Σε ένα σχολείο στο Χαϊδάρι, όπου κάνουν μάθημα ελληνόπουλα και προσφυγάκια…

Αρκεί και μόνο η λέξη “πρόσφυγας” για να εξάψει τα πάθη στο διαδίκτυο. Το ζήσαμε και πάλι με τα δύο πρόσφατα δημοσιεύματά μας για τα ξένα παιδιά στα σχολεία της πόλης. Όμως, αντί να κάνουμε πίσω, αποφασίσαμε να μπούμε στην τάξη. Γιατί αυτό που τελικά λείπει είναι η “η γνωριμιά των ανθρώπων”*. Στ’ αλήθεια, ζουν τόσο κοντά μας 2.800 πρόσφυγες και δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτε γι’ αυτούς, πέρα από σποραδικές τερατολογίες και fake news.

Το «Χαϊδάρι Σήμερα», λοιπόν, επισκέφτηκε το 9ο Δημοτικό Σχολείο, στην οδό Κολοκοτρώνη, στην Αστυθέα, όπου φοιτούν τη φετινή χρονιά δώδεκα προσφυγόπουλα ανάμεσα στους 166 μαθητές του. Μιλήσαμε με τη διευθύντρια, κ. Ελένη Μούκα και δασκάλες των παιδιών.

Από την πρώτη βόλτα στους διαδρόμους του σχολείου αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι ξεχωριστό συμβαίνει εδώ. Το βλέπεις στις ζωγραφιές των παιδιών, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει μια ελληνική σημαία σε σχήμα μεγάλης καρδιάς, με αφιέρωση: “Ελλάδα μας”. Την έχει φτιάξει ο Σαμίρ. Φέτος τέσσερα παιδάκια από τον καταυλισμό Σκαραμαγκά πηγαίνουν στην πρώτη τάξη του σχολείου, τρία στη δευτέρα, τρία στην τρίτη και άλλα δύο στην τετάρτη. Μπορεί να υποθέσει κανείς ότι τα μικρότερα από αυτά γεννήθηκαν στην προσφυγιά, πιθανόν στην Ελλάδα.

Οι δασκάλες τους αλλά και η διευθύντρια έχουν γνωρίσει προσωπικά τους γονείς των παιδιών που φοιτούσαν και πέρυσι στο σχολείο. Μάλιστα είχαν παραβρεθεί και εκείνοι σε σχολικές γιορτές, θρησκευτικές και εθνικές. Ακόμα, πήραν μέρος σε επιμορφώσεις γονέων και κηδεμόνων, παρότι δεν ξέρουν ελληνικά. Τώρα, όσο είναι ξεκρέμαστοι στην αβεβαιότητα, η μεγάλη τους αγωνία είναι για τα παιδιά τους, να μη μείνουν χωρίς μόρφωση και προοπτική για το μέλλον.

Σημαντικό ζήτημα που θέτουν πολλοί συμπατριώτες μας είναι η υγεία των ξένων μαθητών. Όπως μας εξήγησε, η κ. Μούκα, τα προσφυγόπουλα, πριν ενταχθούν στα σχολεία, είχαν εμβολιαστεί πλήρως και έχουν ατομικά δελτία υγείας. Τα συγκεκριμένα δικαιολογητικά προσκόμισε στο σχολείο ο δάσκαλος – συντονιστής και χωρίς αυτά δεν μπορούσε να γίνει η εγγραφή.

Αλληλοσεβασμός 

Η διευθύντρια τόνισε πως η συμβίωση Ελλήνων και ξένων παιδιών είναι αρμονική, μέσα στο σχολικό πλαίσιο. Δηλαδή όπως μπορεί να συμβεί ένα περιστατικό ανάμεσα σε δύο ελληνόπουλα, μπορεί να συμβεί ανάμεσα σε ένα προσφυγόπουλο και ένα ελληνόπουλο. Δεν ξεφεύγουν όμως τα όρια. 

Ρωτήσαμε αν υπάρχουν κατάλληλες παιδαγωγικές σε ό,τι έχει να κάνει με τις κοινές δράσεις των παιδιών στην τάξη. “Βεβαίως, υπάρχουν και γίνονται ανάλογα με το δάσκαλο. Εμείς προωθούμε τέτοιες δράσεις όπως παιχνίδια προσομοίωσης και ομαδικά παιχνίδια. Όλα αυτά έχουν ως σκοπό να εντάξουν τα παιδιά στην ομάδα”, ήταν η απάντηση.

