“Μονοπάτι πολιτισμού”, το όραμα για το Χαϊδάρι του 21ου αιώνα

μέλος της κίνησης ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

 Η πόλη μας έχει την τύχη να φιλοξενεί στα γεωγραφικά της όρια μνημεία ιστορικά και αρχαιολογικά, όπως και συλλογικά φυσικά αγαθά:
– Ποικίλο, Αιγάλεω Σκαραμαγκάς. 
– Μπλόκ 15, μνημείο εθνικής αντίστασης και αντιφασισμού 
– Δύο μνημεία ιστορικής μνήμης στο Διομήδειο της εκτέλεσης των 59 και του Νίκου Πλουμπίδη στο Αιγάλεω, κοντά στη Μονή 
– Μονή Δαφνιού, Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς(Unesco), στα ερείπια του Δαφναίου Απόλλωνα 
– Ιερό της Αφροδίτης στην Αφαία 
– Ίχνη της Ιεράς Οδού με διάσπαρτους κροκαλογενείς ογκόλιθους κατά μήκος της και τμήματα του οδοστρώματος πριν την συμβολή της με την Σχιστού, πρόσφατα αποκαλυφθέντα. 

Έχουμε και και άλλα αρχιτεκτονικά εικαστικά μεγάλης πολιτιστικής αξίας (Παλατάκι, Αι Γιώργης κτήριο Γύζη κλπ.)

Ακόμη, το πολύτιμο θαλάσσιο μέτωπο του Σκαραμαγκά και τους ορεινούς όγκους με σπάνια βιοποικιλότητα και σημασία για το κλίμα της Δ. Αθήνας.

Η ιδέα για Μονοπάτι Πολιτισμού, που θα ενώνει όσο γίνεται τα περισσότερα από αυτά -και αν είναι δυνατόν όλα- είναι μια ιδέα που έρχεται από παλαιά, από την ιδέα της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων της Αττικής, όπου προβλεπόταν πεζοδρόμηση όλης της Ιεράς Οδού μέχρι την συμβολή της με την Λ. Αθηνών. Η ιδέα αυτή, λοιπόν, ενέπνευσε πολλούς, που κατά καιρούς πρότειναν με διάφορες παραλλαγές την ανάδειξη και αξιοποίηση όλων αυτών των αξιοθέατων της πόλης μας, μεμονωμένα ή κατά ομάδες, συμβάλλοντας σε μια δημιουργική και οραματική ζύμωση, που μένει ανοιχτή για την περιγραφή αυτού του σχεδίου ανάπτυξης και αξιοποίησης αυτής της κληρονομιάς.

Στο πλαίσιο αυτού του άτυπου “διαλόγου” και με γνώμονα την αειφόρα ανάπτυξη, την συντήρηση – ανάδειξη των μνημείων, το σεβασμό και την οικολογική αναβάθμιση των όμορων με τα μνημεία περιβαλλόντων χώρων και το θαλάσσιο μέτωπο, προτείνω το “ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ – ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ”.

Οι δύο κύριοι αρχαιολογικοί χώροι Μονή Δαφνιού και Ιερό Αφροδίτης είναι ασύνδετοι μεταξύ τους, τους χωρίζει η Λ. Αθηνών, είναι απομονωμένοι, καθόλου σχετιζόμενοι με τους πολεοδομικούς γειτονικούς χώρους, τους ορεινούς όγκους, τα άλλα μνημεία και τη θάλασσα. Ούτε οι κάτοικοι ούτε οι λιγοστοί επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να περιηγηθούν ενιαία αυτή την τόσο ιστορική περιοχή.

Η πρόταση είναι η ενοποίηση όλων σχεδόν αυτών των χώρων με ένα μεγάλο μονοπάτι. Λέω σχεδόν, γιατί για το Μπλόκ 15 απαιτείται μονοπάτι ξεχωριστό, που θα ξεκινά από το Άλσος Δαφνιού, θα συναντά το περιφερειακό μονοπάτι στο Αιγάλεω και θα κατεβαίνει στο Μπλόκ 15.

