Σοφοκλής Αλέπης: “Σταματήστε να χτυπάτε συμπονετικά στην πλάτη τα άτομα με αναπηρία”

Ο Σοφοκλής Αλέπης, αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Παραπληγικών, πρώην δημοτικός σύμβουλος Χαϊδαρίου και υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος, είναι ένα δραστήριο μέλος της τοπικής μας κοινωνίας. Όχι μόνο δεν καθηλώθηκε εξαιτίας της αναπηρίας του, αλλά αντίθετα με τις πρωτοβουλίες και τις πράξεις του δείχνει έναν άνθρωπο που δεν το βάζει κάτω και παλεύει για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία. 


Ρίχνει τα ρατσιστικά – κοινωνικά τείχη, σχολιάζει το κρυμμένο πολιτικό μάρκετινγκ γύρω από την αναπηρία, ζητάει προσβασιμότητα και εξηγεί πώς οι παραπληγικοί άνθρωποι και οι έχοντες αναπηρία μπορούν είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας, αρκεί να τους δοθεί αυτή η ευκαιρία. 


Πώς
ξεκινήσατε να ασχολείστε με την πολιτική
και πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με
το Πανελλήνιο Σύλλογο Παραπληγικών;

Στον Πανελλήνιο
Σύλλογο Παραπληγικών ήμουν γραμμένος
ως μέλος από έφηβος, γιατί ήθελα να
ενημερώνομαι. Η ενεργή συμμέτοχη μου
στο Σύλλογο Παραπληγικών ξεκίνησε μετά
από τρεις απορρίψεις που δέχτηκα για
ένα μεταπτυχιακό που ήθελα να κάνω πάνω
στο μάρκετινγκ. Πιθανά να μην τους άρεσε
το προφίλ μου για να μπορέσω να ολοκληρώσω
το μεταπτυχιακό ή να μην ήμουν τόσο
τεχνοκράτης όσο εκείνοι ήθελαν, έτσι ο
καθηγητής μου τότε (1999-2000) μου πρότεινε
να ασχοληθώ με το κοινωνικό κομμάτι που
ίσως θα είχα, ένα πλεονέκτημα. Αυτό ήταν
τελικά το ερέθισμα για να ασχοληθώ με
τον σύλλογο αλλά στην συνέχεια κατάλαβα
πως δεν υπήρχε πλεονέκτημα, πως χρειάζεται
να υπάρχουν άνθρωποι και οι συλλογικές
προσπάθειες τους αποκτούν προστιθέμενη
αξία και  αναγνωρίζονται από τον
κόσμο. Αντικειμενικά είναι ένας χώρος
δύσκολος, ένας χώρος απαιτητικός, αλλά
πρέπει να μπορεί  κανείς να εστιάσει
αρκετά ώστε να μπορέσει να πάει παραπέρα.
Στην συνέχεια ήρθαν οι δημοτικές εκλογές,
ο συνδυασμός κομμάτων, οι δημοτικές
παρατάξεις κλπ όπου ο συγκεκριμένος
χώρος αναζητά κάποιες φορές ανθρώπους
από ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.

Θα μπορούσε
κάποιος να το πει και ένα είδους
μάρκετινγκ. Παλαιότερα είχα αναφέρει
πως τα άτομα με αναπηρία που συμμετέχουν
στα ψηφοδέλτια γίνονται αντικείμενο πολιτικού μάρκετινγκ,  γιατί, αν γίνει επένδυση στο συναίσθημα του
φέροντα ψήφο, πιθανά να έχουν την
δυνατότητα να προσελκύσουν ευκολότερα
ψηφοφόρους, αλλά από εκεί και έπειτα
είναι και στο χέρι του υποψήφιου να
περάσει τις θέσεις του.

