Η δυσοσμία από τα ΕΛΠΕ, το λέει κι ο “Δημόκριτος”!

Χρόνια ολόκληρα απασχολούν τους κατοίκους της δυτικής Αττικής περιστατικά δυσοσμίας. Η μυρωδιά αυτή φτάνει και στο Χαϊδάρι, κυρίως βράδυ και πρωινές ώρες. Το “Χαϊδάρι Σήμερα” έχει αναφερθεί πολλές φορές στο θέμα αυτό και έχει θέσει συγκεκριμένα ερωτήματα στα Ελληνικά Πετρέλαια, τα οποία η κοινή γνώμη θεωρεί εύλογα ως υπεύθυνα για την ανησυχητική οσμή. Τα ΕΛΠΕ δεν απάντησαν ποτέ και γενικά αποδίδουν σε άλλες αιτίες την δυσοσμία. Να όμως που υπάρχουν πια τεκμηριωμένες αποδείξεις! Το ζήτημα είναι τι θα γίνει μετά την πέραν κάθε αμφιβολίας ταυτοποίηση του ενόχου. Είναι έτοιμη η Πολιτεία, που κάνει τόσα χρόνια τα “στραβά μάτια”, να παρέμβει προς όφελος της δημόσιας υγείας και της ποιότητας ζωής;

Ήδη το αντίστοιχο πρόβλημα δυσοσμίας στη δυτική Θεσσαλονίκη έχει αποδοθεί, μετά από ειδική μελέτη, στις εκεί εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ και έχουν καταταθεί προτάσεις αντιμετώπισής του (βλέπε Έρευνα για τη δυσοσμία στη Δυτική Θεσσαλονίκη – “Σιγή ιχθύος” για δυτική Αττική και δυτική Αθήνα).

Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο ecoeleusis.org.

Όσοι δύσπιστοι ή καλοθελητές ήθελαν μετρήσεις για να παραδεχθούν αυτό που βιώνουν  οι κάτοικοι της  Ελευσίνας  και των Εργατικών Κατοικιών της Μάνδρας με την δυσοσμία του διυλιστηρίου των ΕΛΠΕ, τώρα τις έχουν!

Ήταν αναμενόμενα  τα αποτελέσματα της έρευνας του Ερευνητικού Κέντρου Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» που αφορούσε στην παρακολούθηση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στην Ελευσίνα, έτσι όπως αυτά παρουσιάζονται στο προτελευταίο μέρος της το οποίο είδε το φως της δημοσιότητας.

Στο πλαίσιο της Σύμβασης που είχε συνάψει η Περιφέρεια Αττικής με τον «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ» πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο του 2019 καθώς και εφαρμογή στατιστικών μοντέλων ανίχνευσης και εκτίμησης  της συνεισφοράς των πηγών ρύπανσης.  Η έρευνα ήταν εστιασμένη στις πλέον εκτεθειμένες και επιβαρυμένες περιοχές της Ελευσίνας (Άνω Ελευσίνα – περιοχή Νεκροταφείου) και των Εργατικών Κατοικιών Μάνδρας.

Τα ευρήματα στους δύο Σταθμούς Δειγματοληψίας, στο 3ο Δημ. Σχολείο Μάνδρας (Εργατικές) και στο 4Ο Δημ. Σχολείο Ελευσίνας (Οδός Αρκαδίου), επαληθεύουν την κοινή πεποίθηση και το αυτονόητο: ότι η προέλευση των δυσοσμιών είναι οι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο διυλιστήριο των ΕΛΠΕ.

Η έρευνα θα μπορούσε να επεκταθεί και στις άλλες περιοχές του Δήμου Ελευσίνας καθώς και στην Μάνδρα ενώ είναι απορίας άξιο πως η Σύμβαση της Περιφέρειας με τον «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ» δεν συμπεριέλαβε και το διυλιστήριο του Ασπρόπυργου (συμπεριελήφθη και η περιοχή Κερατσινίου – Δραπετσώνας).

[Κατεβάστε το παραδοτέο της έρευνας.]

Αποκαλυπτικά ευρήματα

Πραγματοποιήθηκε λεπτομερής αποτύπωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας της περιοχής με μετρήσεις α) Πτητικών Οργανικών Ενώσεων (οσμηρών και μη οσμηρών), β) Σωματιδίων μικρής διαμέτρου (PM 2,5)  και χημικής σύστασής τους  και γ) ανόργανων ενώσεων (ΝΟX, CO, SO2)

Κατά την διάρκεια των οσμηρών (με δυσάρεστη οσμή) ημερών βρέθηκαν αυξημένες συγκεντρώσεις οσμηρών θειούχων οργανικών ενώσεων όπως  Μερκαπτάνες, Θειοφαίνια, Σουλφίδια καθώς και αυξημένες συγκεντρώσεις αρωματικών πτητικών οργανικών ενώσεων όπως Βενζόλιο, Τολουόλιο, Ξυλόλια, ισοπροπυλοβενζόλιο και στυρένιο. Οι πηγές προέλευσης των ενώσεων αυτών αποδίδονται κυρίως σε πετρελαιοειδή.

Μάλιστα με την εφαρμογή ειδικού μοντέλου έγινε και ο χωρικός προσδιορισμός της περιοχής στην οποία εντοπίζονται οι πιθανές πηγές έκλυσης των οσμηρών αλλά και των μη οσμηρών Πτητικών Οργανικών Ενώσεων.

