Το ποταμάκι του Δαφνιού νίκησε και το φετινό καυτό καλοκαίρι!
Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις κάποιων, το ποταμάκι το Δαφνιού εξακολουθεί να ρέει, ακόμη και τώρα, Σεπτέμβρη μήνα, μετά το θερμότερο καλοκαίρι των τελευταίων 40 ετών.
Παρεπιμπτόντως αποτελεί το φυσικό κλιματιστικό του κέντρου “Η γιορτή” αφού, χάρις σε αυτό, οι θαμώνες του απολαμβάνουν θερμοκρασία μερικούς βαθμούς χαμηλότερη από αυτήν του περιβάλλοντα χώρου.
Πολλά ερωτήματα προκαλεί αυτό το ποταμάκι. Παρ’ όλο που το νερό του Δαφνιού ήταν γνωστό και τραγουδισμένο, η διάχυτη, μέχρι σήμερα, εντύπωση, είναι ότι πρόκειται για το νερό των 5 πηγαδιών (2 στην πλατεία και 3 στον αύλειο χώρο της Μονής) που επικοινωνούν μεταξύ τους.
Μετά συστηματική παρατήρηση και έρευνα, μπορούμε να διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις. Προηγούμενα όμως ας δούμε την διαδρομή που ακολουθεί το ποταμάκι. Αυτό λοιπόν κυλά κάτω από το τσιμεντένιο γεφυράκι (απ’ όπου το μονοπάτι για το βουνό), ρέει κατά μήκος της νότιας περιτείχισης της μονής, χάνεται στο σημείο που η κοίτη πλαταίνει και επανεμφανίζεται πιό κάτω. Στην διαδρομή αυτή, επικρατεί πυκνή παρόχθια βλάστηση από δάφνες, αγριοκορομηλιές, λιγούστρα, λυγαριές, βατομουριές κ.ά. Αυτή η πλούσια βλάστηση δεν αναφέρεται στο παρελθόν, ούτε φαίνεται στις σωζόμενες φωτογραφίες της μονής κατά τους 19ο και 20ο αιώνες.
Έπάνω από το γεφυράκι το ποταμάκι κυλά μέσα σε ανοιχτό τσιμεντένιο αυλάκι, κατά μήκος της εκεί καφετέριας- εστιατορίου. Στο ύψος της εισόδου στην καφετέρια, όπου πάρκιγκ αυτοκινήτων, υπάρχει διακλάδωση της κοίτης σε ανατολική κατεύθυνση, που κινείται κάτω από την πλακοστρωμένη αυλή – πάρκιγκ. Από εκεί το νερό ρέει κανονικά. Ανατολικά του Αγ. Νικολάου, μέσα στο χώρο του παληού κάμπιγκ, υπάρχουν διαμορφώσεις με γεφυράκια, δεξαμενή, βρύση. Ακολουθώντας την ανασκαμμένη, ξερή σήμερα, κοίτη του εκεί ρέματος, φθάνουμε μπροστά σε τειχίο στη βάση του οποίου υπάρχει καμάρα μισοθαμμένη σε χώματα. Υποθέτουμε ότι εκεί βρίσκεται η πηγή του ρέματος. Το νερό πρέπει να κυλά κάτω από την κοίτη ελεύθερα ή μέσω κάποιου αγωγού. Οι διαμορφώσεις που έφεραν στην επιφάνεια το νερό του ρέματος πρέπει να έγιναν γύρω στο 1960 οπότε έγιναν οι εργασίες για την κατασκευή του, εγκαταλειμμένου σήμερα, κάμπιγκ.
Περί τίνος πρόκειται λοιπόν; Η κοιλάδα του Δαφνιού αποτελεί λεκάνη απορροής των νερών του Αιγάλεω και του Ποικίλου με υψηλό υδροφόρο ορίζοντα. Φαίνεται ότι εκεί που βρίσκεται η πηγή ο υδροπερατός υπερκείμενος ασβεστόλιθος ακουμπά σε μη υδροπερατά παλαιότερα γεωλογικά στρώματα. Η συνεχής ροή νερού από την πηγή υποδηλώνει, κατά τη γνώμη μας, την ύπαρξη εκεί υπόγειας υδροφόρου φυσικής δεξαμενής. Προφανώς δεν ήταν τυχαία η επιλογή της θέσης, εκεί, για το Ιερό του Απόλλωνα, ούτε για την, κατά τον 10ο αιώνα ανέγερση της Μονής Δαφνίου.
Το ποταμάκι έρεε επιφανειακά και δημιουργούσε ένα φυσικό άλσος με πλούσια βλάστηση. Δύο στοιχεία συνηγορούν γι’ αυτό. Το πρώτο, η ύπαρξη νότια του Ναού, μεγάλου λουτρικού συγκροτήματος με προθάλαμο, δύο αίθουσες εφίδρωσης και τέταρτη αίθουσα, όπου υπήρχαν δεξαμενές-πισίνες για κολύμπι σε θερμό ή κρύο νερό. Το δεύτερο, η ύπαρξη, νοτιοδυτικά του ναού, κινστέρνας με διαστάσεις 14Χ5 μέτρα περίπου, χωρητικότητας 300 κυβικών μέτρων.
Οι εγκαταστάσεις αυτές δε μπορούσαν να τροφοδοτηθούν και να λειτουργήσουν αν δεν υπήρχε τρεχούμενο νερό στην περιοχή. Με την κατάληψη της Αττικής από τους Τούρκους η Μονή εγκαταλείφθηκε, με εξαίρεση την ύπαρξη, κατά διαστήματα, ελάχιστων μοναχών.
Φαίνεται ότι κατά τους αιώνες που επακολούθησαν την εγκατάλειψη, το νερό δεν κυλούσε πλέον επιφανειακά αλλά εξακολούθησε να ρέει υπόγεια, μέχρι τις ημέρες μας που επανεμφανίσθηκε, χωρίς ωστόσο να τύχει της αναγνώρισης και ανάδειξης που αρμόζει στην ιστορικότητά του και στην οικολογική του αξία.
Ενα από τα τρία γεφυράκια πίσω από το ναό του Αγ. Νικολάου. Διακρίνονται ιτιές και πικροδάφνες. Το ποταμάκι του Δαφνιού ρέοντας στο τσιμεντένιο αυλάκι πλάϊ στην καφετέρια- εστιατόριο. Η καμάρα στην βάση του τειχίου όπου εικάζεται η ύπαρξη της πηγής. Βρίσκεται ανατολικά του Αγ. Νικολάου. Λόχμη στην κοίτη του ρέματος, στο τμήμα όπου το νερό ρέει υπόγεια. Επανεμφανίζεται στην επιφάνεια λίγο πιό κάτω. Κάπως έτσι πρέπει να ήταν και στην αρχαιότητα και τον χρόνο ανέγερσης της Μονής Δαφνίου. Η Μονή Δαφνίου γύρω στα 1900. Διακρίνεται η νότια περιτοίχιση και η έλλειψη βλάστησης. Διακρίνεται όμως η ύπαρξη κοίτης ξερορέματος. Πηγή: Αρχείο ΕΛΙΑ. Λήψη νερού από το πηγάδι της μονής Δαφνίου, στις αρχές του 1900. Φωτογραφία από το διαδίκτυο.
