το σύστημα για την ενημέρωση και την «αλλαγή συμπεριφοράς και αντίληψης», το πλαίσιο του προγράμματος που έχει επεξεργαστεί το «Τμήμα Περιβάλλοντος, Τροφίμων και Αγροτικών Υποθέσεων του Ενωμένου Βασιλείου»/ Department for Environment, Food and Rural Affairs –  Defra MODEL 4E (Enable/ Καθιστώ ικανούς – Engage/ Προκαλώ τη συμμετοχή – Encourage/ Ενθαρρύνω –Exemplify/ Αναδεικνύω καλές πρακτικές). [Διαβάστε – Δείτε το γράφημα ΕΔΩ]
8. Μικρό πράσινο σημείο σ.60. Συμφωνούμε με την οριοθέτηση και τη περιγραφή ωστόσο η αναφορά στη σ.62 δημιουργεί σύγχυση. Προτείνεται η διαγραφή των δύο τελευταίων προτάσεων της πρώτης παραγράφου.
9. Γωνιές ανακύκλωσης γειτονιάς σ.48-50: Με αφορμή τις περιγραφές «στο πλάτωμα του πεζοδρομίου» (1), «επί του πεζοδρομίου» (2 και 6) υπογραμμίζουμε ότι οι Γωνιές Ανακύκλωσης Γειτονιάς δεν πρέπει να γίνουν σε βάρος των πεζοδρομίων και να περιορίζουν τον ελεύθερο χώρο για την κίνηση των πεζών και των ΑμΕΑ.
10. Γωνιές ανακύκλωσης σε σχολεία σ. 50 – 53: α) Να μη εμποδίζουν την ασφαλή μετακίνηση πεζών και ΑμΕΑ  β) Να ληφθεί υπόψη η ορατότητα των οδηγών και η οδική ασφάλεια (το 10 β) ισχύει και για τον α/α9.
11. ΠΙΝΑΚΕΣ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ – ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ κ.λπ. Δεν διαθέτουμε το χρόνο για να τα ελέγξουμε και να τα αξιολογήσουμε, ωστόσο θεωρούμε ότι είναι αξιόπιστα.
12. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Συμφωνούμε με την περιγραφή και τις χρήσεις που περιγράφονται επαναφέροντας τη σύσταση να διαγραφεί η πρόταση που αναφέρεται στον α/α8 (φωτ. Π5, Π6, Π7 –  Μικρό πράσινο σημείο]
13. ΣΑΦΕΣΤΕΡΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕ ΑΠΟΣΠΑΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΔΑ και άλλων αρμοδίων αρχών. Επειδή υπάρχουν αυτούσια αποσπάσματα από το ΕΣΔΑ αλλά και άλλων οργανισμών και Ευρωπαϊκών οδηγιών χρειάζεται μια πιο συγκεκριμένη περιγραφή ότι αυτά δεν αφορούν το ΤΣΔΑΣΑ – Δ.Χ. Ένα μόνο παράδειγμα: «Ανάκτηση ενέργειας… με άμεση καύση…» σ. 10

IV. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:

1. Οι ΦτΦ θεωρούν ότι η ορθολογικότερη/ οικολογικότερη διαχείριση των αστικών αποβλήτων είναι «άρρηκτα συνδεδεμένη με την αλλαγή συμπεριφοράς και αντίληψης των πολιτών και των επιχειρήσεων» αλλά και με την αξιόπιστη, κοινωνικά δίκαιη και αποτελεσματική λειτουργία του Εθνικού, Περιφερειακού και Τοπικού σχεδιασμού.
2. Το ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ από μόνο του πατάει στο ένα πόδι – το άλλο πόδι για να περπατήσει είναι η εφαρμογή του Κανονισμού Καθαριότητας (2012) ο οποίος αν και έχει συνταχθεί πριν από δέκα χρόνια είναι εξαιρετικός (υπάρχει μια ένσταση για ένα μόνο θέμα). Και τα δύο πρέπει να γνωστοποιηθούν με συστηματικό τρόπο στους πολίτες σύμφωνα με την πρόταση που περιγράφεται ανωτέρω α) ΙΙΙ. 6. β) ΙΙΙ.7.
3. Από την μέχρι τώρα διαδικασία της συγγραφής και της ενημέρωσης  των πολιτών και των φορέων για το κατατεθέν ΤΣΔΣΑ – Δ.Χ. είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για την επιτυχία του και με μεγάλη μας χαρά θέλουμε να διαψευστούμε.

Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ ΦτΦ [ΕΔΩ] είναι μέλος στις εξής οργανώσεις και δίκτυα:  

• Global Waste Cleaning Network – GWCN
• Naturefriends International
• Seattle to Brussels
• ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ. Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής – Δ. Αθήνας 
• Πρωτοβουλία Πολιτών για τη Διαχείριση Αποβλήτων –  ΠΡΩΣΥΝΑΤ.

Δράσεις των  ΦτΦ ειδικότερα για τη μείωση και τη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων:

1. Διαρκή εκστρατεία ενημέρωσης και παρέμβασης με τίτλο «Λιγότερα απόβλητα καλύτερη ζωή». Δημιουργία ειδικού blog  [ΕΔΩ] με τον παραπάνω τίτλο και σελίδας στο Facebook «Ανακύκλωση Εμπειρίας στην Οικιακή Ζωή» [ΕΔΩ]
2. Συμμετοχή με προτάσεις στις διαβουλεύσεις α) για τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (2015 και 2020) β) για τον ΠΕΣΔΑ του 2016.
3. Υλοποίηση έργου (σεμινάρια – δράσεις) με θέμα “Ανακύκλωση εμπειρίας – Η οικιακή ζωή”. Υποστηρικτική επιχορήγηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (Γενική Γραμματεία Σύγχρονου Πολιτισμού, Γενική Δ/νση Σύγχρονου Πολιτισμού, Δ/νση Πολιτιστικών Δράσεων & Εποπτείας” (2020)
4. Συμμετοχή σε ημερίδες και κινηματικές δράσεις για τη μείωση και την οικολογική, αποκεντρωμένη και κοινωνικά δίκαιη διαχείριση των ΑΣΑ.
5. Εκδόσεις ειδικών φυλλαδίων για θέματα μείωσης και διαχείρισης ΑΣΑ.
6. Ημερίδα για τη «Βιώσιμη Ανάπτυξη στη Δυτική Αθήνα – Αττική» (Δεκέμβριος 2019).