Στο πλαίσιο των “πράσινων διαδρόμων”, που θα διασχίζουν το Λεκανοπέδιο, από το Μπλόκ 15 συνεχίζει το μονοπάτι στις παρυφές του βουνού και μπορεί να ενώνεται με το Πάρκο Τρίτση στο μέλλον, όταν δρομολογηθούν αυτοί διάδρομοι.

Ο σχεδιασμός για την είσοδο στο ΜΠ θα είναι από την Δυτική Πύλη της Αθήνας, που διαμορφώθηκε για τους Ολυμπιακούς 2004. Η Δυτική Πύλη μπορεί να δεχτεί για στάθμευση μεγάλα επιβατηγά μεταφορικά οχήματα, αλλά και πολλά Ι.Χ. Απαιτείται ανάπλαση της νησίδας και ανακατασκευή περιπτέρων που υπάρχουν σήμερα. Στον γειτονικό πρόσφατα δενδροφυτεμένο χώρο (τελευταία χρήση αδέσποτα) μπορούν να αναπτυχθούν οι απολύτως απαραίτητοι χώροι (οικολογικά κτήρια) για την φιλοξενία των χώρων υποδοχής του ΜΠ, χώροι αναψυχής και αίθουσες με υλικό για ανασκαφές στην Ιερά Οδό στα όρια του Χαϊδαρίου, φωτογραφίες για το μνημείο της Πυθιονίκης, χάρτες, περιηγητές ανά τους αιώνες και όποιο άλλο υλικό υπάρχει και είναι διαθέσιμο για να την Ιερά Οδό και τα μνημεία της, στο πέρασμα των αιώνων.

Το ΜΠ θα ξεκινά από την Δυτική Πύλη θα περνά στις παρυφές του Αιγάλεω θα έχει στάση στο μνημείο εκτέλεσης του Ν. Πλουμπίδη, μνημείο αντιφασιστικού αγώνα θα συνεχίζει στην Μονή Δαφνιού, όπου ελπίζουμε σύντομα να τελειώσει η πλήρης αποκατάσταση των ζημιών και να επιτραπεί η συχνότερη επισκεψιμότητα. Γι’ αυτό το μνημείο και τους τρόπους προσαρμογής προσπέλασης και σύνδεσης με ΜΠ θα υπάρξουν μελέτες. Μετά την Μονή το ΜΠ συνεχίζει κάτω από την Λ. Αθηνών προς το Άλσος Δαφνιού.

Παράλληλα με την Λ. Αθηνών το μονοπάτι συνεχίζει εντός του Άλσους έως το Ιερό της Αφροδίτης στην Αφαία, όπου και εκεί ο αρχαιολογικός χώρος προφανώς χρειάζεται διευθέτηση για να γίνει επισκέψιμος. Το ΜΠ συνεχίζει διά της Αφαίας στα ίχνη που έχουν αποκαλυφθεί, αφού και εδώ η Αρχαιολογική Υπηρεσία θα πάρει μέτρα για την προστασία και ανάδειξή τους.

Ο περίπατος θα συνεχίζεται στις παρυφές του Ποικίλου Όρους και θα καταλήγει α) στον αυχένα του με κάποιο περίπτερο, όπου θα έχει ο επισκέπτης θέα τον κόλπο της Ελευσίνας τον λόφο της Ηχούς και την μία λίμνη από τις 2 Ρειτές ή λίμνη Κουμουνδούρου και β) στην κατάλληλα διαμορφωμένη υπόγεια διάβαση που θα οδηγεί στον Σκαραμαγκά.