Το
μάρκετινγκ αυτό, όπως το αποκαλέσατε,
εσάς δεν σας ενόχλησε;

Κάποτε με
ενόχλησε, άλλες φορές όμως όχι. Όταν
πρωτοεξελέγην δεν το είδα σαν μάρκετινγκ, όπως και όταν μπήκα σαν υποψήφιος δεν
μπορούσα να  φανταστώ ότι ήταν ένα
είδος μάρκετινγκ. Το 2006 άρχισα να
καταλαβαίνω ότι τελικά ήταν και έτσι.
Σίγουρα όμως αυτό που μου συνέβη ήταν
ότι κολακεύτηκα, γιατί ήμουν και εγώ
ένας νέος, γύρω στα τριάντα, ενθουσιώδης, που μου έγινε μια πρόταση και που ίσως
να το αναζητούσα έχοντας στο πίσω
μέρος του μυαλού μου ότι θα προσθέσω
ένα λιθαράκι στη βελτίωση της εικόνας
της πόλης μου. Μέσα από αυτή την
διαδικασία πήρα μια σχετική αναγνωρισιμότητα
στην πόλη μου. Αυτό με κολάκεψε σε
πρώτο επίπεδο και σε δεύτερο επίπεδο, αφού με τίμησαν οι συμπολίτες μου και
εξελέγην, κατάλαβα ότι οφείλω να
είμαι υπεύθυνος.

Οι δυσκολίες
που αντιμετωπίσατε όταν ξεκινήσατε
να εμπλέκεστε με την πολιτική ποιες
ήταν;

Το δύσκολο
είναι ότι πρέπει να έχεις εμπειρία, να
μπορείς να κάνεις ενέργειες και προφανώς
δεν μπορείς να είσαι μόνος σου σε αυτό.
Δεν είμαι κατά της ενασχόλησης με τα
κοινά, όσο μπορεί ο καθένας και επιθυμεί,
είναι προτιμότερο για εμένα να ασχολείσαι
με τα κοινά και με τις όποιες στρεβλώσεις
τους, παρά να μην ασχολείσαι καθόλου
και να υπάρχει μια μόνιμη απραγία. Καθώς
ασχολείσαι με τα κοινά, στην προσπάθεια
να επιτύχεις μεγάλες αλλαγές, όλο και
κάτι θα αλλάξεις, κάτι θα μετατρέψεις, κάποια πολιτική απόφαση θα πάρεις, κάτι
διαφορετικό θα προτείνεις στους ανθρώπους
που είναι στον συνδυασμό σου και κάτι
θα βελτιωθεί. Σίγουρα, αν δεν κάνεις
τίποτα, τότε είναι που θα υπάρχει
στασιμότητα.

Ποιοι ήταν
οι στόχοι σας, όταν ξεκινήσατε;

Οι στόχοι
μου ήταν να εκπροσωπήσω όσο το δυνατόν
καλύτερα μπορούσα τον κοινωνικό φορέα από όπου προερχόμουν, με απλά λόγια να
αναδείξουμε πράγματα που αφορούν την
ισοτιμία των ατόμων με αναπηρία. Κάποια
από αυτά έγιναν, άλλα πάλι δεν κατάφεραν
να ολοκληρωθούν, γιατί δεν είναι πάντα
εύκολο να περάσεις μέσα από διαύλους
επικοινωνίας την αναγκαιότητα για το
αυτονόητο. Συνήθως στους δημοτικούς
χώρους, και θα μιλήσω σε τοπικό
επίπεδο γιατί παραπάνω δεν γνωρίζω -νομίζω πως είναι και μια μικρογραφία
της γενικότερης πολιτικής σκηνής- πρέπει
να μπορείς να έχεις πολύ δυνατές
συνέργειες, αλλά και συμμάχους και όταν
λέω συμμάχους εννοώ ανθρώπους που έχουν
το ίδιο πολιτικό όραμα με εσένα.

