Ήταν μόνο 22… – Μάρκος Καραμανής, ο Αιγαλιώτης νεκρός του Πολυτεχνείου

Ο Μανώλης Καραμανής έχασε τον 22χρονο αδελφό του Μάρκο στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Το “Χαϊδάρι Σήμερα” τον συνάντησε στην τελετή κατάθεσης στεφάνων, προς τιμήν του αδελφού του, από τον Δήμο Αιγάλεω στην Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου. Μιλήσαμε μαζί του για όσα συνέβησαν στην οικογένειά του τον Νοέμβριο του 1973, για το πολιτικό αλλά και το ανθρώπινο δράμα.

 

– Κύριε Καραμανή, κάθε τέτοια μέρα ποιες εικόνες έρχονται στο μυαλό σας;

Ολόκληρες ταινίες… τραγικές ταινίες… Το 1973 ο αδελφός μου ήταν 22 ετών. Μόλις είχε απολυθεί από το Στρατό. Σε μία εβδομάδα θα παντρευόταν. Η αρραβωνιαστικιά του ήταν ήδη έγκυος. Την 21η Απριλίου 1967 ήταν μαθητής. Συναντήσαμε στα Πατήσια τα τανκς και με ρώτησε: «Αυτοί ήρθαν να μας φυλάξουν;». Έξι χρόνια μετά τον σκότωσαν!

– Ας γυρίσουμε όμως το χρόνο στο Νοέμβρη του 1973.

Δούλευα μαζί με τον Μάρκο φτιάχνοντας ηλεκτρολογικά σε πολυκατοικίες. Εκείνη την εποχή δουλεύαμε στο κτήριο στο οποίο τον δολοφόνησαν, δίπλα στο Πολυτεχνείο, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και Πατησίων γωνία. Εκεί κατέφυγε, όταν τους κυνήγησαν με έναν βοηθό του οι αστυνομικές δυνάμεις.

Στο Πολυτεχνείο ο Μάρκος πήγε την Πέμπτη (δύο μέρες πριν την εισβολή του άρματος) μαζί με φίλους του. Τροφοδοτούσαν τους εξεγερμένους φοιτητές με ό,τι χρειαζότανε. Τα αγόραζαν με λεφτά από το χαρτζιλίκι τους και από προσφορές άλλων δημοκρατικών πολιτών. Ο αδελφός μου μπαινοέβγαινε καθημερινά στο χώρο του Πολυτεχνείου, αλλά δεν διανυκτέρευε εκεί.

Την Παρασκευή, παραμονή της εισβολής, ήταν το μεγάλο “πανηγύρι”. Εγώ είχα στήσει οδόφραγμα με το αυτοκίνητο μου, στη συμβολή των Οδών Αλεξάνδρας και Μαυροματαίων. Ξαφνικά ακούσαμε μια φωνή να ανοίξει το οδόφραγμα, για να περάσει το ασθενοφόρο. Ήταν όμως ένα σαμποταρισμένο ασθενοφόρο, επανδρωμένο  με αστυνομικούς ντυμένους με άσπρες ποδιές. Όταν ανοίγω το ραδιόφωνο ακούω από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου ότι το συγκεκριμένο όχημα είναι μαϊμού και πως οι άνδρες που επιβαίνουν σε αυτό πετάνε δακρυγόνα. Πήγα να ξανακλείσω το οδόφραγμα, θρασύτατα ο οδηγός του ανεβαίνει στο πεζοδρόμιο, ρίχνει ένα σήμα της Τροχαίας και ξαναπερνάει στην Αλεξάνδρας. Όταν πήγα στο σπίτι ζήτησα από τον αδελφό μου και τους φίλους του να μην ξαναμπούν στο Πολυτεχνείο, γιατί τα πράγματα γίνονταν άκρως επικίνδυνα. Το βράδυ εκείνο έγινε η εισβολή του τανκς.

Η μοιραία μέρα

Το πρωί όμως της άλλης μέρας ο αδελφός μου ξαναπέρασε από την Πατησίων. Όποιους πήγαιναν  εκεί τους κυνηγούσανε. Ο αδελφός μου μαζί με ένα συγγενή μας ανέβηκε στην ταράτσα της πολυκατοικίας Πατησίων και Αλεξάνδρας γωνία. Εκεί που δουλεύαμε. Το ασανσέρ ήταν κλειστό. Ήξερε όμως το ασανσέρ υπηρεσίας. Από την ταράτσα του ΟΤΕ ένας αξιωματικός – φονιάς του έριξε με το πολυβόλο. Ο αδελφός μου, που είχε υπηρετήσει τη θητεία του ως έφεδρος υπαξιωματικός στην Πολεμική Αεροπορία, βούτηξε μικρότερο παιδί που ήταν μαζί του, για να το προστατέψει. Στην προσπάθειά του έφαγε μια σφαίρα στο λαιμό. Εξοστρακισμένη αυτή καρφώθηκε στο παιδί που είχε στην αγκαλιά του. Πρόκειται για το Χρήστο Μαλιαράκη, που έχει ακόμη τη σφαίρα στο κεφάλι του!

