Το πάρκο που δεν έμεινε “μακέτο”! Νέος πνεύμονας πρασίνου στο Χαϊδάρι

H πρόταση του 2013 και ο απολογισμός του 2018. Αστικό Πάρκο Άνω Δάσους, «Κοινή θέα» 

Ενέργειες αποκατάστασης περιβάλλοντος με δημιουργία κοινόχρηστου πράσινου, λήψη μέτρων αποτροπής ατυχημάτων και ανοιχτό σχεδιασμό για μελλοντικές παρεμβάσεις.

γράφει ο Κίμωνας Ε. Φουντούλης

Η παρακάτω πρόταση κατατέθηκε στον Δήμο Χαϊδαρίου το 2013 και δημοσιεύτηκε στον Τύπο. Κυρίως όμως εφαρμόστηκε και υλοποιήθηκε από λίγους πολίτες, που ξεκινήσαμε το 2011 και αυξηθήκαμε στην πορεία με τη συμμετοχή και άλλων συμπολιτών. 

Λειτουργική αποκατάσταση της έκτασης

Το πρασίνισμα είναι το κύριο ζητούμενο για το νταμάρι της οδού Μάνης, δεδομένου ότι αυτό (δηλαδή η έλλειψή του…) είναι το πρώτο που αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης, κάτοικος ή διερχόμενος. Όμως το κρισιμότερο από πλευράς ασφάλειας για ανθρώπους και υποδομές είναι η στερέωση των πρανών, της πλαγιάς που έχει δημιουργηθεί μετά το μπάζωμα (έχουν καταγραφεί πτώσεις βράχων ή/και λασποπλημμύρες στο πρόσφατο και απώτερο παρελθόν).

Είναι εμφανής η ανάγκη για επιφανειακό ξεσκαρτάρισμα – απομάκρυνση ασταθών τεμαχών βράχου ή οικοδομικών υλικών, ώστε να αποτραπεί κίνδυνος κύλισης ή και πτώσης εντός της έκτασης ή και προς τις οδούς Μάνης και Κ. Παξινού.

Επίσης, λόγω έλλειψης γεωτεχνικών δεδομένων για την σύσταση και τα χαρακτηριστικά του υπεδάφους κρίνεται σκόπιμη η αποφυγή χρήσης βαρέων μηχανημάτων ή και ανάληψη πρωτοβουλιών αναμόχλευσης του (σχετικώς!) σταθεροποιημένου, μετά την παρέλευση 4 δεκαετιών, πρανούς.

Προτεινόμενες ενέργειες μικρού κόστους με δυνατότητες αυτεπιστασίας του Δ. Χαϊδαρίου και όσων εθελοντών…

Άμεσες

α) Ξεσκαρτάρισμα σαθρών των υψηλότερων πρανών (βόρειο-δυτικά και βόρειο-ανατολικά) από τεμάχια που ενδέχεται να μετακινηθούν, π.χ. σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης, σεισμικής δόνησης κ.ά.

Ορισμένα τεμάχη μπορούν να μετακινηθούν χειρωνακτικά με κατάλληλα εργαλεία και μέτρα ασφαλείας και άλλα με χρήση σκαπτικού μηχανήματος. (Για να διασφαλιστεί πως τα τεμάχη, κατά την αποξήλωσή τους, δεν θα κινηθούν εκτός ελέγχου στα κατάντη, προτείνεται να προηγείται η εκσκαφή αύλακας στον πόδα του πρανούς όπου θα καταλήγουν τα τεμάχια πέφτοντας ή αποτιθέμενα. Έτσι δεν θα απαιτηθεί η μεταφορά τους, αλλά θα καλυφθούν εν συνεχεία από τα υλικά του χώρου).