Άρα, κάποιοι
στόχοι που είχατε θέσει στην αρχή
κατάφεραν να υλοποιηθούν, σωστά;

Δεν ξέρω αν
κατάφεραν να υλοποιηθούν τελικά. Από
την πλευρά μου νιώθω ότι κατάφερα να
θέσω κάποια θέματα στην ατζέντα. Μακάρι
να υλοποιήθηκαν, αν όχι, μακάρι  να
γίνει μελλοντικά. Ήταν μια πολύ ωραία
εμπειρία, μπορεί να μου προκύψει πάλι
στο μέλλον, μπορεί και όχι. Σε αυτό το
σημείο θα ήθελα να αναφέρω για την
απομυθοποίηση, γιατί μετά από την
εμπειρία απομυθοποίησα όλο το focus που
γίνεται. Το focus πρέπει να γίνεται στις
πολιτικές, όχι στα πρόσωπα. Η
πολιτική είναι απαραίτητη και η απαξίωσή της επικίνδυνη.

Ο Σοφοκλής σε πρόσφατη συνάντηση του ΠανελληνίουΣυλλόγου Παραπληγικών με τον πρωθυπουργό.

Συνεχίζετε
να έχετε ακόμα κάποιες φιλοδοξίες ως
προς την προσβασιμότητα;

Είναι ένα
θέμα που το έχετε τονίσει αρκετές φορές.
Νομίζω ότι το θέμα της προσβασιμότητας ξεκινάει από αλλού, από το στάτους ή
μάλλον από την παιδεία του καθενός. Αυτό
που πρέπει εμείς να κάνουμε, από όποιο
μετερίζι ασχολούμαστε, είτε λέγεται
δήμος είτε λέγεται φορείς ατόμων με
αναπηρία, είναι να αναζητήσουμε και να
βελτιώσουμε την πρόσβαση του ατόμου με
αναπηρία στην κοινωνία, παράλληλα με
 την πρόσβαση εκτός σπιτιού. Μεταξύ
τους πρέπει να είναι αλληλένδετα. Η
προσβασιμότητα στο φυσικό δομημένο
περιβάλλον είναι βασικός πυλώνας για
την ένταξη του ατόμου στην κοινωνία. Αν
δεν υπάρχει η δυνατότητα να βγω από το
σπίτι μου και να μπορώ να πάω ανεμπόδιστα
στην δουλειά μου, λόγω του ότι δεν
υπάρχουν οι κατάλληλες δομές στο φυσικό
δομημένο περιβάλλον, τότε αυτόματα
έρχεται ο αποκλεισμός στην κοινωνική
ένταξη.

Πιστεύετε με την πάροδο των χρόνων ότι ο κόσμος έχει
αρχίσει να αντιμετωπίζει αλλιώς τα
άτομα με αναπηρία, σε σχέση με παλαιοτέρα;

Η νέα γενιά
έχει βελτιωθεί αρκετά, έχει μορφωθεί
και έχει επηρεαστεί αρκετά από το
εξωτερικό, λόγω του ότι ο κόσμος ταξιδεύει
πιο πολύ. Έχει αλλάξει η αντιμετώπιση
κυρίως από τα νέα παιδιά. Τα αρνητικά κατάλοιπα έρχονται κυρίως από το
παρελθόν. Να φέρω ένα παράδειγμα πάνω
σε αυτό. Σε ένα ταξίδι μου στο εξωτερικό, σε προηγμένη χώρα, ο οδηγός του
λεωφορείου, όταν δει χρήστη αμαξιδίου, θα σταματήσει θα κατεβάσει την ράμπα
θα βγει από την θέση του, αν δεν έχει
συνοδό, θα βοηθήσει να  τοποθετηθεί
το αμαξίδιο στην θέση που προβλέπεται
θα μπει πάλι στην θέση του, οι επιβάτες
θα περιμένουν με υπομονή, όπως και τα
αυτοκίνητα πίσω και θα συνεχίσει να
κάνει την πορεία του. Κάτι τέτοιο, όπως
είναι γνωστό σε όλους, δεν εφαρμόζεται
στην Ελλάδα, εδώ αρνούνται να κατεβάσουν
την ράμπα παρόλο που είναι προβλεπόμενη.
Ενώ υπάρχουν αρκετές προϋποθέσεις, νομίζω πως δυσλειτουργούμε στην παιδεία
μας. Όμως τα νέα παιδιά δεν είναι έτσι,
προσεγγίζουν τα άτομα με αναπηρία
θέλοντας να ενημερωθούν, δεν έχουν
στερεότυπα και ό,τι δυσλειτουργικό έχει
μείνει στην κοινωνία μας, έρχεται από
προηγούμενες γενιές. Πιστεύω σταδιακά
ότι στερεότυπα έχουν απομείνει θα
εκλείψουν σιγά σιγά, και πρέπει να
εκλείψουν.

