γράφει ο Ηλίας Ανδριανός *
Βλέποντας ολοένα και περισσότερο να προβάλλεται η «συνεπιμέλεια» ως μία πανάκεια στο ζήτημα της ανατροφής των παιδιών σε περίπτωση διαζυγίου, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις μου, τόσο ως νομικός όσο και ως πατέρας.
Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε με πολύ απλά λόγια το περιεχόμενο της «γονικής μέριμνας» και της «επιμέλειας ανηλίκου τέκνου». Η γονική μέριμνα, αφορά γενικά την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. Ασκείται από κοινού και από τους δύο γονείς.
Πρόβλημα δημιουργείται όταν οι γονείς χωρίζουν.
Στην περίπτωση αυτή η επιμέλεια διαχωρίζεται από την γονική μέριμνα και ανατίθεται σε έναν εκ των δύο γονέων, με παράλληλο δικαίωμα του άλλου σε επικοινωνία με το παιδί του και ταυτόχρονη υποχρέωσή του στην καταβολή διατροφής.
Πλέον ο γονέας, στον οποίο ανατίθεται αποκλειστικά η επιμέλεια του τέκνου, είναι αυτός που αποφασίζει για την ανατροφή του, την επίβλεψη, τη μόρφωση, την εκπαίδευση και μέχρι πρότινος και για τον τόπο κατοικίας του και έχει να κάνει κυρίως με πράξεις της καθημερινότητάς του παιδιού (φαϊ, ντύσιμο, καθαριότητα, εξωσχολικές δραστηριότητες κλπ.), παραμένοντας όμως το δικαίωμα της συναπόφασης και του άλλου γονέα για θέματα μείζονος σημασίας, που είναι το περιεχόμενο της «γονικής μέριμνας», ενδεικτικά αναφέρω τα θέματα υγείας και περίθαλψης του παιδιού.
Αποκλειστικό κριτήριο για την ανάθεση της επιμέλειας στον έναν ή στον άλλο γονέα είναι το συμφέρον του παιδιού και μόνο αυτό. Θα πρέπει δηλαδή να συνεκτιμηθούν τα στοιχεία που διαμορφώνουν το απαραίτητο και πρόσφορο περιβάλλον για μία σωστή ψυχοσωματική ανάπτυξη του τέκνου.
Η μέχρι τώρα πρακτική των Ελληνικών Δικαστηρίων σε θέματα ανάθεσης της επιμέλειας ήταν εντελώς μονόπλευρη υπέρ της μητέρας, παρά το γεγονός ότι από καμία διάταξη νόμου δεν προκύπτει κάτι τέτοιο. Μάλιστα το Σύνταγμα, ο Αστικώς Κώδικας αλλά και άλλα νομοθετικά κείμενα υποχρεώνουν τον Δικαστή να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην προβαίνει σε διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσιακής τους κατάστασης τους.
Η ανωτέρω πρακτική δεν είχε να κάνει με κάποια «φεμινιστική μεροληψία» των Ελλήνων Δικαστών, απλά είχε δημιουργηθεί ένα μοτίβο, στο οποίο η μητέρα επιμελείτο του παιδιού, με ταυτόχρονη υποχρέωση του πατέρα να καταβάλλει την επιδικασθείσα διατροφή και με δικαίωμα του να επικοινωνεί με το παιδί του σε συγκεκριμένες ώρες και μέρες. Το περίεργο είναι ότι είχε δημιουργηθεί ένα μοτίβο επικοινωνίας ανεξαρτήτως των ιδιαίτερων δεδομένων κάθε σχέσης. Ο έχων το δικαίωμα επικοινωνίας επικοινωνούσε με το παιδί του μία καθημερινή, Σαββατοκύριακο ανά Σαββατοκύριακο, μία εβδομάδα τα Χριστούγεννα, μία εβδομάδα το Πάσχα και έναν μήνα το Καλοκαίρι. Όσα χρόνια διακονώ την Δικαιοσύνη, σπάνια έχω δει κάτι διαφορετικό.
