Δεν είναι μόνο οι φωτιές – Τα δάση της Αττικής χτυπήθηκαν από μια ακόμη καταστροφή
Το φθινόπωρο ήλθε με μια πικρή γεύση για τους φίλους του δάσους σε Ποικίλο και Αιγάλεω. Πολλά πεύκα -και όχι μόνο- δεν πρόλαβαν ζωντανά τις πρώτες ζωογόνες βροχές του Σεπτέμβρη, καθώς ξεράθηκαν από ένα πολύ σκληρό καλοκαίρι.
Μια πρόχειρη “οπτική” στατιστική δείχνει ότι το 5% του δάσους χάθηκε και μάλιστα σε ορισμένα σημεία η καταστροφή είναι εμφανώς μεγαλύτερη. Ξεράθηκαν ακόμη και μεγάλα δέντρα και δυστυχώς τα πεύκα ούτε επανέρχονται από αυτή την κατάσταση ούτε παραβλαστάνουν, όπως πχ οι αγριελιές. Δεν είναι μόνο οι πυρκαγιές, λοιπόν, που πλήττουν τα δάση της Αττικής (φέτος είχαμε τη φωτιά στον Βαρνάβα και την Πεντέλη) και αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή. Άρχισαν και οι ξηράνσεις.
Το καλοκαίρι του 2024 χαρακτηρίστηκε από εξακολουθητικές υψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες, χωρίς ίχνος βροχής. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία τους τρεις μήνες του φετινού καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος) ήταν η υψηλότερη που έχει μετρηθεί ποτέ, καταρρίπτοντας το ρεκόρ του 2023, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus, ενώ οι εκτιμήσεις είναι ότι το 2024 θα είναι η θερμότερη χρονιά στην ιστορία.
Η πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση το καλοκαίρι, που διαδέχτηκε με τη σειρά της μια πολύ φτωχή σε βροχές άνοιξη, αφαίρεσε τη λίγη υγρασία που υπήρχε στο έδαφος και ευνόητα υπέφεραν πολύ τα δέντρα στα πιο ψηλά σημεία των βουνών, όπου το χώμα είναι λίγο. Παραδόξως όμως χάθηκαν δέντρα και σε ρεματιές, όπου θα περίμενε κανείς μεγαλύτερη αντοχή. Όπως εξήγησε στο “Χαϊδάρι Σήμερα” δασολόγος, αυτό συνέβη διότι τα πεύκα αυτά ήταν συνηθισμένα σε καλύτερες συνθήκες και δεν άντεξαν το σοκ της τόσο ακραίας ξηροθερμικής περιόδου.
Όπως μας είπε ο ίδιος, παρατηρήθηκε και προσβολή από έντομα, αλλά χαρακτήρισε αυτό το γεγονός ως δευτερογενή αιτία της αποξήρανσης, αφού επλήγησαν τα ήδη εξασθενημένα και ευάλωτα πεύκα.
Από τη μεριά του, ο κ. Στέλιος Σούλιος, διευθυντής του Διομήδειου Κήπου, επιβεβαίωσε την παρατήρηση της ξήρανσης δέντρων στα γύρω δάση και την απέδωσε και αυτός στις συνθήκες που περιγράψαμε πιο πάνω. Θύμισε μάλιστα ότι εν μέσω της φετινής άνοιξης εξαφανίστηκε το νερό από πηγές της περιοχής που έδειχναν κατά το παρελθόν αξιοσημείωτη αντοχή στη ζέστη (βλέπε Τετέλεσται – Το ειδυλλιακό ποταμάκι του Χαϊδαρίου έμεινε χωρίς σταγόνα μέσα στην άνοιξη).
Δεν είναι η πρώτη φορά που δοκιμάζονται
τα δάση της Αττικής
Πάντως ο κ. Σούλιος επισήμανε ότι το γεγονός της απώλειας δέντρων λόγω ξηρασίας δεν είναι πρωτοφανές και μάς είπε ότι το ίδιο έγινε το 1989-1990, που έκανε και πάλι ακραίες ζέστες. Οι φωτογραφίες της περιόδου αυτής προέρχονται από το αρχείο του. Μάλιστα τότε ο αριθμός των δέντρων που χάθηκαν ήταν μάλλον μεγαλύτερος, καθώς τα περισσότερα ήταν μικρής ηλικίας, αφού είχαν φυτευτεί κατά τη μεγάλη αναδάσωση του 1977, την οποία είχε κάνει η τότε κυβέρνηση Κ. Καραμανλή για να επισφραγίσει τον δημόσιο – δασικό χαρακτήρα των βουνών της Δυτικής Αθήνας. (Και τα περισσότερα δέντρα που ξεράθηκαν φέτος από εκείνη την αναδάσωση προέρχονται.) Ευτυχώς όμως την ξηρασία αυτής της περιόδου διαδέχτηκαν χρονιές με αυξημένες βροχοπτώσεις.
Επιστρέφοντας στο 2024, οι βροχές των προηγούμενων ημερών ήταν σωτήριες για τα δάση της Αττικής αλλά βέβαια χρειάζεται κι άλλο νερό και όλοι ελπίζουμε ότι ο καιρός θα το φέρει. Σε κάθε περίπτωση καλό είναι να απομακρυνθεί η ξερή βλάστηση για λόγους ασφάλειας από φωτιές στην επόμενη αντιπυρική περίοδο.
Περιμένουμε επίσημες μελέτες από τα Δασαρχεία της Αττικής ή και τα Πανεπιστήμια για το φαινόμενο που περιγράψαμε πιο πάνω. Το κλίμα αλλάζει και δεν επιτρέπεται να πορευόμαστε χωρίς επαρκή γνώση και χωρίς επιστημονικές λύσεις.
Μενέλαος Χρόνης
