“Τα αδέσποτα είναι σοβαρή ανθρωπογενής πίεση προς την άγρια πανίδα”
Ένας πολύ ενδιαφέρων διάλογος αναπτύσσεται στη σελίδα μας στο fb γύρω από το θέμα των αδέσποτων οικόσιτων ζώων. Η συζήτηση ξεκίνησε με το άρθρο Αστικό οικοσύστημα: Πώς τα άγρια ζώα και τα ζώα συντροφιάς συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του. Πάνω σε αυτό ο κ. Ilias Strachinis μάς κοινοποίησε άρθρο του από τη σελίδα Ερπετά & Αμφίβια Ελλάδας & Κύπρου, όπου αναπτύσσει το ζήτημα υπό μια άλλη οπτική γωνία, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα με τα αδέσποτα ζώα και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες είναι τεράστιες.
Πιο συγκεκριμένα, γράφει:
Πρέπει να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα με τα αδέσποτα ζώα και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες είναι τεράστιες. Οι εκτιμήσεις που προσπαθούν να κάνουν κάποιοι με το μάτι και με την εμπειρία τους δεν μπορούν να σταθούν αξιόπιστες και να μιλήσουν για το αν και κατά πόσο υπάρχει πρόβλημα. Οι πραγματικές μελέτες όμως σε όλο τον κόσμο δείχνουν ότι είναι πολύ πιο μεγάλο από όσο κάποιος μπορει να φανταστεί.
Οι γάτες και οι σκύλοι είναι ζώα κατοικίδια, αξιαγάπητα ζώα που τα κατασκεύασε ο άνθρωπος με επιλεκτικές αναπαραγωγές χιλιάδων ετών ξεκινώντας από τους άγριους προγόνους τους (αγριόγατα και λύκος) και τα μετέφερε σε όλο τον κόσμο (στην ίδια κατηγορία ανήκουν και πολλά άλλα ζώα τα οποία εκτρέφουμε για τις ανάγκες μας). Ως τέτοια ζώα λοιπόν δεν ανήκουν σε κανένα οικοσύστημα του κόσμου αλλά κάνουν και κακό στα αυτόχθονα είδη όταν αφήνονται ελεύθερα στην τύχη τους (αδέσποτα). Προς απάντηση μιας συναδέλφισσας για τον αν είναι “ενδημικά” (αυτόχθονα είναι το σωστό) στην Ελλάδα, ανεβάζω μια εργασία που δημοσιεύθηκε στο Science που δείχνει τη φυλογένεση της Felis silvestris (sensu lato) (https://europepmc.org/article/MED/17600185). Δείτε παρακαλώ τα φυλογενετικά δέντρα και θα διαπιστώσετε ότι η οικόσιτη γάτα δεν είναι και τόσο κοντά με την αγριόγατα που είναι αυτόχθονη στην Ελλάδα και μάλιστα υβριδίζει με την τελευταία οδηγώντας την σταδιακά και ουσιαστικά σε κίνδυνο εξαφάνισης. Δεν είναι και είδος που προέκυψε φυσικά, μέσω εξελικτικών διαδικασιών (πολύ λίγο το χρονικό διάστημα για κάτι τέτοιο άλλωστε). Οι κατοικίδιες γάτες λοιπόν δεν είναι αυτόχθονες, δεν είναι άγρια ζώα που ανήκουν φυσικά σε κάποιο οικοσύστημα και παραμένουν κατοικίδια ζώα που δεν πρέπει να αφήνονται αδέσποτα. Τα νούμερα είναι δυστυχώς τραγικά: περισσότερα από 2 δις πτηνά και 7 δις θηλαστικά κάθε χρόνο θανατώνονται από γάτες στις ΗΠΑ. Έλεγχοι του στομαχικού περιεχόμενου αδέσποτων γατών έχουν δείξει ότι μια και μόνο γάτα μπορεί να σκοτώσει δεκάδες μικρά ζώα μέσα σε ένα 24ωρο (προσοχή σκληρές εικόνες στο λινκ που παραθέτω, όχι για ευαίσθητους: https://www.smh.com.au/…/gut-wrenching-research-shows…). Για την Ελλάδα δεν υπάρχουν δεδομένα αλλά από τη στιγμή που μιλάμε για το ίδιο είδος τότε αναμένουμε ανάλογα νούμερα για τη δική μας έκταση. Ανεβάζω επίσης μια εικόνα με στατιστικά από ΗΠΑ για να συγκρίνουμε με άλλες ανθρωπογενείς αιτίες.
Συμπέρασμα: τα αδέσποτα ζώα είναι μια σοβαρή ανθρωπογενής πίεση προς την άγρια πανίδα και δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε. Ανάμεσα στους διαχειριστές υπάρχουν άνθρωποι που έχουν υιοθετημένες γάτες στο σπίτι τους. Εγώ προσωπικά έχω σώσει αμέτρητες και θα συνεχίζω να το κάνω όταν χρειάζεται. Όμως δεν εθελοτυφλούμε. Είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα που σε άλλες χώρες και ηπείρους έχει οδηγήσει μέχρι και σε εξαφάνιση ειδών. Τι κάνουμε και τι προτείνουμε για αυτό το πρόβλημα; Υιοθεσία, στείρωση, περιορισμό κατ’ οίκον όλων των κατοικίδιων ζώων! Τα αδέσποτα ζώα υποφέρουν και μαζί τους υποφέρει και η άγρια πανίδα. Τα κατοικίδιά μας τα φροντίζουμε, τα κρατάμε κατ’ οίκον και δεν τα πετάμε μόνα τους στο έλεος της φύσης, δημιουργώντας και τα προβλήματα σε αυτήν που μόλις παρέθεσα.
Ναι υπάρχουν κι άλλες ανθρωπογενείς πιέσεις, όπως η αλλαγή χρήσης γης και η ρύπανση, όμως αυτό δεν μειώνει σε σημασία την πίεση των αδέσποτων κατοικιδίων και εισβλητικών ειδών. Και δεν σημαίνει ότι αν αναγνωρίσουμε το πρόβλημα θα βγουνε όλοι ξαφνικά και θα σκοτώνουν γάτες. Πως είναι δυνατόν να γίνει αυτό; Αυτοί που είναι ικανοί να σκοτώσουν γάτες και άλλα ζώα το κάνουν ήδη πιστέψτε με, δεν χρειάζονται καμία μελέτη να τους ωθήσει και υπάρχει και ο σχετικός νόμος που τους κυνηγάει με τσουχτερή τιμωρία. Με το να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα όμως θα πετύχουμε πιο υπεύθυνους κηδεμόνες κατοικιδίων, περισσότερες στειρώσεις και υιοθεσίες και περισσότερες διασώσεις άγριων ζώων όταν βλέπουμε γάτες ή άλλα κατοικίδια να θηρεύουν. Μόνο καλό θα κάνει δηλαδή και στην άγρια πανίδα και στα κατοικίδια/εξημερωμένα ζώα (win-win). Ψυχραιμία λοιπόν και δεν χρειάζεται να μαλώνουμε κάθε τρεις και λίγο για αυτό το θέμα και να το αναμοχλεύουμε, υπάρχουν πολλά προβλήματα, καλό είναι να τα συζητάμε και να ψάχνουμε να βρούμε ανθρώπινες λύσεις.
ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Πρόγραμμα στειρώσεων γατών από τον Δήμο Χαϊδαρίου