Έτσι, στο σταθμό Ε1 ( 3Ο Δημ. Σχολείο Μάνδρας ), η προέλευση της πηγής των οσμηρών ενώσεων συνδέεται με ανέμους δυτικούς νότιο – δυτικούς ενώ στο Σταθμό Ε2 ( 4Ο Δημ. Σχολείο Ελευσίνας  ) συνδέεται με ανέμους νότιους νοτιο- δυτικούς και νοτιο – ανατολικούς. Επομένως, πηγή των δυσοσμιών αποτελούν βιομηχανικές δραστηριότητες με εκπομπές οσμηρών ενώσεων (επεξεργασία πετρελαιοειδών) και αυτές δεν είναι άλλες από το Διυλιστήριο των ΕΛΠΕ στην Ελευσίνα.

Αξιοσημείωτη είναι και η συνεισφορά της βιομηχανίας πετρελαιοειδών (16%) στα αιωρούμενα σωματίδια (PM 2,5) ανάμεσα σε άλλες 4 πηγές με πρώτη πηγή τις εκπομπές οχημάτων (26%).

Τα περιστατικά υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων, υπονομεύουν την υγεία τους και προκαλούν την δικαιολογημένη αγανάκτησή τους. Πολλές φορές οι οσμές εγκλωβίζονται μέσα στα σπίτια και παραμένουν για ώρες.

Η εταιρεία, οι Αρχές και οι Δήμοι του Θριάσιου

Αναπάντητη έμεινε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και τις λοιπές αρμόδιες Αρχές η τελευταία αναφορά μας (17/10/2019) με ενδεικτικό κατάλογο επεισοδίων. Πάνω από 35 μικρά και μεγάλα περιστατικά δυσοσμίας από το διυλιστήριο των ΕΛΠΕ στην Ελευσίνα έχουν καταγραφεί τους τελευταίους 18 μήνες. Επισημαίνουμε ότι τα περιστατικά αυτά αποτελούν μερικές μόνο ενδεικτικές μακροσκοπικές καταγραφές. Πολύ περισσότερα είναι τα περιστατικά με προέλευση το διυλιστήριο των ΕΛΠΕ στον Ασπρόπυργο ωστόσο κανένας τοπικός φορέας δεν μπαίνει στον κόπο να τα καταγράψει συστηματικά. Ο έλεγχος των διάφορων πηγών της δυσοσμίας είναι υποχρέωση της εταιρείας. Ουδέποτε η εταιρεία ανέλαβε την ευθύνη, ακόμα και για τις πιο κραυγαλέες και εξόφθαλμες περιπτώσεις, ενώ οι κάτοικοι παραμένουν απροστάτευτοι και μονίμως εκτεθειμένοι σε υπονομευτικές της υγείας τους καταστάσεις

Καμία από τις αρμόδιες κρατικές Υπηρεσίες δεν έχει ενεργοποιηθεί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων ούτε στο επίπεδο του περιβαλλοντικού ελέγχου – που δείχνει να βρίσκεται υπό κατάρρευση – ούτε στο επίπεδο της αυστηροποίησης των ισχυόντων περιβαλλοντικών όρων. Η ζώσα πραγματικότητα διαψεύδει, με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, τις προβλέψεις και τις εκτιμήσεις των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που εκπόνησε η εταιρεία και ενέκριναν οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.

Οι διεκδικήσεις

Οι Δημοτικές Αρχές των Δήμων του Θριάσιου έχουν υποχρέωση απέναντι στους Δημότες τους να απαιτήσουν με όλους τους τρόπους από τις κρατικές αρχές τον σχεδιασμό και την επιβολή συγκεκριμένων μέτρων εξουδετέρωσης των δυσοσμιών που είναι συνέπεια – επιβεβαιωμένη πλέον και με εξειδικευμένες μετρήσεις – των διάχυτων εκπομπών των δύο διυλιστηρίων της περιοχής. Αντιστάθμισμα της υπονομευτικής για την υγεία των κατοίκων ρύπανσης δεν μπορεί να είναι οι κάθε είδους χορηγίες που ζητούνται ευγενικά  ή προσφέρονται υστερόβουλα από τα ΕΛΠΕ!

Η αντιμετώπιση των δυσοσμιών καθώς και η ενίσχυση της ασφάλειας των εγκαταστάσεων είναι ζητήματα αδιαπραγμάτευτα για τα οποία οι Δημοτικές Αρχές οφείλουν να ασκήσουν ενεργητικές και απαιτητικές πολιτικές. Είναι αδιανόητο, για παράδειγμα, το ακίνητο της ΠΥΡΚΑΛ να μην εξυπηρετήσει την ανάγκη της Ζώνης Ασφάλειας μεταξύ των διυλιστηρίου και της πόλης. Με σαφώς μικρότερου μεγέθους προβλήματα ο Δήμος Δραπετσώνας – Κερατσινίου έχει κινήσει γη και ουρανό ενεργοποιώντας τους κατοίκους σε αντίστοιχες διεκδικήσεις. Ας είναι μέτρο σύγκρισης της καθολικής απραγίας των Δημοτικών Αρχών του Θριάσιου…

Η θέσπιση μόνιμης ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ των εγκαταστάσεων πετρελαιοειδών του Θριάσιου Πεδίου και της Μεγαρίδας για την παρακολούθηση της εφαρμογής και τήρησης των περιβαλλοντικών όρων καθώς και των όρων ασφάλειας τόσο των διυλιστηριακών όσο και των λοιπών εγκαταστάσεων που υπάγονται στην Οδηγία SEVESO ΙΙΙ, η ΟΝ LINE δημοσίευση των εκπομπών των διυλιστηρίων και άλλων μονάδων, καθώς και η εφαρμογή ενός Προγράμματος εντοπισμού των πηγών και διαρκούς παρακολούθησης των δυσάρεστων οσμών που εκλύονται από τα διυλιστήρια είναι τα ελάχιστα δυνατά μέτρα που – δυστυχώς – η πολιτεία αποφεύγει να λάβει.

Χρήστος Χρηστάκης