Έχετε
τονίσει σε αρκετές συνεντεύξεις σας
για την σημαντικότητα της εργασίας των
ατόμων με αναπηρία. Κάποιες κινήσεις
έχουν ξεκινήσει να γίνονται τι πιστεύετε
γι’αυτό;

Νομίζω ότι
να είμαστε -υπό προϋποθέσεις- παραγωγικοί
και είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες
ώστε να ενταχθούμε ισότιμα στην κοινωνία.
Πρέπει να βοηθήσουμε όλοι να ξεφύγει η
αναπηρία από το ιατρικό μοντέλο και να
ενταχθεί στο κοινωνικό, δεν είμαστε
ασυνήθιστοι αλλά είμαστε και θέλουμε
να είμαστε κοινωνικά εντασσόμενοι. Αυτό
που πρέπει να γίνει είναι η δημιουργία
συνθηκών, έτσι ώστε οι Α.με.Α. που μπορούν
να δουλέψουν να δημιουργούνται
προϋποθέσεις ώστε να παράγουν έργο, αν
παράγουν έργο τότε η πολιτεία οφείλει
να σε δει διαφορετικά και να μην σε
υποτιμάει, γιατί σε υποτιμάει. Αυτό όμως
δεν σημαίνει ότι όλοι μπορούν να
 δουλέψουν, αλλά μιλάμε για περιπτώσεις
ανθρώπων που έχουν την δυνατότητα, είτε
κινητικά είτε νοητικά, να κάνουν μια
εργασία τότε η πολιτεία οφείλει να σου
δώσει κίνητρα με διάφορους τρόπους όπως
επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές για να
ξεκινήσεις κάτι δημιουργικό. Κάτι που
θα σε κάνει να αισθανθείς ισότιμος,
παραγωγικός, ώστε να ενταχθείς στο
κοινωνικό σύνολο. Κάποτε υπήρχε ένα
πρόγραμμα επιδότησης του ΕΟΜΜΕΧ που
έδινε την δυνατότητα σε ανθρώπους με
αναπηρία να  δημιουργήσουν τη δικιά
τους επιχείρηση, πήγαινε αρκετά καλά,
όμως για κάποιους λογούς σταμάτησε. Δεν
είμαι σε καμιά περίπτωση κατά των
επιδομάτων πρόνοιας που λαμβάνουν
τα άτομα με αναπηρία, διότι δεν αποτελούν
εισόδημα, αλλά ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας
για τις πρώτες ανάγκες που η αναπηρία
επιφέρει. Συμπληρωματικά με τα επιδόματα
θα μπορούν να δημιουργηθούν κατάλληλες
θέσεις εργασίας και περιβάλλοντα
κατάλληλα διαμορφωμένα, ώστε να αυξηθεί
το παραγόμενο αποτέλεσμα της χώρας και
να μειωθεί το ποσοστό ανεργίας που, στο
χώρο της αναπηρίας, ξεπερνά το 80%. Ακόμα
και άτομα με αναπηρία που δουλεύουν
σήμερα, δεν δουλεύουν σε κατάλληλο
περιβάλλον, στο οποίο να είναι
εύκολα προσβάσιμοι οι χώροι.