ΤΙ ΚΑΝΑΜΕ:

Με τα χέρια και εργαλεία  μετακινήσαμε αρκετά βραχώδη τεμάχη. Κάποια μεγαλύτερα στερεώθηκαν με βραχώδεις σφήνες. Στο βορειοανατολικό τμήμα έγινε διαμόρφωση από χωματουργικό μηχάνημα με δαπάνη των γειτόνων. Δυστυχώς ουδεμία βοήθεια είχαμε από το Δήμο Χαϊδαρίου, μηχάνημα του οποίου εμφανίστηκε μία φορά πριν από 3 χρόνια, αλλά άφησε ημιτελές έργο.

β) Τοποθέτηση πλέγματος / περίφραξης στα υψηλά τμήματα των πρανών για συγκράτησή τους και αποφυγή πτώσης μικρότερων τεμαχών.

Αντικατάσταση και ενίσχυση περίφραξης κάτω τμήματος (πάνω από τις οδούς Μάνης και Κ. Παξινού) για αποφυγή πτώσης επισκεπτών αλλά και πρόσθετη συγκράτηση αντικειμένων (κατά προτίμηση υψηλότερα από σημερινή περίφραξη για συνδυασμό με επόμενη ενέργεια).

ΤΙ ΚΑΝΑΜΕ:

Αποκαλύψαμε «πνιγμένα» στα αγριόχορτα τμήματα της ανεπαρκούς περίφραξης στο όριο του παλιού λατομείου πάνω από τη Μάνης. Το ξεμπλέξαμε και το δέσαμε αλλά αυτό δεν αρκεί, είναι φθαρμένο με σημαντικά κενά. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ στο ΚΑΤΩ ΜΕΡΟΣ και ΑΜΕΣΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗΣ στο ΠΑΝΩ ΤΜΗΜΑ. Εδώ η απουσία του Δήμου μπορεί να αποβεί μοιραία για τον απρόσεκτο ή/και  τον ανέμελο.

Μεσοπρόθεσμες

γ) Δημιουργία αναβαθμίδας στο κατώτερο τμήμα (πάνω από υπάρχον τοιχίο) πλήρωση μεταξύ υπάρχοντος τοιχίου και πρανούς με επίκλιση (κατά πλάτος κλίση) της σχηματιζόμενης επιφάνειας προς βορράν (δηλαδή προς το πρανές ώστε να λειτουργεί και ως συγκράτηση φερτών υλικών και προσωρινή ανακοπή ομβρίων, πριν φτάσουν στο οδόστρωμα των δρόμων). Φύτευση τόσο προς το πρανές του παλαιού λατομείου όσο και προς το οδικό δίκτυο (2 δεντροστοιχίες) που θα αναπληρώσουν τα δέντρα –νεαρά πεύκα- που αναγκαστικά θα απομακρυνθούν από το χείλος του πρανούς (Η παραπάνω ενέργεια θα μπορούσε εύκολα να είχε εκτελεστεί κατά την περίοδο οδοποιίας στο Άνω Δάσος…).

Εναλλακτικά, με μικρότερο κόστος και μικρότερη ποσότητα εκσκαφών, μπορεί να περιοριστεί η κλίση του υπάρχοντος κατακόρυφου πρανούς, να φυτευτεί η βάση και η στέψη του νέου πρανούς και να τοποθετηθούν και σ’ αυτή την περίπτωση δύο σειρές περίφραξης.

ΤΙ (ΔΕΝ) ΚΑΝΑΜΕ και ΓΙΑΤΙ:

Είχαμε εξαρχής την ανησυχία για κατολισθητικά φαινόμενα. Επιβεβαιώθηκαν από τον γράφοντα αλλά και κατά την αυτοψία του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και Μελετών (ΙΓΜΕΜ). ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΡΑΝΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΦΑΙΡΟΥΣΕ ΜΑΖΑ/ΒΑΡΟΣ!

δ) Τακτοποίηση σωληνώσεων ύδρευσης που ήδη έχουν εντοπιστεί στο «πεζοδρόμιο» της Μ. Κοτοπούλη. Χρήση χώματος εκσκαφών για κάλυψη τμημάτων με οικοδομικά υλικά, κυρίως προς την οδό Μ. Κοτοπούλη.

