ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑΙΣΤΟΡΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Robert François: Πολεμά γενναία στο Χαϊδάρι, πεθαίνει ηρωικά στην Ακρόπολη

Ο François Robert είναι ένας από τους πιο γνωστούς Γάλλους φιλέλληνες, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και επέδειξε υποδειγματικό ηρωισμό κατά την πολιορκία της Ακρόπολης υπό τον Κάρολο Φαβιέρο. Καταγόταν από το Nancy της Γαλλίας. Είχε καταταγεί στον γαλλικό στρατό και συμμετείχε στην Λεγεώνα της Meuse. Στην Ελλάδα έφερε τον βαθμό του Ταγματάρχη στο Τακτικό Σώμα. Ήταν πολύ νέος, και ιδιαίτερα αγαπητός στον αρχηγό του Τακτικού Σώματος, Φαβιέρο, καθώς ήταν συντοπίτης του από το Nancy. Μάλιστα ο τελευταίος τον θεωρούσε παιδί του.

Ο νεαρός Robert μνημονεύεται συνήθως στην ελληνική ιστορία για τον ηρωικό τραυματισμό του με πολυάριθμες πληγές, μέσα σε μία τάφρο της Ακροπόλεως, και τη γενναιότητά του πριν ξεψυχήσει. Και είναι κρίμα που, ελάχιστα  στοιχεία συναντώνται στα γαλλικά αρχεία για αυτόν τον γενναίο φιλέλληνα ή «τον γενναίο Robert», όπως συχνά τον αποκαλούσαν.

Ο βιογράφος των Φιλελλήνων, Henri Fornèsy, είναι από τους λίγους που αναφέρονται στον François Robert. Στον κατάλογό του για τους Φιλέλληνες, γράφει για αυτόν τα εξής:

«Από το Nancy. Πέθανε στην Αθήνα, εξαιτίας τραυμάτων, στις 28 Δεκεμβρίου του 1827. Πρώην αξιωματικός της Λεγεώνας του Μεύση. Εκπαιδευτής του Πεζικού στην Ελλάδα, διοικούσε στο Χαϊδάρι το Α΄ Τάγμα του Τακτικού Στρατού, το οποίο επέδειξε μεγάλη γενναιότητα, και όντας επικεφαλής τραυματίστηκε, γεγονός που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης, και να αντικατασταθεί από τον Λοχαγό Maillet».

Εκείνος που εντούτοις, μας δίνει τα περισσότερα στοιχεία για αυτόν τον γενναίο πολεμιστή, είναι αδιαμφισβήτητα ο Χρήστος Βυζάντιος, στην Ιστορία του Τακτικού Στρατού. Ο Βυζάντιος λοιπόν αναφέρει και αυτός ότι ο Robert αρχικά ήταν εκπαιδευτής του Τακτικού Στρατού, ασκώντας τους στρατιώτες στα γαλλικά πεζικά γυμνάσια (ελιγμούς) σε συνεργασία με τον επίσης Γάλλο εκπαιδευτή Maillet, ο οποίος δίδασκε τη θεωρεία. Ο Robert ήταν τότε λοχαγός και υπασπιστής του Α’ τάγματος. Ακολούθως, ο Robert ανέλαβε την αρχηγία του Α΄ Τάγματος σε αντικατάσταση του ταγματάρχου Στέφανου που είχε δολοφονηθεί στην Τήνο το 1826.

Στη μάχη στο Χαϊδάρι, γράφει ο Χρήστος Βυζάντιος, ο «ταγματάρχης του Α΄ τάγματος Ροβέρτος, εβάδισε κατά φάλαγγα και φτάσας εις την θέσιν της προφυλακής εσχημάτισε τετράγωνον και επερίμενε τον εχθρόν». Λίγο αργότερα, «ο ταγματάρχης παρευθύς χωρίς να χάσει καιρόν, διέταξε να εκτελεσθώσι τα πυρά δίδων το παράγγελμα τετράγωνον, ετοιμάστε, άρμα, και πριν ακόμη δώση άλλο παράγγελμα, επληγώθη εις την κοιλίαν χωρίς να παρατηρήση τούτο ουδείς των λοχαγών δια να αναλάβη τη διοίκηση του τετραγώνου». Ο ταγματάρχης Robert αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει τη μάχη, εξαιτίας του τραυματισμού του, όμως το Α’  Τάγμα στη μάχη αυτή αν και έχασε 38 άνδρες του, ανάγκασε τον Κιουταχή να υποχωρήσει, κερδίζοντας μια λαμπρή νίκη.

