ΑΠΟΨΕΙΣΑΡΘΡΑ

Τελικά, είναι νεοφιλελεύθερος ο νεοφιλελευθερισμός;

Η αλλαγή παραδείγματος…

Εκφράζοντας αποκλειστικά μια ταπεινή περιθωριακή άποψη, τα πρώτα καρφιά στο φέρετρο του νεο-φιλελευθερισμού (όχι ως ιδεολογίας για γενική κοινωνική χρήση, αλλά στην καρδιά του: ως οικονομικού manual) μπήκαν φανερά και δημόσια εκείνον τον, όχι και τόσο μακρινό, χειμώνα του 2008 – 2009, μετά την χρεωκοπία της Lehman brothers, όταν εφευρέθηκε το σλόγκαν “too big to fail” !

Όταν, δηλαδή, τα κράτη, ως «κεντρικοί οικονομικοί παράγοντες» ανέλαβαν την «διάσωση» ιδιωτικών επιχειρήσεων που διαφορετικά θα χρεωκοπούσαν. Πουθενά στις οικονομικές «οδηγίες χρήσης» είτε του νεο-φιλελευθερισμού (είτε και του παραδοσιακού φιλελευθερισμού) δεν θα βρει κάποιος παραδοχές του είδους «ναι μεν η αγορά έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για τις οικονομικές σχέσεις και τις επιχειρήσεις… αλλά αν κάποιες είναι too big, τότε η αγορά πρέπει να βγάζει τον σκασμό!». Πρακτικά, η διαχείριση εκείνου του κύματος κρίσης σ’ όλον τον ανεπτυγμένο βορρά, με τον ρόλο των κρατών και των κεντρικών τραπεζών, ήταν διαζύγιο με τα οικονομικά ήθη και έθιμα του νεο-φιλελευθερισμού. Η μορφή – κράτος εγκαινίασε την «επιστροφή» της πριν μια δεκαετία· και κανείς δεν έδωσε σημασία…

Δεν ήταν μόνο πολλές (ιδιωτικές) τράπεζες που διασώθηκαν τότε απ’ τους κρατικούς προϋπολογισμούς και το «φτηνό χρήμα» που άρχισαν να τυπώνουν μαζικά όλες οι κεντρικές τράπεζες. Ήταν και μια σειρά άλλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι οποίες, δίπλα στο «too big to fail» απέκτησαν μερικά ενδιαφέροντα υποκοριστικά. Στρατηγικής σημασίας ή εθνικοί πρωταθλητές, για παράδειγμα. Αν αναγνώριζε κανείς την πραγματική θέση αυτών των χειρισμών, την παγκόσμια όξυνση, δηλαδή, του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, θα καταλάβαινε την σημασία τους: η μορφή-κράτος, ως «συλλογικός καπιταλιστής» αναλάμβανε ανοικτά την ευθύνη να «προστατέψει» συγκεκριμένους κλάδους (ή/και συγκεκριμένα μαγαζιά μέσα σ’ αυτούς) απ’ τα δεινά της (παγκόσμιας) ελεύθερης αγοράς… Να τους «περιθάλψει» όταν ηττώνται σ’ αυτήν την αρένα· να τους «ενισχύσει» με διάφορους τρόπους (από φορολογικές εξυπηρετήσεις έως επιδοτήσεις διαφόρων ειδών), κλπ κλπ.

