Επικίνδυνη ρύπανση του αέρα στις αποβάθρες του Μετρό

Το ΠΑΚΟΕ αναδεικνύει το έντονο κι ανησυχητικό πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στους σταθμούς του Μετρό της Αθήνας.

To ΠA.KO.E παρουσιάζει  τα συμπεράσματα της δουλειάς του, σχετικά με την ποιότητα της ατμόσφαιρας στους σταθμούς του Μετρό της Αττικής. Οι μετρήσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων πραγματοποιήθηκαν στους 6 σταθμούς μετρό της Αττικής (Πανόρμου, Αμπελόκηποι, Μέγαρο Μουσικής, Ευαγγελισμός, Σύνταγμα και Μοναστηράκι), στις 29/6/2022, όπως παρατηρείτε στους παρακάτω πίνακες. Για την δυνατότητα σύγκρισης η ποιότητα της ατμόσφαιρας καταγράφεται σε τρία σημεία του σταθμού

1. Εξωτερικοί χώροι των σταθμών
2. Στα εκδοτήρια των εισιτηρίων
3. Στις Αποβάθρες.

Η αξιοποίηση των δεδομένων που έχουν συλλεχτεί  σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα από τους 6 σταθμούς γενικά δείχνει  αυξημένη συγκέντρωση των αιωρούμενων σωματιδίων (ΡΜ 1, PΜ2,5, ΡΜ10), της φορμαλδεΰδης (HCHO) και των πτητικών οργανικών ενώσεών (ΤVOC) στους προαναφερόμενους χώρους των σταθμών. Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με το ΠΑΚΟΕ, ότι ο αστικός πληθυσμός συνεχώς εκτίθεται σε συγκεντρώσεις ρύπων που υπερβαίνουν τα όρια ποιότητας του αέρα, τα οποία κρίνονται επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων σε όλα τα  επίπεδα, και επιπλέον θεωρείται υπεύθυνη για διάφορα αναπνευστικά και άλλα προβλήματα υγείας, καθώς και για τη μείωση του προσδόκιμου ζωής, αλλά και για πρόωρους θανάτους.

Οι μετρήσεις του ΠΑΚΟΕ έδειξαν, ότι οι πρωταγωνιστές της δυσμενούς ατμοσφαιρικής κατάστασης, τα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ 1 και ΑΣ 2.5), δηλαδή τα ΡΜ 1 και ΡΜ 2,5 όπως τα γνωρίζουμε, στον εξεταζόμενο αέρα βρισκόταν σε συγκεντρώσεις δύο έως και 10 φορές πάνω από το όριο που έχει τεθεί για την προστασία της ανθρώπινης υγείας. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν αυτές οι αυξημένες ποσότητες αιωρούμενων σωματιδίων στις αποβάθρες των σταθμών. Όπως φαίνεται από τους πίνακες σχεδόν σε όλες της περιπτώσεις και οι 15 μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις αποβάθρες του κάθε σταθμού, οι τιμές ήταν πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια από  2 έως 10 φορές, αποδεικνύοντας την  σοβαρότητα  του ζητήματος  της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.  

Τα αποτελέσματα των μετρήσεων συμφωνούν με τις απόψεις που υποστηρίζουν ότι το εξωτερικό περιβάλλον στις μεγάλες πόλεις είναι επιβαρυμένο, αλλά είναι γεγονός ότι συχνά ο αέρας μέσα σε κτίρια ή κλειστούς χώρους, όπως οι αποβάθρες των σταθμών, μπορεί να είναι πιο ρυπασμένος από τον υπαίθριο αέρα (μερικές φορές ακόμη και στις μεγαλύτερες και πιο βιομηχανοποιημένες πόλεις) και επομένως ο κίνδυνος για την υγεία μπορεί να είναι μεγαλύτερος όταν οι άνθρωποι εκτίθενται στην εσωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση απ΄ ότι στην υπαίθρια.

Δεν μπορεί να αγνοηθεί η επίδραση των σωματιδίων διαμέτρου έως 10μm, (τα PM10), τα οποία  θεωρούνται ως τα πλέον επικίνδυνα για τον άνθρωπο, λόγω της βαθύτερης διείσδυσης και εναπόθεσης στο ανθρώπινο σώμα. Οι μετρήσεις της συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων PM10 έδειξαν την έντονη παρουσία τους στους χώρους έκδοσης εισιτηρίων και ειδικά στις αποβάθρες των σταθμών, όπου οι συγκεντρώσεις των PM10 έφταναν τα 78 μg/m³, 184 μg/m³ και ξεπερνούσαν τα 280 μg/m³ σε πολλές περιπτώσεις.

Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις ρύπων από πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs, Volatile Organic Compounds), παρατηρήθηκαν σε μερικές περιπτώσεις στους εξωτερικούς χώρους (2 και 3 φορές πάνω από τις οριοθετημένες τιμές).