Στη γενναιότητα, την ένδοξη νίκη και τον τραυματισμό του Robert στη μάχη αυτή αναφέρεται μάλιστα η εφημερίδα ο Φίλος του Νόμου του Ιταλού Joseph Chiappe, τον Αύγουστο του 1826, ονομάζοντας τον Robert «γενναίον Φιλέλληνα ταγματάρχη Κ. Ροβέρτον».

Ο Fornèsy συνεχίζει λέγοντας ότι λίγο αργότερα, ο Robert «ανέλαβε τη διοίκηση του τάγματος πορείας που ανεφοδίασε το φρούριο των Αθηνών, υπό τις διαταγές του Φαβιέρου. Εξαιτίας ενός χτυπήματος από βλήμα πολυβόλου κόπηκαν τα πόδια του, έπεσε μέσα στην τάφρο μεταξύ του φρουρίου και των τουρκικών χαρακωμάτων και η απουσία του δεν έγινε αισθητή παρά μόνο όταν όλοι είχαν μπει στο φρούριο. Οδηγημένοι από τα βογγητά του, τέσσερις από τους συντρόφους του, οι κ.κ. Mollière, Pignaud, Bernard και Cartier, με τη βοήθεια δύο στρατιωτών του Στρατηγού Γριζιώτη, των οποίων τα ονόματα δυστυχώς παραμένουν άγνωστα, αφού τον εντόπισαν, βγήκαν από την Ακρόπολη και έτρεξαν στο σημείο όπου ο άτυχος Robert πάλευε με τους μανιώδεις εχθρούς του, τους οποίους είχε τρέψει σε φυγή. Αφού τον μετέφεραν στο φρούριο, διαπιστώθηκε ότι έφερε στο σώμα του είκοσι τέσσερα τραύματα, που αιμορραγούσαν και προέρχονταν από θραύσματα πυροβόλων, χτυπήματα με ξίφη, γιαταγάνια, κ.τ.λ. Κατάφερε να επιζήσει για τέσσερις ημέρες με αυτά τα τρομερά τραύματα και πέθανε, με την πιο γενναία αυταπάρνηση και έπειτα από φρικτούς πόνους, προκαλώντας τη βαθιά λύπη και τα δάκρυα του γενναίου Φαβιέρου, που τον αγαπούσε σαν παιδί του, καθώς και όλης της φρουράς, που είχε θαυμάσει την αξία του και την ενεργητικότητα του χαρακτήρα του».

Ο Antoine Pignaud ήταν Γάλλος φιλέλληνας που μετά την Επανάσταση έμεινε μόνιμα στην Ελλάδα. Διορίσθηκε Φρούραρχος της Πύλου. Πίνακας από την συλλογή της ΕΕΦ.

Τις ίδιες πληροφορίες για τον Robert αναπαράγει ο Μπάμπης Άννινος στο έργο του «Οι Φιλέλληνες του 1821», το 1925, καθώς επίσης και η Michelle Averoff στο άρθρο της για τους Φιλέλληνες το 1967.

Επ’ αυτών των γεγονότων, ο Χρήστος Βυζάντιος παρέχει μια διαφορετική, πιο γλαφυρή και παραστατική περιγραφή. Γράφει λοιπόν ο ιστοριογράφος του Τακτικού για τον τραγικό θάνατο του Robert τα εξής: «Ο φιλέλλην ούτος, πληγωθείς με σφαιρίδια εις τους πόδας, έπεσε μεταξύ της τάφρου και των Ελληνικών χαρακωμάτων, αφ’ ού δε ο στρατός όλος εισήλθεν εις την Ακρόπολιν, οι εχθροί επιστρέψαντες εις τας θέσεις των, και ευρόντες αυτόν κείμενον κατά γής, ήρχισαν να τον κατακόπτωσι με τα ξίφη των˙ αλλ’ ο δυστυχής ούτος αντεπάλευεν ικανήν ώραν με την σπάθην του, εώς ού στρατιώται τινές του Γριζιώτη, ακούσαντες την κλαγγήν των ξίφων, έδραμον προς εκείνο το μέρος, και καταδιώξαντες τους εχθρούς τον μετέφερον εις την Ακρόπολιν, έχοντα είκοσι έξ πληγάς από ξίφη και δύο από σφαιρίδια. Ο χειρούργος της φρουράς Οθωμανός Κούρδαλης τας εθεράπευσεν όλας εκτός από εκείνων των ποδών του, τους οποίους δεν έκοψε δι’ έλλειψιν των αναγκαίων εργαλείων, ώστε μετά οκτώ ημερών σφοδρούς πόνους απέθανεν˙ ο θάνατός του ελύπησε γενικώς όλους προ πάντων δε τον Φαββιέρον, όστις τον ηγάπα ως υιόν του».