Αν και αυτή η διαδικασία πέρασε σχετικά απαρατήρητη, η ενθρόνιση του Τραμπ στον προεδρικό θρόνο των ΗΠΑ και οι σαφέστατα προστατευτικές επιλογές του εναντίων όσων θεωρούνται επίσημα απ’ την Ουάσιγκτον οικονομικοί ή/και γεωπολιτικοί ανταγωνιστές, τράβηξαν την προσοχή… για να λοιδωρηθούν. Ατυχώς! Ο νεο-φιλελευθερισμός ΔΕΝ ήταν ποτέ ένα «δόγμα παντός καιρού»!!! Ήταν μια «οικονομική ορθοδοξία» που εξυπηρετούσε τους αρχικούς εμπνευστές του (τις ΗΠΑ και την Αγγλία) μόνο στο βαθμό που θα είχαν το πάνω χέρι στον παγκόσμιο καταμερισμό! Ήταν πολιτικό δόγμα· με «οικονομικά περιεχόμενα» βέβαια, καθώς και «κοινωνικά» – βιοπολιτικά οπωσδήποτε, όμως στον πυρήνα ήταν εντελώς πολιτικό. Στο βαθμό που ορισμένοι καπιταλισμοί (και σίγουρα οι «γονείς» της νεο-φιλελευθέρης ορθοδοξίας) θα συναντούσαν σοβαρά εμπόδια έως και επικίνδυνες απειλές από ανταγωνιστές τους, το δόγμα θα πήγαινε στα σκουπίδια. Σε μια βδομάδα, σε ένα μήνα ή σε ένα χρόνο – ο χρόνος είναι άνευ σημασίας, αφού το σίγουρο είναι πως θα πήγαινε!!!

Πλέον, γνωρίζουμε καλά ότι αυτός ο ανταγωνιστής όχι μόνο αναδύθηκε (κι αυτό ήταν πρακτικά αναπόφευκτο!) αλλά και ότι διαθέτει όλα τα εχέγγυα ηγεμονίας. Εκείνο, ωστόσο, που σόκαρε σχεδόν το σύνολο των δυτικών αφεντικών (νεο-φιλελεύθερων με τον turbo αγγλοσαξονικό τρόπο ή ορντο-φιλελεύθερων με τον κεντροευρωπαϊκό) ήταν η ταχύτητα αυτής της ανάδυσης! Την οποία δεν πρόλαβαν να ανακόψουν… Έχει ξαναειπωθεί, αλλά σίγουρα η ιστορική ακρισία δεν βοηθάει στην εκτίμηση των πραγμάτων: μέσα σε μόλις μια δεκαετία, απ’ το 2009 ως το 2019, ο κινέζικος καπιταλισμός εκτινάχτηκε στην κορυφή κάθε επιμέρους κλάδου, τόσο με ποιοτικά όσο και με ποσοτικά κριτήρια – και δεν βρίσκεται καν στο τέλος, στο υψηλότερο σημείο, αυτής της ανοδικής τροχιάς… Ενόσω τα κράτη του δυτικού (ημιξεπερασμένου πια) νεο-φιλελευθερισμού προσπαθούσαν να μερεμετίσουν τις ζημιές απ’ την πιο πρόσφατη όξυνση της κρίσης / αναδιάρθρωσης, το κινεζικό κράτος / κεφάλαιο απέδειξε με πρακτικό τρόπο, προκαλώντας μάλιστα σοκ και δέος, ότι το κράτος-κόμμα, ο «κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας» και τα «πενταετή πλάνα», που είχαν συνδεθεί με την κατάρρευση του σοβιετικού παραδείγματος, όχι μόνο παρήγαγαν αξιόλογη «ανάπτυξη» και «κοινωνική ευημερία», αλλά ξεπερνούσαν κατά πολύ τις «παραγωγικές δυνατότητες» της κλασσικής φιλελεύθερης αγοράς…

Φωτό: Αφίσα μιας αμερικάνικης ταινίας, του 2011. Μία απ’ τις αξιοπρόσεκτες ικανότητες της κινηματογραφικής βιομηχανίας των ΗΠΑ είναι ότι μπορεί να βγάζει λεφτά πουλώντας, ως θέαμα, ακόμα και τις αμερικανικές ήττες. Αν, όμως, χάσει αυτό το status, αυτή την αναγνώριση, αλήθεια θα ενδιαφέρεται μελλοντικά κανείς για το τι συμβαίνει στο αμέρικα;

Τελικά, είναι νεοφιλελεύθερος ο νεοφιλελευθερισμός; 1

 

Παρόμοια Άρθρα

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Back to top button