Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Ιστορικό – νομική τεκμηρίωση – πρόταση για την ανάκτηση της θάλασσάς μας
Αναμφίβολα, όση φροντίδα και να αποκτήσουν η μικρή παραλία που μάς έχει απομείνει στον Σκαραμαγκά και το λιμανάκι της, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση, λόγω μεγέθους, να θεωρηθούν “έξοδος στη θάλασσα” για το Χαϊδάρι και τη δυτική Αθήνα. Όμως τελευταία οι εξελίξεις είναι ενθαρρυντικές. Τόσο ο Δήμος Χαϊδαρίου (απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου) όσο και η κυβέρνηση (υπουργός Δ. Βίτσας) προχωρούν το θέμα της διεκδίκησης – απόδοσης του χώρου στο Χαϊδάρι. Πρόκειται για σαφώς περίπλοκη πολιτική και νομική διαδικασία, αλλά θέλουμε να πιστεύουμε όλοι στο χαϊδάρι ότι ¨το νερό μπήκε στο αυλάκι”. Το διεκδικούμενο στον Σκαραμαγκά είναι η μεγάλη προβλήτα Νο 4, η οποία έχει ικανό μέγεθος: 120 στρέμματα μπάζωμα στη θάλασσα και 100 στρέμματα η καταπατημένη παραλία πίσω της. Αυτή η έκταση, που οριστικά (και παράνομα) έγινε τσιμέντο, μπορεί με τον κατάλληλο τρόπο να αξιοποιηθεί προς όφελος των πολιτών!
Πριν μερικές δεκαετίες. Κολυμβήτρια ετοιμάζεται να βουτήξει από την εξέδρα του Πασά. (Φωτό Κώστας Μασέρας)
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
– Να ζητήσουμε κοινόχρηστη χρήση της έκτασης των 220 στρεμμάτων των κατοίκων του Δήμου Χαϊδαρίου και της κοινωνίας της Δυτικής Αθήνας και Αττικής.
– Να προτείνουμε μία παρέμβαση απόδοσης πρώην βιομηχανικής έκτασης σε ψυχαγωγική και αθλητική χρήση (και όχι υποβάθμισης φυσικού περιβάλλοντος για μονοπωλιακή ανάπτυξη καφετεριών – νυχτερινών κέντρων, δηλαδή του μέχρι τώρα αρνητικού ελληνικού αυτοδιοικητικού παραδείγματος).
 |
Η πρόταση δεν οδηγεί την πόλη στη φύση, αλλά ξαναφέρνει την θάλασσα στη πόλη και αυτό γίνεται διώχνοντας πρωτίστως τις εξαώροφες αποθέσεις containers, εν συνεχεία δίνοντας χώρο για άθληση (πισίνα, γήπεδα) και αναψυχή (χώροι εστίασης και ψυχαγωγίας, παιχνίδια με νερό, υποδομές για ναυταθλητισμό και αλιεία, κλπ).
 |
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
 |
Ο χώρος που παραχωρήθηκε το 1955 στο επιχειρηματία Νιάρχο για ναυπηγεία, αλλά και η παραλία του Σκαραμαγκά, είναι γνωστός και καταγεγραμμένος νομικά από το παραχωρητήριο του 1955 και το ΦΕΚ 1147Δ/1994.
Το 1994 επιχειρήθηκε και έγινε η παραχώρηση της θάλασσας που μπαζώθηκε (παράνομα) εμπρός από τα ναυπηγεία με τρόπο που ήταν και είναι αντίθετος με τους νόμους 1515/85 “Ρυθμιστικό σχέδιο και πρόγραμμα προστασίας περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας – ΟΡΣΑ” και 1650/86 “Για την προστασία του περιβάλλοντος”, αλλά και κατά παράβαση του ΑΝ 2344/40 “Περί Αιγιαλού και Παραλίας”, αφού με σκανδαλώδη και προκλητικό τρόπο η επιτροπή του 1994 αρνήθηκε να χαράξει οριογραμμή παραλίας (άρθρο 7 παραγ.2 του Ν2344/40) και θεώρησε ότι μόνη κατάλληλη χρήση είναι η χρήση των ναυπηγείων!
