Για την ζωτική Αττική Οδό… επειδή μερικές φορές η πραγματικότητα ξεπερνά τη φαντασία

Κίμων Ε. Φουντούλης
Γεωλόγος

Το πρόσφατο περιστατικό αποκλεισμού και αδυναμίας άμεσης παρέμβασης στην Αττική Οδό μάς επιβάλει επαναξιολόγηση σχεδιασμού. Ευτυχώς η ταλαιπωρία δεν είχε απώλειες ζωών, τουλάχιστον μέχρι την ώρα που γράφεται το κείμενο.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ

Ας σκεφτούμε όμως ένα δυσμενέστερο σενάριο: Αποκλεισμός του κέντρου διαχείρισης της οδού από τρομοκράτες και εμπρησμός φορτηγού μεταφέροντος πλαστικά στο ύψος της εξόδου προς Υμηττό, ένα μεσημέρι καλοκαιρινής εξόδου από το άστυ προς τις παραλίες του Ευβοϊκού. Πυκνός καπνός δημιουργεί προβλήματα ορατότητας και αναπνοής. Ο αυτοκινητόδρομος και οι προσαγωγοί προς Αεροδρόμιο αδιάβατοι.

Ακραίο, κινηματογραφικό σενάριο, μα η πραγματικότητα συχνά ξεπερνά τη φαντασία.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΟΔΟΥ

Η Αττική Οδός σε μεγάλο τμήμα της εντός του αστικού ιστού είναι βαθύ όρυγμα, με απότομα ή/ και κατακόρυφα πρανή, περιφραγμένη με συρματόπλεγμα ή/και ηχοπετάσματα. Αντιστοίχως περιφραγμένη είναι και η διαδρομή σε ανάχωμα για παρεμπόδιση εισόδου πεζών και ζώων.

Η βοήθεια σε περίπτωση ανάγκης αναμένεται οδικώς με χρήση και της ΛΕΑ.

Παράδρομοι υφίστανται κατά θέσεις, συχνά με προβλήματα στάθμευσης, σήμανσης, σύνδεσης. Παντού διαχωρισμένοι και απροσπέλαστοι για μη αρτιμελείς, υγιείς και εκπαιδευμένους.

Οι υφιστάμενες οδικοί έξοδοι και είσοδοι ενδέχεται να είναι μακριά για τον επιβάτη και οδηγό που εγκαταλείπει το όχημα του (σχετική και η αναφορά του καθηγητή κ. Ε. Λέκκα, 26/1/22).

ΘΕΩΡΗΣΗ ΩΣ ΣΗΡΑΓΓΑ/ΔΙΩΡΥΓΑ

Στις σύγχρονες σήραγγες των αυτοκινητόδρομων προβλέπονται πυράντοχες θύρες εξόδου σε τακτά διαστήματα.

Αν προσομοιάσουμε την ανοικτή προς τα πάνω στο μεγαλύτερο μήκος της Αττική Οδό, αλλά αποκλεισμένη πλευρικά, με «σήραγγα» εντός του αστικού και

προαστιακού ιστού, τότε πρέπει να σκεφτούμε τις δυνατότητες πυκνότερης πλευρικής διαφυγής πεζών αλλά και πλευρικής πρόσβασης για βοήθεια από τον οικιστικό ιστό ή/και τις αγροτικές και βιομηχανικές περιοχές, από εποχούμενους ή/και πεζούς διασώστες.

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΛΥΣΗΣ ΜΕΤΑ ΤΟ PLAN B

Χρειάζονται κλίμακες και κατάλληλα πεζοδρόμια/μονοπάτια, ειδικές δίοδοι που δεν θα επιτρέπουν είσοδο ανεπιθύμητων για τη καθημερινή ασφαλή λειτουργία του δρόμου, σήμανση και φωτισμός,…; Ειδικός εξοπλισμός π.χ. γερανοφόρων/καλαθοφόρων που θα μπορούν από το χείλος του πρανούς να προσεγγίσουν ασφαλώς το οδόστρωμα; Εκπαιδευμένοι σε αναρρίχηση και καταρρίχηση διασώστες; Αυτά τα ερωτήματα μπορούν να απαντηθούν με μελέτη και έγκαιρη προετοιμασία.

Μπορούν τα μέσα σταθερής τροχιάς που κινούνται στο μέσο της οδού να μεταφέρουν βοήθεια και να συμβάλουν στην ασφαλή εκκένωση της θέσης δυστυχήματος; Υπάρχει σχετική δυνατότητα, πρόνοια, εκπαίδευση, εξοπλισμός;

Το κρίσιμο είναι να αποφασίσουμε αν θα διερευνήσουμε την αδυναμία παρέμβασης που μαρτυρούν τα γεγονότα αποκλεισμού λόγω χιονόπτωσης, δίχως να περιοριζόμαστε μόνο στην καταγραμμένη κατάσταση.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

Παρατηρώντας τον οδικό χάρτη των γύρω δήμων από Φυλή- Άνω Λιόσια έως

Παλλήνη παρατηρούμε παράλληλες οδούς, κατά θέσεις ασύνδετες ή/και με αντίθετη φορά. Συχνά ο εγγύς παράπλευρος δρόμος δεν έχει εγγύς παράλληλο στο βάθος προς το κέντρο της περιοχής, συνεπώς μια παρέμβαση θα καταστεί πολύ δύσκολη στη διαχείριση της.

Εξ όσων έχουν  δημοσιευτεί γνωρίζουμε πως η σύμβαση της Αττικής Οδού περιλαμβάνει όρο να μην υπάρξει ανταγωνιστική χάραξη. Αυτό δεν εμποδίζει την ενιαία θεώρηση των επιμέρους πολεοδομικών σχεδίων ώστε να αντιμετωπιστούν ανάγκες ασφάλειας κινούμενων στον κλειστό αστικό αυτοκινητόδρομο, τις γειτνιάζουσες περιοχές και τους κατοίκους αυτών.

ΛΟΙΠΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΩΝ

Εκτός της Αττικής Οδού, η προσέγγιση των κλειστών αυτοκινητόδρομων ως οδών περιορισμένης διαφυγής θα βοηθήσει και την βελτίωση συνθηκών και σχεδίων στους υπεραστικούς αυτοκινητόδρομους. Παρά την ύπαρξη πλευρικών οδών που θα διευκολύνουν την πρόσβαση συνεργείων εκεί που θα απαιτηθεί αλλά και εκτροπής κυκλοφορίας, η σημερινή κατάσταση οδοστρωμάτων συχνά είναι προβληματική, η σήμανση ελλιπέστατη δεν συμβάλει στην αποφυγή πανικού.

 Αντιστοίχως η πιο πάνω προσέγγιση θα συμβάλει στην ασφαλέστερη λειτουργία υφιστάμενων αλλά και νέων αστικών αυτοκινητόδρομων με ανάλογα χαρακτηριστικά.