Εδώ λοιπόν έρχεται η συνεπιμέλεια να «λύσει» το πρόβλημα. Με επιφύλαξη για την τελική ρύθμιση, αφού ακόμα είναι υπό συζήτηση, και με βάσει τα όσα έχω δει στη δημόσια διαβούλευση για πρώτη φορά θα θεσπίζεται το τεκμήριο (που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει λόγος για να μην ισχύσει) της επικοινωνίας με τον γονιό που δεν διαμένει με το παιδί στο 1/3 του συνολικού χρόνου της επικοινωνίας. Αυτό σημαίνει ότι ο δικαστής ξεκινάει από τη βάση ότι ο γονέας που δεν μένει με το παιδί έχει το δικαίωμα να το παίρνει και να ζει μαζί του για το 1/3 του συνολικού χρόνου της επικοινωνίας. Δηλαδή, να μην το παίρνει μόνον κάποια Σαββατοκύριακα ή λίγες ημέρες το καλοκαίρι, αλλά συχνά και σε τακτική βάση.
Φοβάμαι ότι πάμε να λύσουμε το πρόβλημα με ένα άλλο πρόβλημα.
Η εκ των προτέρων «ποσόστωση» του χρόνου επικοινωνίας με τον έναν ή τον άλλον γονέα, δημιουργεί κατ’ αρχήν τόσο πρακτικά, όσο και ψυχικά προβλήματα στο παιδί. Ουσιαστικά το παιδί θα είναι μία βαλίτσα. Δεν θα έχει μία σταθερή βάση, την οποία ακόμα κι εμείς οι ενήλικες αναζητούμε μετ’ επιτάσεως στην ζωή μας.
Τις πρώτες δεκαπέντε μέρες θα είναι με την μαμά στο Χαϊδάρι και τις άλλες δεκαπέντε με τον μπαμπά στο Αιγάλεω;
Τις πρώτες δεκαπέντε μέρες θα παίζει με τον Γιωργάκη και τις άλλες δεκαπέντε μέρες θα παίζει με τον Δημητράκη;
Κάθε δεκαπέντε μέρες θα κοιμάται σε άλλο κρεβάτι, σε άλλο δωμάτιο σε άλλο σπίτι και ενδεχομένως με άλλο περίγυρο;
Μα για ποια σταθερότητα στη ζωή του παιδιού μιλάμε;
Ακόμα όμως και αν πιστέψουμε ότι η συνεπιμέλεια είναι η λύση, μην πιστέψει κανείς μα κανείς ότι αυτή δεν προϋποθέτει συνεννόηση των γονέων, την οποία προφανώς δεν κατάφεραν στον γάμο τους.
Κλείνοντας
Καμία συνεπιμέλεια και καμία δικαστική απόφαση δε θα μας βοηθήσει να μεγαλώσουμε ομαλά ψυχοσωματικά τα παιδιά μας, αν δεν σταματήσουμε να τα βλέπουμε ως πολιορκητικό κριό στη ζωή του πρώην ή της πρώην συζύγου μας.
Καμία συνεπιμέλεια και καμία δικαστική απόφαση δεν θα μας βοηθήσει, αν με την πρώτη ευκαιρία διαβάλλουμε στην ψυχή του παιδιού τον άλλο γονέα, πιστεύοντας ανοήτως ότι έτσι θα τον μειώσουμε στα παιδικά του μάτια.
Καμία συνεπιμέλεια και καμία δικαστική απόφαση δεν θα μας βοηθήσει, αν δεν καταβάλλουμε τη διατροφή με δικαιολογίες αστείες έως και προκλητικές.
Καμία συνεπιμέλεια και καμία δικαστική απόφαση δεν θα μας βοηθήσει, αν δεν ασκούμε το δικαίωμα επικοινωνίας με το παιδί μας, αφήνοντάς το να περιμένει στα κάγκελα του μπαλκονιού.
Αφού δεν μπορέσαμε να είμαστε καλοί σύζυγοι, ας είμαστε καλοί γονείς.
Ίδωμεν…
* ΗΛΙΑΣ ΛΕΩΝ. ΑΝΔΡΙΑΝΟΣ, ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ ΑΡΕΙΩ ΠΑΓΩ
