“inner sanctum”: 36 καλλιτέχνες αναζητούν απαντήσεις σε σιωπηρή κλινική του ΨΝΑ Δαφνίου
Το 2021, η ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο reality check σε ένα εγκαταλελειμμένο κτήριο του συγκροτήματος του ΨΝΑ είχε πολύ μεγάλη επιτυχία, απρόσμενη για πολλούς. Την εικαστική έκθεση επισκέφθηκαν χιλιάδες φιλότεχνοι, κυρίως νεαρόκοσμος, παίρνοντας μέρος στην διερεύνηση των λεπτών ορίων του “μέσα” και του “έξω”. Έτσι reality check κεφάλαιο ΙΙ: inner sanctum έρχεται σαν απόλυτα φυσιολογική συνέχεια, με τη συμμετοχή 36 καλλιτεχνών.
Επιστρέφει, λοιπόν, ένα χρόνο μετά, στην άδεια και σιωπηρή κλινική του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών η έκθεση «Reality Check», παρουσιάζοντας το δεύτερο κεφάλαιό της, με τίτλο «Inner Sanctum». Στον ίδιο χώρο, 36 καλλιτέχνες, σε επιμέλεια Κώστα Πράπογλου, αναζητούν μέσω της σύγχρονης τέχνης απαντήσεις σε νέα ερωτήματα, αποτέλεσμα ενός διαλόγου μεταξύ καλλιτεχνών και κοινού, αναφορικά με το εσωτερικό ιερό που κατοικεί και κρύβεται στην ψυχή μας, την εσωτερική κινητήρια δύναμη που μας προκαλεί να συνεχίσουμε. Εκεί είναι ο τόπος που αισθανόμαστε οικεία. Είναι το καταφύγιό μας, η εστία της εσωτερικής μας φλόγας, το πολύτιμό μας άδυτο. Ο εννοιολογικός αυτός άξονας αποτελεί τη βάση της εικαστικής δημιουργίας στο δεύτερο κεφάλαιο του «Reality Check».
“Η ανταπόκριση του κοινού πέρσι ξεπέρασε τις προσδοκίες, τις δικές μου και των καλλιτεχνών που συμμετείχαν. Το ότι δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες μας τίμησαν, σε έναν τόσο ιδιαίτερο χώρο, μας συγκίνησε. Όπως συγκινητικός ήταν και ο απόηχος της έκθεσης, μέχρι και σήμερα. Επίσης συγκινητική είναι και η αντίδραση του κοινού μόλις γνωστοποιήθηκε το δεύτερο κεφάλαιο της έκθεσης φέτος” αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης, Κώστας Πράπογλου, στο Magazine
Τι ήταν αυτό όμως που τον ενέπνευσε να κάνει και μάλιστα για δεύτερη χρονιά μία έκθεση στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο στο Δαφνί; “Το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής στο Δαφνί βρίσκεται πάνω στον άξονα της αρχαίας Ιεράς Οδού που ένωνε την Αθήνα με την Ελευσίνα. Η επιδίωξη της ίασης της ψυχής με τη βοήθεια της ιατρικής επιστήμης διασταυρώνεται σε αυτόν τον τόπο με την εδώ και αιώνες διερεύνηση του προσωπικού αδύτου, όπως υποθέτουμε ότι συνέβαινε κάποτε με τα Ελευσίνια Μυστήρια” εξηγεί ο κ. Πράπογλου.
Και συνεχίζει ξεναγώντας μας νοερά στην έκθεση: ”Όπως και πέρυσι, έτσι και φέτος κάθε καλλιτέχνης θα έχει στη διάθεσή του έναν πρώην θάλαμο νοσηλείας για να εγκαταστήσει το έργο του. Δεν έχω να υποδείξω κάποιον συγκεκριμένο τρόπο περιήγησης στην έκθεση, κάθε επισκέπτης είναι ελεύθερος να ακολουθήσει τη δική του πορεία στο χώρο, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Όσον αφορά τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν, με τους περισσότερους συνεργάζομαι εδώ και χρόνια, παρακολουθώ στενά την πρακτική και την πορεία τους. Συζήτησα μαζί τους εκτενώς τους εννοιολογικούς άξονες της έκθεσης, αναπτύξαμε έναν συνεχή διάλογο και καταλήξαμε στην επιλογή έργων που έχουν άμεση συνάφεια με τις έννοιες που πραγματευόμαστε φέτος στο “inner sanctum”
Ποιες είναι αυτές οι έννοιες και τα ερωτήματα; Τα ερωτήματα τα οποία διαχειρίζεται η φετινή έκθεση έχουν να κάνουν με την πηγή της εσωτερικής δύναμης του κάθε ανθρώπου, την αναζήτηση της κάθαρσης και την επιδίωξη της πνευματικής αναγέννησης. Αυτή είναι μια διαδικασία που διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Στόχος της έκθεσης είναι να προβάλει τους πολύπτυχους και πολυεπίπεδους για τον κάθε άνθρωπο εσωτερικούς τόπους, που αποτελούν το καταφύγιό του, τον εμπνέουν και του επιτρέπουν να υπερβεί τις σκοτεινές πλευρές του και να προχωρήσει.