Οι ανωτέρω πληροφορίες του Βυζαντίου και εκείνες του Fornèsy, ταυτίζονται στο μεγαλύτερο μέρος τους, γεγονός που τις καθιστά απόλυτα αξιόπιστες. Πόσο μάλλον όταν ο Χρήστος Βυζάντιος ήταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων. Παρόμοιες πληροφορίες δίνει και ο Σπυρίδων Τρικούπης. Το όνομα ενός εκ των στρατιωτών του Γριζιώτη συμπληρώνει ο Σουμερλής, λέγοντας ότι επρόκειτο για τον γενναίο Ιωάννη Κουντουριώτη ο οποίος μετέφερε τον Robert εντός του φρουρίου, καθόσον είχε πέσει σε χέρια δέκα εχθρών που τον κατέκοψαν. Αναφέρεται δε στη βιβλιογραφία ότι του έκοψαν εκτός των άλλων και τα αυτιά, ώστε είχε παραμορφωθεί εντελώς.

Σύγχυση επικρατεί εντούτοις γύρω από την ημερομηνία θανάτου αυτού του σπουδαίου αγωνιστή. Για παράδειγμα, ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος, στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, αναφέρει ως ημερομηνία θανάτου του Robert την 6η Δεκεμβρίου 1827, ημερομηνία με την οποία συμφωνεί και ο Ιωάννης Βλαχογιάννης. Αντίστοιχα, ο Thomas Gordon στα απομνημονεύματά του συντάσσεται με τον Fornèsy ως προς την ημερομηνία θανάτου του Robert και αναφέρει ότι πέθανε λίγο μετά τα μέσα Δεκεμβρίου. Αντίθετα, ο Karl Heideck, στα δικά του απομνημονεύματα αναφέρει ως ημερομηνία θανάτου του Robert τον Φεβρουάριο του 1827. Το στοιχείο αυτό είναι μάλλον λανθασμένο γιατί σύμφωνα με έγγραφα που δημοσιεύει η Φιλελληνική Επιτροπή του Παρισιού, και συγκεκριμένα σύμφωνα με επιστολές των ιατρών Bailly και Gosse προς την Επιτροπή, ο Robert τον Ιανουάριο του 1827 είχε ήδη αποβιώσει. Όπως και να έχει, η ηρωική θυσία του παραμένει αξιομνημόνευτη, παρότι σχεδόν άγνωστη.

Ο ηρωικός θάνατός του μεγάλου αυτού Φιλέλληνα έδωσε αφορμή για τη δημιουργία δημοτικού μοιρολογιού της Ρούμελης.

Τέλος, για να θυμίζει στους Έλληνες την προσφορά και τη θυσία του γενναίου Robert, το ελληνικό κράτος έχει τοποθετήσει στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στον προαύλιο χώρο, μια αναμνηστική στήλη. Στην αριστερή πλευρά της στήλης είναι χαραγμένα τα λόγια: «ΤΩ, ΦΑΒΙΕΡΩ, ΠΡΟΜΑΧΩ, ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ Η ΕΛΛΑΣ 1826 – 1926». Στην αριστερή πλευρά της στήλης: «ΕΙΣ ΤΟΝ ΗΡΩΙΚΟΝ ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΝ ΦΡΑΓΚ. ΡΟΒΕΡΤΟΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΤ ΑΥΤΟΥ ΘΑΝΟΝΤΑΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑΣ Η ΕΛΛΑΣ 1826 – 1926».

Robert François: Πολεμά γενναία στο Χαϊδάρι, πεθαίνει ηρωικά στην Ακρόπολη 3
Αναμνηστική στήλη στην Ηρώδου Αττικού για τους Φιλέλληνες που έπεσαν στην Αθήνα κατά την Επανάσταση του 1821

Αναμνηστική στήλη στην Ηρώδου Αττικού για τους Φιλέλληνες που έπεσαν στην Αθήνα κατά την Επανάσταση του 1821

Η Ελλάδα και οι Έλληνες θα τιμούν αιώνια τον μεγάλο αυτό Φιλέλληνα μαχητή, που πολέμησε με ηρωικό τρόπο και μαρτύρησε για την απελευθέρωση της Αθήνας και της Ακρόπολης που αποτελεί το αιώνιο σύμβολο του δυτικού πολιτισμού.

Πηγή: eefshp.org, Εταιρεία για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό.

Παρόμοια Άρθρα

Back to top button