Ο Σκαραμαγκάς σαν παράκτια ζώνη είναι και αυτή συλλογικό αγαθό και η Πολιτεία οφείλει να διαφυλάξει. Η μικρή ακτή που έχει απομείνει

στο Δήμο μας πρέπει να αναπλαστεί ανεξάρτητα από το ΜΠ. Συνεχίζοντας λοιπόν το ΜΠ, οι επισκέπτες που επιθυμούν θα μπορούν να επιβιβάζονται σε πλοιάρια που θα τους πηγαίνουν στον λιμάνι της Ελευσίνας, με προορισμό τον εκεί αρχαιολογικό χώρο. Μέσα στα πλοιάρια με σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα θα μπορούν να ενημερώνονται για την ναυμαχία της Σαλαμίνας. Αυτό το μέρος των “θαλλασίων μονοπατιών”, όπως ονομάζονται οι ξεναγήσεις εν πλώ, μπορεί να συνδυαστεί με την πολύ πιθανή ανάληψη την Ελευσίνας σαν πολιτιστική πρωτεύουσα 2021 και την συνεργασία μαζί τους.

Η σύνδεση του Σκαραμαγκά το με ΜΠ εμπεδώνει σε όλους τους επισκέπτες την γεωγραφική εξάπλωση της πόλης, αλλά και όλης της Δυτικής Αθήνας στο θαλάσσιο μέτωπο.

Η δημιουργία του ΜΠ θα αποτελεί για τους κατοίκους της πόλης μας, αλλά και τους κατοίκους της δυτικής Αθήνας έναν πόλο έλξης. Αυτός ο περίπατος θέλουμε να γίνει περίπατος αναψυχής, ξεκούρασης και πολύτιμης επαφής με συλλογικά αγαθά της φύσης και του πολιτισμού.

Η αλληλοτροφοδότηση αυτού του χώρου με το αστικό περιβάλλον, τους κατοίκους, αλλά και φορείς είναι απαραίτητη για να γίνει μέρος της πόλης το ΜΠ. Η διαδρομή δίνει προτεραιότητα και πλεονέκτημα στους πεζούς, ίσως και για κάποια τμήματα και σε ποδηλάτες, που είναι εκτοπισμένοι στην πόλη αλλά και στη περιοχή αυτή που την διασχίζει μεγάλος οδικός άξονας.

Είμαστε τυχεροί γιατί την Αττική την επισκέπτονται 3 εκ. τουρίστες κάθε χρόνο, αυτό μας επιτρέπει να θέλουμε να γίνει το ΜΠ δεύτερος προορισμός στην Αθήνα μετά την Ακρόπολη και το ιστορικό κέντρο της. Η προσέλκυση διαφόρων ειδών επισκεπτών (κρουαζιέρας, πόλης, περαστικοί) χρειάζεται μεθόδευση και στρατηγική σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού και άλλους φορείς για την με κάθε σύγχρονο τρόπο διαφήμιση και προώθησή του σαν προεπιλεγόμενο προορισμό. Η προσέλκυση εγχώριων επισκεπτών (σχολεία, διάφοροι εκπαιδευτικοί φορείς και διάφορες συλλογικότητες) είναι επίσης θέμα διάφορων προωθητικών ενεργειών.

 

Η αξία της ακτής Σκαραμαγκά είναι πολύ μεγάλη για το κλίμα της Δ. Αθήνας, το θαλάσσιο μέτωπο, την ανάπλαση του κόλπου της Ελευσίνας, το ΜΠ, την αναψυχή και αποσυμφόρηση από τον πυκνό αστικό ιστό και την καθημερινότητα των πολιτών.

Είναι καθήκον ζωτικό να διεκδικήσουμε την απόδοση της ακτής από τα Ναυπηγεία και να αναπλάσουμε την υπάρχουσα ακτή.

Η απαίτηση ήταν και είναι σταθερή και αδιαπραγμάτευτη από οποιαδήποτε εμπλεκόμενη ηγεσία ή φορέα.