Τι ήταν
αυτό που σε μικρή ηλικία έπαιξε καθοριστικό
ρολό για την ανάπτυξη της προσωπικότητας
σας;

Νομίζω πως
εγώ ήμουν τυχερός, γιατί είχα ένα
οικογενειακό περιβάλλον που με στήριξε,
που μου έδωσε να την δυνατότητα να
καταλάβω ότι δεν υστερώ σε κάτι, δεν μου
εμφύσησε ηττοπάθεια και αυτό με βοήθησε
να χτίσω την όποια προσωπικότητα μου.
Για παράδειγμα το 1980, που πήγα δημοτικό, αν δεν ήταν η μητέρα μου να απαιτήσει
και να κερδίσει την ένταξή μου σε κανονικό
σχολείο θα ήμουν σε ειδικό, λόγω της
κινητικής αναπηρίας, διότι το περιβάλλον
είχε σκαλιά και δεν πληρούσε τις
κατάλληλες προδιαγραφές. Με αυτό θέλω
να πω ότι ακόμα η κοινωνία μας είναι
λίγο πίσω και σημαντικός παράγοντας
στην εξέλιξη ενός ανθρώπου με αναπηρία
είναι η οικογένεια, εκείνη είναι που
στηρίζει και που δίνει τις πρώτες βάσεις
στον τρόπο αντιμετώπισης των δυσκολιών
της ζωής.

Ποια ήταν
η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζεται
ή αντιμετωπίσατε όλα αυτά τα χρόνια;

Η μεγαλύτερη
δυσκολία σε προσωπικό επίπεδο, την οποία
ακόμα έχω, αλλά την διαχειρίζομαι
διαφορετικά, είναι να σταματήσω το
 συμπονετικό χτύπημα στην πλάτη. Το
χτύπημα αυτό μόνο ισοτιμία δεν δείχνει.
Είναι αυτό που ανέφερα πιο πάνω το
ιατρικό μοντέλο, αυτό πρέπει να αλλάξουμε
και να πάμε στο κοινωνικό, στο ότι είμαστε
ισότιμοι. Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι αυτή και από εκεί ξεκινάνε όλα. Αν
μου δημιουργήσεις σωστές συνθήκες, ώστε
να μπορέσω να εργαστώ, να βγω από το
σπίτι, να ερωτευτώ τότε θα μου αλλάξεις
την ποιότητα ζωής μου. Ακόμα και ο έρωτας
είναι αποτέλεσμα κοινωνικής θέσης,
γιατί αν η κοινωνία πιστεύει ότι ο
ανάπηρος είναι πολίτης δεύτερης
κατηγορίας τότε ίσως να δυσκολευτεί
στο να θεωρηθεί ερωτεύσιμος, και όταν
αυτό συμβεί, να είναι μόνο για περιορισμένο
χρονικό διάστημα.

Οι τωρινοί
στόχοι ως αντιπρόεδρος του Συλλόγου
Παραπληγικών είναι όλα αυτά που αναφέρεται
παραπάνω;

Όλα τα παραπάνω
είναι λίγο μακροχρόνιοι στόχοι, εκείνο
που πρέπει να μπορέσουμε να πετύχουμε
ως φορείς είναι να φτάσουμε στην κοινωνία
και παράλληλα να φτάσει και εκείνη σε
εμάς, να αμβλύνουμε το χάσμα που μπορεί
να υπάρχει από την ύπαρξη της όποιας
διαφορετικότητας. Καλό είναι η κοινωνία
να γνωρίζει ότι υπάρχουν άνθρωποι που
έχουν παρόμοιες και ισότιμες ανάγκες
και να γνωρίζουμε και εμείς ότι δεν
πρέπει να κλεινόμαστε στο στενό μας
περιβάλλον μονό με έναν τρόπο εγωκεντρικό.
Όλο αυτό αποτελεί μια προσπάθεια που
πρέπει να γίνει από πολλούς ανθρώπους,
αλλά και οι άνθρωποι που έχουν αναπηρία
να ασχοληθούν, να βρουν το κίνητρο για
να ενταχτούν στο κοινωνικό σύνολο αλλά
και στην παραγωγή κοινών πολιτικών για
την αναπηρία, να διεκδικούν δυναμικά
αλλά  να μην μένουν μονό στις απαιτήσεις.

Συνέντευξη:
Άννα Παρούση, εργοθεραπεύτρια