“Ο προορισμός μου δεν είναι πλέον ένας τόπος, αλλά ένας καινούριος τρόπος να βλέπω τα πράγματα”. Τι σημαίνει για εσάς η φράση αυτή του Προυστ που διαπερνά και την ίδια την έκθεση; “Η φράση αυτή αποτυπώνει την προσπάθειά μου να αντιμετωπίζω τους ανθρώπους και τις καταστάσεις χωρίς να επηρεάζομαι σε υπερβολικό βαθμό από βιώματα και στερεοτυπικές προσδοκίες. Υποδηλώνει επίσης την αξία που, κατά τη γνώμη μου, έχει η δυναμικότητα του πνεύματος, υπό την έννοια της αμφισβήτησης, της αναθεώρησης και τις ενδοσκόπησης, ως προς τις αντιλήψεις μας‧ να μην αυτοφυλακιζόμαστε, κατά κάποιον τρόπο” αναφέρει ο κ. Πράπογλου.
Η Τέχνη μπορεί και πρέπει να παίρνει κοινωνικό-πολιτική θέση για εσάς; “Για εμένα η τέχνη αποτελεί ένα μέσο πολιτικής έκφρασης χωρίς όμως αυτή η έκφραση να είναι απαραίτητα πρόδηλη ή να έχει αυστηρή ιδεολογική στόχευση. Θεωρώ ότι η εικαστική πράξη μπορεί να λειτουργήσει ως ερέθισμα και τροφή για περαιτέρω σκέψη και προβληματισμό πέραν των ορίων ενός εκθεσιακού χώρου, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν χρειάζεται να επιδιώκεται αγχωτικά.”
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ: Λυδία Ανδριώτη (Ελλάδα), Christina Anid (Γαλλία/Ελλάδα/Λίβανος), Zeina Barakeh (Παλαιστίνη/Λίβανος/ΗΠΑ), Orit Ben Shitrit (Ισραήλ/ΗΠΑ/Μαρόκο), Ιάκωβος Βολκώβ (Ελλάδα), Robert Cahen (Γαλλία), Guillermo Galindo (Μεξικό/ΗΠΑ), Αικατερίνη Γεγησιάν (Μ.Βρετανία/Ελλάδα), Λυδία Δαμπασίνα (Ελλάδα), Άντζη Δρακοπούλου (ΗΠΑ), Κατερίνα Ζαχαροπούλου (Ελλάδα), Ελένη Ζούνη (Ελλάδα), Michal Heiman (Ισραήλ), Daniel Hill (ΗΠΑ), Έλυα Ηλιάδη (Ελλάδα), Νίκος Κόκκαλης (Ελλάδα), Ναταλία Μαντά (Ελλάδα), Στέλλα Μελετοπούλου (Ελλάδα), Gisela Meo (Ιταλία), Ανδρέας Μνιέστρης (Ελλάδα), Noemi Niederhauser (Ελβετία), Βάνα Ντατσούλη (Ελλάδα), Στέφανος Παπαδάς (Κύπρος/Ελλάδα), Pipilotti Rist (Ελβετία), Εύη Σαββαΐδη (Ελλάδα), Ariane Severin (Γερμανία/Ελλάδα), Δήμητρα Σκανδάλη (Ελλάδα), Νάντια Σκορδοπούλου (Ελλάδα), Δημήτρης Σκουρογιάννης (Ελλάδα), Κωνσταντίνος Ταλιώτης (Κύπρος), Τόλης Τατόλας (Ελλάδα), Νίκος Τρανός (Ελλάδα), Tori Wrånes (Νορβηγία), Gil Yefman (Ισραήλ), Γιαννούλης Χαλεπάς (Ελλάδα), Ευάγγελος Χατζής (Ελλάδα).