Επειδή διάφορα “περίεργα” διαβάζουμε στο διαδίκτυο, ρωτήσαμε την κ. Μούκα αν οι μουσουλμάνοι γονείς προσπαθούν να επιβάλουν δικές τους συνήθειες στο σχολείο. Η απάντησή της ήταν κάθετα αρνητική: “Όχι σε καμία περίπτωση. Δεν το δεχόμαστε και εμείς αυτό. Δεν προσπαθούν να τις επιβάλουν, αλλά ούτε και τις αλλάζουν”. Σε κάθε περίπτωση, “άφησαν πίσω πόλεμο και κουβαλάνε πολλές τραυματικές εμπειρίες», μας είπε. 

Στο σημείο αυτό θύμισε ότι στην αρχή υπήρξαν ακραίες αντιδράσεις για την ένταξη αυτών των παιδιών στα σχολεία του Χαϊδαρίου, ήταν όμως μεμονωμένες περιπτώσεις. Ωστόσο δεν υπάρχουν πλέον τέτοια φαινόμενα. Κατά την κ. Μούκα, δουλειά του εκπαιδευτικού στην τάξη είναι, πέρα από το καθαρά μαθησιακό, να δείξει στους μαθητές πως σε αυτόν τον κόσμο έχουμε δικαιώματα όλοι. “Εμείς οι Έλληνες πρέπει να δεχτούμε πως υπάρχει και ο “άλλος”, να τον αποδεχτούμε, να του δείξουμε τον πολιτισμό μας, όπως και εκείνος τη δική του κουλτούρα”, πιστεύει. 

 

Τμήμα υποδοχής, σε ώρα διδασκαλίας. Όρθιες οι διευθύντρια Ελένη Μούκα και η δασκάλα Βασιλική Ευαγγελακάκη. 

Ζητάνε περισσότερα Αγγλικά, για τον επόμενο προορισμό 

Ζητήσαμε να μάθουμε αν τα προσφυγόπουλα διδάσκονται και τη μητρική τους γλώσσα, με το σκεπτικό ότι θα τη χρειαστούν, αν κάποια μέρα γυρίσουν στις πατρίδες τους (πχ τα παιδιά Ελλήνων μεταναστών στη Γερμανία διδάχτηκαν ελληνικά και έτσι δεν είχαν κανένα πρόβλημα να επιστρέψουν πολλά από αυτά στην Ελλάδα). Μας απάντησε πως το Υπουργείο Παιδείας δεν έχει κάνει τέτοια πρόβλεψη.

Η ίδια πάντως δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν οι οικογένειές τους έχουν στόχο να γυρίσουν κάποτε πίσω. Αυτό όμως που αντιλαμβάνεται είναι πως ξεκίνησαν για να μείνουν όχι στη χώρα μας, αλλά σε κάποιο άλλο ευρωπαϊκό κράτος. Έτσι τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς τους δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στα αγγλικά. Πολλές φορές στο παρελθόν ζητούσαν περισσότερες ώρες για το συγκεκριμένο μάθημα. Όσες όμως από αυτές τις οικογένειες επιθυμούν να μείνουν στη χώρα μας, μαθαίνουν πολύ καλά ελληνικά.

– Η διαφορά πολιτιστικής προέλευσης γίνεται διακριτή μέσα στην τάξη ή μπορεί να δουλεύει πάνω σε κοινές αξίες; 
Αυτό εξαρτάται από το δάσκαλο κατά πόσο είναι ευαισθητοποιημένος  και προσπαθεί γι’ αυτό. Σε άλλα τμήματα μπορεί να γίνει διακριτή. Σε άλλα δεν γίνεται, όταν ο δάσκαλος δουλεύει πάνω σε κοινές αξίες. Δεν σας ωραιοποιώ μια κατάσταση, αλλά σας λέω αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Το σχολείο μας από την αρχή δέχτηκε πρόσφυγες με πολύ μεγάλη χαρά. Επιθυμούμε τα παιδιά που εγγράφονται να έρχονται με τη θέλησή τους. Σε εμάς όσα παιδιά γράφτηκαν παρακολουθούν κανονικά τα μαθήματά τους. Μαθαίνουν και την ελληνική γλώσσα και είμαστε πολύ ευχαριστημένοι. Δυστυχώς σε άλλα σχολεία γράφονται προσφυγόπουλα, αλλά δεν φοιτούν.

