του Χάρη Κουγιουμτζόπουλου, δημοσιογράφου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Τα απαραίτητα συστατικά για την κυβερνησιμότητα των δήμων
Είναι σίγουρο ότι το σύστημα της Απλής Αναλογικής, όπως εφαρμόστηκε στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, νομοθετήθηκε πρόχειρα, στο πόδι και αγνοώντας την ελληνική πραγματικότητα και τις διοικητικές αρχές.
Οι δήμοι δεν είναι σύλλογοι, αλλά μέρος της διοικητικής διάρθρωσης του ελληνικού κράτους.
Είναι επίσης σίγουρο ότι τόσο ο Δήμαρχος όσο και το Δημοτικό Συμβούλιο διαθέτουν την απόλυτη λαϊκή εντολή και αυτή είναι Συνταγματικά Κατοχυρωμένη και δεν μπορεί να προσβληθεί με νομικές παρακαμπτηρίους.
Βρισκόμαστε λοιπόν σε ένα αδιέξοδο κυβερνησιμότητας, όταν και όπου δεν μπορεί να υπάρξει συναίνεση μεταξύ Δημοτικού Συμβουλίου και του Δημάρχου.
Άρα πρώτον: Η λύση του θεσμού των Συμπράξεων και των ευρύτερων θεσμοθετημένων προγραμματικών συμφωνιών είναι βασικό στοιχείο νομιμοποίησης, που μπορεί να δώσει λύση στο αδιέξοδο σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των δήμων. Και οι δημοτικοί σύμβουλοι είναι υποχρεωμένοι να απολογηθούν στην τοπική τους κοινωνία για τις πράξεις τους, να μην το ξεχνάμε.
Η υπόθεση των αρμοδιοτήτων όχι μόνο μεταβιβάζει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι κυβερνησιμότητας στα εκτελεστικά όργανα, αλλά αποτελεί κατά την γνώμη μου και μια τεράστια ευκαιρία για μια υπόθεση που έπρεπε να έχει διευθετηθεί εδώ και πολύ καιρό. Το 90% των θεμάτων που συζητιούνται στα δημοτικά συμβούλια απλά τα ταλαιπωρούν, χωρίς να υπάρχει κανένας απολύτως λόγος. Αν διαβάσει κανείς αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων θα δει ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη ομάδα από αυτές που ψηφίζονται πάντα ομόφωνα από όλα τα δημοτικά συμβούλια, αφού δεν έχει κανένα νόημα η συζήτησή τους, όπως η παραχώρηση θέσεων στάθμευσης για αναπήρους, η αποδοχή ΣΑΤΑ, η συγκρότηση επιτροπών παραλαβής κατόπιν κλήρωσης κλπ.
Παρεμπιπτόντως να σημειώσω ότι αντιθέτως η έγκριση μελέτης ενός έργου ή μιας προμήθειας, όταν αυτή γίνεται από την υπηρεσία, δεν απαιτεί έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου, που αποτελεί ένα τεράστιο λάθος. Δεν μπορεί να γίνεται ένα έργο δύο εκατομμυρίων ευρώ σε έναν δήμο και το δημοτικό του συμβούλιο να μην γνωρίζει τίποτα.
Κλείνοντας την παρένθεση, καταλήγουμε στον γόρδιο δεσμό της συγκρότησης της Οικονομικής Επιτροπής, η οποία μπορεί να έχει μια πολύ μεγαλύτερη ομάδα αρμοδιοτήτων για τις οποίες όχι μόνο δεν μπαίνει θέμα δημοκρατικής νομιμοποίησης αλλά η μεταβίβασή τους θα οδηγήσει και στην αναβάθμιση της λειτουργίας του Δημοτικού Συμβουλίου.
Ο νόμος λοιπόν για την συγκρότηση της Οικονομικής Επιτροπής δεν μπορεί να γίνει ενιαία για όλους τους δήμους διότι δεν είναι ίδιοι οι πολιτικοί συσχετισμοί ούτε ίδιες οι δυνατότητες κοινωνικής νομιμοποίησης. Δεν μπορεί ένας δήμαρχος που στον πρώτο γύρο πήρε 16% να έχει τα ίδια δικαιώματα συγκρότησης της Οικονομικής Επιτροπής με αυτόν που πήρε 45%.