ε) Συνέχιση και επέκταση φυτεύσεων και αρδευτικού δικτύου (σύνδεση με γεώτρηση Ποικίλου, το νερό της οποίας φτάνει έως την εστία πρασίνου ψηλά στην Μ. Κοτοπούλη) με στόχο την βελτίωση αισθητικής, μικροκλίματος, δημιουργία περιπάτου.

– Δασικά είδη στο  νότιο τμήμα

• Καλλωπιστικά πέριξ εσωτερικών μονοπατιών
• χρήση δέντρων και θάμνων δίχως βαθύ ριζικό σύστημα στα υψηλά σημεία (υψηλότερα από εσωτερικά μονοπάτια) για αποφυγή διευκόλυνσης κατολισθητικών φαινομένων
• Έμφαση στις φυτεύσεις νότια, δυτικά και ανατολικά –κοντά στις οδούς και τα κτίρια που περιβάλλουν το σχηματιζόμενο αστικό πάρκο
• αντιστήριξη κατά θέσεις με χρήση υλικών από το διάσπαρτο υπάρχον στον χώρο σύμφωνα με τις επιταγές της μορφολογίας του εδάφους.
• Βελτίωση πρόσβασης από Κ. Παξινού (σκαλοπάτια, κουπαστή, μονοπάτι).
• Ηλεκτροφωτισμός.
• Αποκλεισμός εισόδου αυτοκινήτων.

ΤΙ ΚΑΝΑΜΕ:

Πάνω από τετρακόσια δέντρα και θάμνοι φυτεύτηκαν και μεγαλώνουν με γοργό ρυθμό, έχοντας δώσει ήδη εικόνα πάρκου, χάρη και στη διασφάλιση νερού, αρχικά με δεξαμενή και στη συνέχεια με σύνδεση στη δημοτική γεώτρηση. Στο σημείο αυτό πρέπει να ευχαριστήσουμε ξανά τον ΑΣΔΑ για την στήριξη που μας παρείχε στα πρώτα πολύ δύσκολα βήματα, τους υδραυλικούς του Δ. Χαϊδαρίου που διασφάλισαν τη συνεχή παροχή και τον ακούραστο υδρονομέα Μ. Χρόνη για τη συντήρηση και επέκταση του αρδευτικού δικτύου.

στ) Το όνομα (προτεινόμενο!) αυτού: «Κοινή θέα» ή «στη φόρα» λόγω της προϊστορίας…

ΤΙ ΚΑΝΑΜΕ:

Ο ποιητής: «πάνω στην άμμο τη ξανθή γράψαμε τα’ όνομά της». Εμείς σχηματίσαμε το «ΘΕΑ Δ.Χ.» με θάμνους στο δυτικό τμήμα. Πετάξτε με drone ή περπατήστε δίπλα στο όνομα!

ζ) Η περαιτέρω παρέμβαση που ενδεχομένως να κριθεί αναγκαία στο μέλλον προϋποθέτει γεωτεχνική μελέτη.

ΤΙ ΚΑΝΑΜΕ:

Παρά την έλλειψη τοπογραφικού, η αφιλοκερδής βοήθεια του συναδέλφου γεωλόγου Γιώργου Παπαδοκοτσιώλη που διέθεσε μηχανήματα και εμπειρία, μας βοήθησε να έχουμε σαφέστερη εικόνα για τις αποθέσεις (μπάζα).

Οι επόμενες γενιές (και με καλύτερες οικονομικές προϋποθέσεις…) θα έχουν να προγραμματίσουν και να σχεδιάσουν σε έναν χώρο με λιγότερα προβλήματα και περισσότερο πράσινο, σύμφωνα με τις τότες ανάγκες και δυνατότητες.

Η γένεση ενός μεγάλου δημοτικού πάρκου… ερήμην του Δήμου