Τα παραπάνω στοιχεία σε συνδυασμό με πλήθος αποφάσεων του ΣτΕ αλλά και τον νόμο Περί Αιγιαλού και Παραλίας (Ν2971/2001 Άρθρο 12 παραγ.4) οδηγούν μονοσήμαντα στο χαρακτηρισμό ως αυθαίρετηςόλης της έκτασης των μπαζωμάτων.
Είναι γνωστό ότι οποιαδήποτε αυθαίρετη κατασκευή που έγινε (ή φαίνεται να έγινε, όπως η συγκεκριμένη) μετά το 1983, που εκδόθηκε ο Ν.1337/83, δεν είναι δυνατόν να νομιμοποιηθεί, διότι κάτι τέτοιο είναι αντίθετο με τις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος και συμπερασματικά, όταν πρόκειται για αυθαίρετη επέκταση ξηράς σε βάρος της θάλασσας, αυτή έχει κοινόχρηστο χαρακτήρα, όπως και ο θαλάσσιος χώρος που υπήρχε πριν το αυθαίρετο μπάζωμα.
Η σημερινή μορφή του Αιγιαλού στη περιοχή Ναυπηγείων του Σκαραμαγκά (κόκκινη γραμμή), διαμορφώθηκε παράνομα και εξίσου παράνομα χαρακτηρίστηκε το 1994 ως νέος Αιγιαλός, ενώ ο χώρος μεταξύ παλαιού και νέου Αιγιαλού (μπλε γραμμή) το 2002 παραχωρείται από το ΥΠΟΙΚ με δικαίωμα παράλληλης χρήσης των υφισταμένων εγκαταστάσεων της Εταιρείας ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΑΕ. Όμως με νεότερη απόφαση του ΥΠΟΙΚ το 2003 ανακλήθηκε, με αποτέλεσμα σήμερα αφενός να μην έχει καθοριστεί η έκταση του χώρου παραχώρησης αφετέρου να παραμένει εκκρεμότητα με την παράνομα επιχωματωμένη θάλασσα εμπρός από το παλαιό Αιγιαλό.
Το άρθρο 24 του Συντάγματος αφενός μεν επιβάλλει στο κράτος την υποχρέωση προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, αφετέρου δε επιτάσσει τη χωροταξική οργάνωση της χώρας, την οποία, επίσης, αναθέτει στο κράτος. Οι δύο αυτές υποχρεώσεις προδήλως αλληλοεξαρτώνται, έτσι ώστε να μην νοείται προστασία του περιβάλλοντος χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό και αντιστρόφως.
Μέρος του φυσικού περιβάλλοντος, και δη ευπαθές, είναι τα οικοσυστήματα των ακτών, τα οποία, κατά την πάγια νομολογία του ΣτΕ, πρέπει, κατά την έννοια της πιο πάνω συνταγματικής επιταγής, να τελούν υπό ιδιαίτερο καθεστώς ήπιας διαχειρίσεως και αναπτύξεως, η οποία και μόνον τυγχάνει βιώσιμη. Το καθεστώς αυτό αποτελεί συνήθως αντικείμενο ειδικού νόμου, τούτου, όμως, ελλείποντος, δύναται (το ειδικό καθεστώς) να συναχθεί αβίαστα από την προσήκουσα στις ακτές προστασία του άρθρου 24 του Συντάγματος, ερμηνευόμενου υπό το φως των διατάξεων της Συνθήκης του Μααστριχτ (άρθρα Β, 2 και 130 Ρ), που κυρώθηκε με το ν. 2077/1992, και των αρχών της Διακηρύξεως του Ρίο και της Agenda 21.
Ο νόμος περί Αιγιαλού και παραλίας Ν.2971/2001 σύμφωνα με την ΥΠΟΙΚ 1008244/857/Β0010/ ΠΟΛ1097/ 11-3-2002 καθορίζει μεταξύ άλλων ότι καταργούνται οι προσχώσεις, σε περίπτωση δε παράνομων προσχώσεων (όπως η συγκεκριμένη) δεν επιτρέπεται η αναχάραξη του αιγιαλού ή της παραλίας και οι δημιουργηθείσες νέες εκτάσεις θεωρούνται αιγιαλός. Επίσης ρυθμίζονται ζητήματα που αφορούν την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας σε Ο.Τ.Α., φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένων, οργανισμούς κοινής ωφελείας και Ν.Π.Δ.Δ. και ορίζονται οι δραστηριότητες που θα πρέπει να ασκούνται στον παραχωρημένο χώρο του αιγιαλού.