Για ένα δήμαρχο που πήρε κάτω από 25% (είναι 20 δήμοι σε όλη τη Ελλάδα) η οποιαδήποτε μεταβίβαση εξουσιών (εφόσον δεν υπάρχει συναίνεση από το δημοτικό συμβούλιο) σημαίνει κατάργηση του Δημοτικού Συμβουλίου. Κανείς δεν μπορεί να διοικήσει με το 75% του δημοτικού συμβουλίου και της τοπικής κοινωνίας απέναντι. Κανείς δήμαρχος δεν θα μπορεί να διοικήσει όταν σε κάθε του ενέργεια, το δημοτικό συμβούλιο του βγάζει καταγγελτικό ψήφισμα που απηχεί το 75% της τοπικής του κοινωνίας. Εδώ η Οικονομική Επιτροπή πρέπει να συγκροτείται από το Δημοτικό Συμβούλιο και να υπάρξει εμπλοκή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όπου είναι απαραίτητο για την λειτουργία του Δήμου, όταν την προκαλεί ο Δήμαρχος. Ήταν άλλωστε γνωστό στην τοπική κοινωνία την Δεύτερη Κυριακή με πόσους δημοτικούς συμβούλους θα διοικούσε ο συγκεκριμένος υποψήφιος, αν εκλεγόταν.
Αντιθέτως ο Δήμαρχοι που έλαβαν πάνω από 35% δικαιούνται σαφώς να κυβερνήσουν και με το δικό τους πρόγραμμα. Εδώ (και μιλάμε πάντα για τις περιπτώσεις που δεν επιτυγχάνουν “Συμπράξεις”) υπάρχει μια πολιτική νομιμοποίηση συγκρότησης της Οικονομικής Επιτροπής από τους ίδιους. Μην ξεχνάμε ότι το εκλογικό σύστημα του 2007 έγινε με την εκλογή δημάρχου με το 42% από την πρώτη Κυριακή. Ένα μικρό μπόνους για την συγκρότηση της Οικονομικής Επιτροπής δεν παραβιάζει το Σύνταγμα.
Και βρισκόμαστε στους δήμους όπου ο Δήμαρχος έλαβε από 25 – 35% στον πρώτο γύρο. Και μιλάμε πάντα για τους δήμους όπου δεν επιτυγχάνεται η Σύμπραξη. Εδώ η λύση βρίσκεται στην θεσμοθέτηση ενός κοινωνικού οργάνου. Η Αποφασιστική ψήφος της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης για την συγκρότηση της Οικονομικής Επιτροπής. Όταν δεν υπάρχει προγραμματική Σύμπραξη θα πρέπει οι επικεφαλής των παρατάξεων να εκθέσουν τους λόγους στην Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης και τις προτάσεις τους για την σύνθεση της Οικονομικής Επιτροπή και αυτή να αποφασίσει πλειοψηφικά επί των συγκεκριμένων προτάσεων.
Είναι η μοναδική διέξοδος, δεύτερης ευκαιρίας, νομιμοποίησης του Δημάρχου να συγκροτήσει την Οικονομική Επιτροπή και να διαθέτει πλειοψηφία. Όπου δεν επιτευχθεί επιθυμητή πλειοψηφία από το Δήμαρχο και από την Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης, ο Δήμαρχος θα έχει την δυνατότητα να την συγκαλέσει και πάλι για να εκθέσει εκ νέου, στοιχεία για την δυσλειτουργία του δήμου.
Απαραίτητο στοιχείο είναι η νομικά υποχρεωτική συμμετοχή στην των μελών της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης.
Αυτές είναι κατά τη γνώμη μου οι απαραίτητες διατάξεις που πρέπει να έχει ο νέος νόμος διοικητικών ρυθμίσεων των δήμων με τις οποίες εξασφαλίζεται η κοινωνική νομιμοποίηση και ελαχιστοποιούνται τα τεκμήρια της αντισυνταγματικής νομοθέτησης.