Οι πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs, Volatile Organic Compounds) περιλαμβάνουν πολλές  χημικές ενώσεις, εκλύονται ως αέρια από συγκεκριμένα στερεά και υγρά και εκλύονται από πολλά προϊόντα καθημερινής χρήσης όπως μπογιές, βερνίκια, διαλυτικά, αστάρια, καθαριστικά, βαφές μαλλιών, εντομοκτόνα, οικοδομικά υλικά, επικαλυπτικά, ειδικά προϊόντα φινιρίσματος, συσκευές γραφείου (εκτυπωτές, φωτοτυπικά), διορθωτικά υγρά, μη ανθρακούχο χαρτί εκτύπωσης, υλικά ζωγραφικής και χειροτεχνίας (κόλλες), μαρκαδόρους και από την γεωργική δραστηριότητα. Επιπλέον, τα καύσιμα παράγονται από οργανικά χημικά, τα οποία απελευθερώνουν VOCs, κατά τη χρήση τους, όπως επίσης και όταν απλά είναι αποθηκευμένα.

Οι βλαβερές επιπτώσεις των οργανικών χημικών στην ανθρώπινη υγεία κυμαίνονται σε αυτά που είναι πολύ τοξικά, μέχρι αυτά με άγνωστες ακόμα επιπτώσεις. Όπως και με άλλες ρυπαντικές ουσίες, το μέγεθος και η φύση των επιπτώσεων αυτών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το επίπεδο της έκθεσης στον ρύπο και τη διάρκεια έκθεσης. Τα πιο συνηθισμένα άμεσα συμπτώματα από την έκθεση σε VOCs είναι τα εξής: ερεθισμός ματιών και αναπνευστικής οδού, πονοκέφαλοι, ζαλάδες, οπτικές διαταραχές, απώλεια μνήμης και προσανατολισμού, ναυτία και δύσπνοια. Η εκτεταμένη έκθεση σε πτητικές οργανικές ενώσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο συκώτι, τα νεφρά και το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Σχεδόν σε όλες τις μετρήσεις  παρατηρούνται αυξημένες συγκεντρώσεις φορμαλδεΰδης (HCHO). Η φορμαλδεΰδη (μοριακός τύπος: CH2Oή HCHO), η αλδεΰδη με την απλούστερη δομή, είναι ένα σημαντικό χημικό που χρησιμοποιείται ευρέως από τη βιομηχανία για την παρασκευή οικοδομικών υλικών και πολλών προϊόντων οικιακής χρήσης. Είναι επίσης ένα παραπροϊόν καύσης, καθώς και άλλων φυσικών διεργασιών. Γι’ αυτόν τον λόγο, μπορεί να βρίσκεται σε σημαντικές συγκεντρώσεις τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους. Στις πηγές εκπομπής της φορμαλδεΰδης σε οικιακούς χώρους ανήκουν τα οικοδομικά υλικά, το κάπνισμα, τα προϊόντα οικιακής χρήσης και η χρήση μη-αεριζόμενων συσκευών που λειτουργούν με καύσιμο (όπως κουζίνες υγραερίου, θερμάστρες κηροζίνης κ.ά.).

Ο ρυθμός εκπομπής της φορμαλδεΰδης μειώνεται, όσο αυξάνεται η ηλικία των προϊόντων στα οποία χρησιμοποιείται. Οι υψηλές θερμοκρασίες εσωτερικού χώρου και η υγρασία ευνοούν την αύξηση της έκλυσης φορμαλδεΰδης.

Η φορμαλδεΰδη είναι ένα άχρωμο αέριο, με έντονη οσμή και μπορεί να προκαλέσει δακρύρροια, αίσθηση καψίματος στα μάτια και τον λαιμό, ναυτία, βήχα, εξανθήματα στο δέρμα, δύσπνοια, αλλεργικές αντιδράσεις ακόμα και κρίσεις άσθματος σε άτομα που εκτίθενται σε μεγάλες συγκεντρώσεις της. Υπάρχουν επιπλέον αρκετές ενδείξεις ότι ορισμένα άτομα ενδέχεται να αναπτύξουν ευαισθησία σ’ αυτή και ότι μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση καρκίνου σε ζώα. Ο Π.Ο.Υ. συστήνει ως μέγιστη τιμή της μέσης συγκέντρωσης φορμαλδεΰδης ανά μισή ώρα στους εσωτερικούς χώρους, τα 100 μg/m3 για την αποφυγή ερεθισμού των αισθητηρίων.

Συνημμένοι οι πίνακες των μετρήσεων.

Πίνακας επιτόπιων μετρήσεων ατμοσφαιρικών ρύπων στο σταθμό Μετρό Πανόρμου στις, 29 / 06 / 2022. 

ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Έξοδος προς  Ριανκούρ	10	17	23	0,85	0,09	29
Εκδοτήρια εισιτηρίων	13	22	31	0,10	0,10	21
Αποβάθρες προς Νίκαια	31	95	196	0,13	0,16	47

ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Έξοδος προς  Ριανκούρ	12	20	28	0,90	0,12	39
Εκδοτήρια εισιτηρίων	25	35	73	0,13	0,12	34
Αποβάθρες προς Νίκαια	42	186	284	0,16	0,24	140

ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Έξοδος προς  Ριανκούρ	5	10	19	0,83	0,07	21
Εκδοτήρια εισιτηρίων	10	17	21	0,07	0,07	15
Αποβάθρες προς Νίκαια	17	47	100	0,09	0,12	15

Πίνακας επιτόπιων μετρήσεων ατμοσφαιρικών ρύπων στο σταθμό Αμπελόκηποι, στις 29 / 06 / 2022. 

ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Λεωφόρος Αλεξάνδρας. τάση Λεωφορείων	13	22	28	0,12	0,09	108
Εκδοτήρια εισιτηρίων	17	27	39	0,09	0,09	56
Αποβάθρες προς Νίκαια	20	43	80	0,16	0,17	97

ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Λεωφόρος Αλεξάνδρας. Στάση Λεωφορείων	20	29	38	0,16	0,14	282
Εκδοτήρια εισιτηρίων	30	45	64	0,18	0,20	78
Αποβάθρες προς Νίκαια	32	67	120	0,14	0,30	802

ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Λεωφόρος Αλεξαντρας. Στάση Λεωφορείων	9	17	22	0,08	0,04	43
Εκδοτήρια εισιτηρίων	10	17	21	0,03	0,05	42
Αποβάθρες προς Νίκαια	11	18	37	0,13	0,12	22

Πίνακας επιτόπιων μετρήσεων ατμοσφαιρικών ρύπων στο σταθμό Μέγαρο Μουσικής, στις 29 / 06 / 2022. 

ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/Α
Πάρκο επί Βασ. Σοφίας	11	18	23	0,07	0,08	24
Εκδοτήρια εισιτηρίων	17	25	35	0,08	0,09	28
Αποβάθρες προς Νίκαια	25	41	85	0,16	0,16	22

ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM2,5	PM1	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Πάρκο επί Βασ. Σοφίας	20	12	26	0,10	0,15	87
Εκδοτήρια εισιτηρίων	37	28	58	0,12	0,13	75
Αποβάθρες προς Νίκαια	58	39	118	0,20	0,23	43

ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM2,5	PM1	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Πάρκο επί Βασ. Σοφίας	20	12	26	0,10	0,15	87
Εκδοτήρια εισιτηρίων	37	28	58	0,12	0,13	75
Αποβάθρες προς Νίκαια	58	39	118	0,20	0,23	43

Πίνακας επιτόπιων μετρήσεων ατμοσφαιρικών ρύπων στο σταθμό Ευαγγελισμός, στις 29 / 06 / 2022. 

ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Βασ. Σοφίας, πάρκο Ριζάρη	10	17	22	0,10	0,06	22
Εκδοτήρια εισιτηρίων	18	30	40	0,13	0,09	18
Αποβάθρες προς Νίκαια	20	36	74	0,17	0,15	65

ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Βασ. Σοφίας, πάρκο Ριζάρη	18	23	32	0,66	0,06	63
Εκδοτήρια εισιτηρίων	37	58	83	0,65	0,09	49
Αποβάθρες προς Νίκαια	32	78	156	0,64	0,15	425

ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Βασ. Σοφίας, πάρκο Ριζάρη	8	15	19	0,02	0,02	14
Εκδοτήρια εισιτηρίων	10	17	23	0,09	0,06	14
Αποβάθρες προς Νίκαια	16	22	45	0,14	0,11	18

Πίνακας επιτόπιων μετρήσεων ατμοσφαιρικών ρύπων στο σταθμό Μετρό Σύνταγμα, στις 29 / 06 / 2022. 

ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ	PM 1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Είσοδος-έξοδος προς πλατεία Συντάγματος	9	25	33	0,34	0,08	27
Εκδοτήρια εισιτηρίων	21	33	54	0,24	0,17	41
Αποβάθρες προς Νίκαια	33	83	162	0,25	0,18	210

ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Είσοδος-έξοδος προς πλατεία Συντάγματος	12	31	39	0,42	0,09	35
Εκδοτήρια εισιτηρίων	28	47	71	0,25	0,18	65
Αποβάθρες προς Νίκαια	65	173	287	0,26	0,21	349

ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ	PM1	PM2,5	PM10	TVOC	HCHO	Η/ Α
	μg/ m3	μg/ m3	μg/ m3	mg/m3	mg/m3	n Tesla
Είσοδος-έξοδος προς πλατεία Συντάγματος	9	16	20	0,30	0,05	23
Εκδοτήρια εισιτηρίων	17	27	39	0,20	0,16	32
Αποβάθρες  προς Νίκαια	20	26	51	0,24	0,16	68