Μπορούμε να πούμε ότι πρώτη η δική μας δημοτική κίνηση αναγνώρισε την σημασία της ακτής και την έβαλε στην ατζέντα των διεκδικήσεων και προτάσεων.

Το μικρό τμήμα ακτής που έχει απομείνει έχει εγκαταλειφθεί. Ο Δήμος μας πρέπει να δει πρώτα ο ίδιος με άλλο μάτι αυτή τη ακτή. Η περιοχή έχει κάποια δυσμενή δεδομένα και έτσι η αξιοποίηση και ανάδειξή της μοιάζουν ανώφελα. Αυτή η λογική απαιτείται να αλλάξει με τις νέες συνθήκες. Η ανάπτυξη και η αξιοποίηση δεν γίνεται μόνον σε ιδανικά στατικά μοντέλα π.χ έχουμε καθαρή ακτή και θάλασσα και κάνουμε ανάπλαση.

Νομίζω η πολύτιμη περιβαλλοντικά ακτή και η υπάρχουσα και αυτή που διεκδικούμε πρέπει να μας οδηγεί σε άλλου τύπου διαχείριση. Μια διαχείριση δυναμική, συντονισμένη με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς δράση διεκδίκησης βιώσιμης ανάπτυξης σε συνεχή διάλογο με όλους.

Στον κόλπο διακινούνται μεγάλα φορτία καυσίμων και άλλων εμπορευμάτων, όμως θα πρέπει να κινούμαστε και εμείς. Ο συνεχής διάλογος με όλους η συμφωνία, αλλά και οι συγκρούσεις πρέπει να προάγουν την οικολογική αναβάθμιση και την χρήση και παρουσία και της κοινωνίας σε αυτά τα νερά. Όχι μόνο των πετρελαιοειδών.

Η δυναμική αναμόρφωση και αξιοποίηση της μικρής ακτής πρέπει να ξεκινήσει, για να αποτελέσει κίνητρο για να στιχίσει τους κατοίκους και επισκέπτες στη διεκδίκηση του μεγάλου τμήματος που κατέχει το Ναυπηγείο και να φανερώσει την αξία της ακτής. Έτσι προτείνουμε:
1. Διευθέτηση της προσπέλασης στην περιοχή με ανάπλαση των δρόμων που οδηγούν σε αυτήν και της υπόγειας διάβασης, όπως και μέτρα για την απαγόρευση κίνησης όλων των οχημάτων.
2. Εξασφάλιση ήπιου φωτισμού με φωτοβολταϊκά.
3. Διαμόρφωση κατάλληλης προβλήτας και ακτής μετά την απομάκρυνση των εγκαταλελειμμένων σκαφών και άλλων σκουπιδιών
4. Ανάπλαση της μικρής λωρίδας πράσινου και τοποθέτηση καθισμάτων για τους επισκέπτες.
5. Προγραμματισμός υπαίθριων συναυλιών του Δήμου ή και άλλων φορέων, με πιθανή κατασκευή με ελαφρά υλικά κερκίδων με θέα την θάλασσα
6. Έρευνα για εξασφάλιση δωρεάν από ΠΝ ή ιδιώτη σκάφους που θα δεθεί σταθερά και θα διαμορφωθεί κατάλληλα για να φιλοξενεί στο κατάστρωμα ή σε αίθουσες, αναψυχή και μόνιμες αλλά και περιοδικές εκθέσεις φωτογραφίας.

Τα θέματα του Κόλπου απασχολούν και τους δήμους που τον περιβάλλουν, το Χαϊδάρι θα μπορούσε να παίρνει πρωτοβουλίες για την συνάντηση όλων αυτών των δήμων με θέματα της οικολογικής αναβάθμισης τους ελέγχους των ρύπων, της κυκλοφορίας στον Κόλπο και άλλα.

Το όραμά μας, λοιπόν, για το Χαϊδάρι του 21 αιώνα περιέχει και τον Σκαραμαγκά.