«Δεν κουβαλάνε θρησκευτικό φανατισμό»

– Ποιο είναι το ημερήσιο σχολικό πρόγραμμα ενός προσφυγόπουλου;
Τα παιδιά έρχονται στο δικό μας σχολείο στις 8:15 το πρωί. Όσα παιδιά έχουν μάθημα με την δασκάλα που είναι στο τμήμα υποδοχής αρχίζουν την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και βασικές γνώσεις αριθμητικής. Όταν έχουν μάθημα ειδικότητας, δηλαδή αγγλικά ή γυμναστική, τα παιδιά αυτά συμμετέχουν μαζί με τα υπόλοιπα του σχολείου στα κανονικά τμήματα. Τα προσφυγόπουλα σχολάνε κάθε μέρα γύρω στις 12:40, γιατί το πούλμαν πρέπει να περάσει από τρία σχολεία της περιοχής μας για να τα συγκεντρώσει και να τα επιστρέψει στη Δομή. Το πρωί παραβρίσκονται κανονικά στο χώρο της προσευχής, όπως και τα αλλόθρησκα. Μάλιστα σημείωσε πως τα συγκεκριμένα δεν κουβαλάνε θρησκευτικό φανατισμό. Επίσης συμμετέχουν μαζί με τα υπόλοιπα σε όλες τις σχολικές γιορτές. Πολλές φορές παίρνουν το θάρρος να κρατήσουν το μικρόφωνο και να μιλήσουν στα ελληνικά.

Το σχολείο είναι περήφανο που δέχτηκε αυτά τα παιδιά, από την πρώτη στιγμή και οι περισσότεροι Έλληνες γονείς βοήθησαν σε αυτό. «Το σωστό είναι αυτό που κάνουμε, γιατί μπορεί και εμείς κάποια στιγμή να βρεθούμε στη θέση αυτή που βρίσκονται αυτά», μας τόνισε χαρακτηριστικά.

«Νέες διδακτικές εμπειρίες»

Αμέσως μετά μπήκαμε στην αίθουσα που λειτουργεί στο τμήμα υποδοχής. Τη στιγμή εκείνη κάθονταν στα θρανία τέσσερα παιδάκια, τρία από το Αφγανιστάν και ένα από το Ιράν. Ρωτήσαμε την δασκάλα τους, Βασιλική Ευαγγελακάκη:

– Τι αισθάνεστε που διδάσκεται σε ένα τμήμα υποδοχής;
Είμαι πάρα πολύ χαρούμενη γι’ αυτή την ευκαιρία που μου δόθηκε, μετά από δέκα χρόνια προϋπηρεσίας σε άλλες τάξεις. Μας δίνει τη δυνατότητα να διδάξουμε με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο και να έχουμε μια άλλη παιδαγωγική προσέγγιση. Ερχόμαστε σε επαφή με ένα διαφορετικό πολιτισμό, με διαφορετικά οικογενειακά πλαίσια και διαφορετικές εμπειρίες. Όλα αυτά πρέπει να τα αξιοποιήσουμε σε ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον.

– Σε ό,τι αφορά την πρόοδο αυτών των παιδιών;
Τα καταφέρνουν πολύ καλά. Στην αρχή βέβαια έχεις ένα αίσθημα απογοήτευσης, γιατί δεν βλέπεις γρήγορα τα αποτελέσματα. Αλλά σταδιακά βλέπεις ότι υπάρχει αντίκρισμα στον τρόπο επικοινωνίας δασκάλας – μαθητή και μεταξύ των μαθητών που υπάρχει διάδραση, αλλά και στην ώρα του μαθήματος που παρατηρώ σημαντικές εξελίξεις.

Το κουδούνι χτυπάει για διάλειμμα. Στο προαύλιο του σχολείου ελληνόπουλα και προσφυγόπουλα παίζουν μαζί. «Αγαπάω πολύ την Ελλάδα», μου φώναξε ένας μικρός, που με είχε δει λίγο νωρίτερα στην τάξη του και κατάλαβε ότι κάνω ρεπορτάζ.

Γιώργος Παπαπαναγιώτου

* Από το διήγημα του Δημήτρη Χατζή, “Ο Σιούλας ο ταμπάκος” 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ: Στα ίδια θρανία ελληνόπουλα και προσφυγόπουλα στο Χαϊδάρι   //     Πρόεδρος ΝΔ Χαϊδαρίου: “Το σχολείο αναφαίρετο δικαίωμα των μικρών προσφύγων”   //    Θερμή υποδοχή στα προσφυγόπουλα. Σήμερα ξεκίνησαν τα μαθήματα στο Χαϊδάρι