– Τι αισθάνεστε κάθε χρόνο, όταν το ημερολόγιο δείχνει 17 Νοεμβρίου;

Μας ξύνει ένα βρώμικο νύχι και μας αναζωπυρώνει τα ίδια.

“Δεν τον δολοφόνησε μόνο ο σκοπευτής…”

– Αργότερα το δικαστήριο τι ποινή επέβαλε στο δολοφόνο του αδελφού σας;

Ο αξιωματικός αυτός καταδικάστηκε σε 24 χρόνια φυλακή. Κλήθηκα στη δίκη του ως μάρτυρας κατηγορίας. Αφού περιέγραψα τα γεγονότα, όπως τα ζήσαμε, είπα πως ο αδελφός μου σκοτώθηκε από το συγκεκριμένο ελεύθερο σκοπευτή. Δεν ευθύνεται μόνο εκείνος, αλλά και ο ανώτερός του που του έδινε εντολές. Ο ανώτερός του είναι υπεύθυνος για δύο θανάτους και τέσσερις σοβαρούς τραυματισμούς. Μάλιστα, όπως υποστήριξαν στη δίκη υπάλληλοι του ΟΤΕ, που κλήθηκαν ως μάρτυρες, κάθε φορά που πετύχαινε το στόχο του, άναβε τσιγάρο και το απολάμβανε.

– Τους ξαναείδατε ποτέ από τότε;

Όχι.

Ήταν χαρούμενος…

– Τι διάθεση είχε εκείνες τις μέρες ο αδελφός σας;

-Ήταν χαρούμενος. Έτσι κάνουν οι νέοι. Ήταν γεμάτος από ενθουσιασμό. Ήταν πολύ γενναίος και δυνατός. Είχε ολοκληρώσει τη στρατιωτική του θητεία στη Σκύρο. Εκεί γνώρισε τη γυναίκα του.  που δεν πρόλαβε να την παντρευτεί.

– Ο αγώνας του Πολυτεχνείου δικαιώθηκε για σας;

Χρησιμοποιήθηκε από ορισμένους, που πατήσανε πάνω σε αυτές τις πλάτες. Κανένας αγώνας όμως δεν πάει χαμένος. Αυτό που περιμέναμε δεν έγινε. Το «Ζήτω» δεν φτάνει. Κάποια στιγμή όμως  πρέπει να γίνει μια λαϊκή επανάσταση. Ο λαός να πιάσει στα χέρια του τους εγκληματίες, τους κλέφτες και  τους λωποδύτες για να τους τιμωρήσει. Το καπιταλιστικό σύστημα στην Ελλάδα έχει διαβρώσει τα πάντα. Και αυτή χούντα είναι.

– Η δημοκρατία συγχωρεί; 

Πρέπει να συγχωρεί, όμως μέχρι ένα όριο. Αν συγχωρείς συνέχεια, θα την ξαναπατήσεις.

– Τι νιώσατε με την πτώση της δικτατορίας; 
Εκατομμύρια Έλληνες  μπορεί να πανηγύριζαν εκείνη τη στιγμή,  αλλά εμένα με απογοήτευσε. Δεν με ενθουσίαζε ο ερχομός του Καραμανλή. Υπήρξε αλλαγή. Όχι όμως αυτό που επιδίωκα, σαν πονεμένος άνθρωπος.

– Τι απέγιναν η κοπέλα και το παιδί του αδελφού σας;
Η κοπέλα κράτησε το παιδί. Όταν γεννήθηκε δεν μπορούσαμε να του δώσουμε το επώνυμο του φυσικού του πατέρα, γιατί τότε υπήρχε ένας νόμος που έλεγε ότι, όταν το παιδί έχει νεκρό πατέρα και παππού, δεν μπορεί να πάρει το επώνυμό του. Εγώ το κατάφερα με τη συνδρομή του Αιγαλεώτη δικηγόρου Τάσου Ζόμπολα και του Βαγγέλη Κανελλόπουλου. Καλέσαμε σε σύγκληση την ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Είχαμε στοιχεία όταν πήγαμε και μια εισήγηση του καθηγητή Νομικής Νουάρου Μιχαηλίδη. Καταφέραμε να καταργηθεί ο νόμος αυτός. Από τότε οι γυναίκες στην Ελλάδα πήραν μια οντότητα, που τους έλειπε και άλλαξε το οικογενειακό δίκαιο. Το παιδί όταν βαφτίστηκε πήρε το ονοματεπώνυμο Μάρκος Καραμανής του Μάρκου.

Ο ανιψιός μου είναι περήφανος για τον φυσικό πατέρα του. Η μητέρα του αργότερα παντρεύτηκε. Χαίρομαι που ο ανιψιός μου αποκαλεί τον σύζυγο της μητέρας του, πατέρα. Άλλωστε, τον πραγματικό του πατέρα δεν τον γνώρισε. Για μας η μητέρα του είναι η νύφη μας, δεν έχουμε άλλη. Χάρη σε αυτή υπάρχει το γονίδιο του αδελφού μου…

Γιώργος Παπαπαναγιώτου