Δυτική Αθήνα: Το θαύμα της επέκτασης μιας “ιερής διεκδίκησης”, το δράμα των Δήμων και η αδιαφορία του Δημοσίου

Σχεδόν 100 χρόνια “σέρνεται” μια θηριώδης στο μέγεθός της και πολυδαίδαλη νομικά διεκδίκηση κτηματικής περιουσίας – φιλέτο στο Ποικίλο Όρος, με πρωταγωνιστή μια εκκλησία της Λαμίας. Διακύβευμα είναι δημόσια γη, κοινόχρηστοι χώροι Δήμων, ακόμα και πολυκατοικίες όπου ζουν οικογένειες μεροκαματιάρηδων! Αυτή είναι με δυο λόγια η πολύκροτη υπόθεση “Πεύκα Βέρδη” ή με άλλα λόγια η προσπάθεια του Ιερού Ναού Ευαγγελισμός της Θεοτόκου Λαμίας να αναγνωριστεί σαν ιδιοκτήτης 7.500 χιλιάδων στρεμμάτων στις πλαγιές του Ποικίλου, αλλά και μέσα στον αστικό ιστό του Περιστερίου και της Πετρούπολης.

Στις αίθουσες των δικαστηρίων παίζεται εδώ και χρόνια ένα δράμα για τους Δήμους της περιοχής μας, καθώς οι αρνητικές αποφάσεις έρχονται η μία μετά την άλλη. Ωστόσο στην τελευταία δίκη στο Εφετείο Αθηνών η πλευρά των Δήμων και του Δημοσίου πήγε καλά προετοιμασμένη και το δικαστήριο “κλονίστηκε”, αναβάλλοντας τη λήψη απόφασης και διατάζοντας νέα πραγματογνωμοσύνη, αρχίζοντας στην ουσία από την αρχή. Σε αυτή την εξέλιξη πρωταγωνίστησε ένας Χαϊδαριώτης ειδικός, ο κ. Κώστας Αργυρός, ως τεχνικός σύμβουλος του Δήμου Περιστερίου.

Για τις πρόσφατες εξελίξεις μιλούν στο “Χαϊδάρι Σήμερα” ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Περιστερίου, Παναγιώτης Λύκος, και ο τοπογράφος μηχανικός ΕΜΠ – δικαστικός πραγματογνώμων, Κώστας Αργυρός.

Σύντομο ιστορικό της υπόθεσης

Είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό το γεγονός ότι η αρχική “πηγή” της συγκεκριμένης διεκδίκησης, δηλαδή μια διαθήκη του 1916 με την οποία ο Ναός έγινε κληρονόμος μεγάλου μέρους του λεγόμενου κτήματος «Πεύκα Βέρδη», περιλάμβανε περιουσία περίπου 25 φορές μικρότερη από τη σήμερα διεκδικούμενη, συγκεκριμένα 300 στρέμματα. Η εν λόγω έκταση αποτελεί δωρεά της Σοφίας Ζωντανού – Κουτσολέλου, το μέγεθός της όμως με τα χρόνια και “ως εκ θαύματος αβγάτιζε” -όπως καταγγέλλεται από την πλευρά των δήμων- και έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη, δημιουργώντας τεράστιο ζήτημα για τις εντός σχεδίου περιοχές των δύο πόλεων, καθώς και για τις δημόσιες δασικές εκτάσεις του Ποικίλου Όρους.

Η δικαστική υπόθεση ξεκίνησε το μακρινό 1929, οπότε έγινε η πρώτη διεκδίκηση 300 στρεμμάτων. Από τότε έχει μεταφερθεί στις δικαστικές αίθουσες πολλές φορές ως διαμάχη μεταξύ του Ιερού Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας, των δημοτικών αρχών στο Περιστέρι και την Πετρούπολη καθώς και του Ελληνικού Δημοσίου. Στην τελευταία από αυτές, το 2017, επιφυλάχθηκε πρωτοδίκως μια αληθινή ψυχρολουσία για τους Δήμους, καθώς αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο της Αθήνας η κυριότητα του Ναού στην έκταση αυτή.

Τον Ιούνιο όμως το Εφετείο Αθηνών, όπου προσέφυγε ο Δήμος Περιστερίου, αποφάσισε να γίνει νέα πραγματογνωμοσύνη και μάλιστα ζήτησε αυτή να γίνει από δύο πραγματογνώμονες, ώστε να καθοριστούν εκ νέου οι εκτάσεις που διεκδικούνται και ο χαρακτήρας τους. Αυτό σε πρώτη φάση θεωρείται μια πρώτη νίκη για την δημοτική αρχή του Περιστερίου, γιατί η υπόθεση ξεκινά από την αρχή.

Όπως είχε αναφέρει, σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Περιστερίου (29.10.2019), ο κ. Παναγιώτης Λύκος, ο Ιερός Ναός, διεκδικεί από την πόλη 17 πλατείες, παιδικές χαρές και γήπεδα αθλοπαιδιών, από τις 36 που πρόβαλε ως ιδιοκτησίες του αρχικά, όπως επίσης διεκδικεί και μεγάλο αριθμό ιδιοκτησιών ιδιωτών, ακόμη και ολόκληρες πολυκατοικίες δημοτών!

Α. Παχατουρίδης: Ποιος Θεός θα τους πιστέψει;

«Ζούμε μια τρέλα. Ο κόσμος είναι στο αμήν. Θα βγει στους δρόμους και θα τους κυνηγήσει όλους, ό,τι και αν φοράνε», δήλωσε στο ΠΑΚΟΕ, μετά την πρόσφατη απόφαση του Εφετείου, ο Ανδρέας Παχατουρίδης και συνέχισε:

«Ποιος Θεός θα τους πιστέψει; Δεν ντρέπονται λίγο; Δεν υπάρχει ούτε ιερό ούτε όσιο; Tι είναι αυτά τα πράγματα. Έχουμε βγει έξω από τα ρούχα μας. Όσο είμαι δήμαρχος δεν πρόκειται να αφήσουμε να πάρουν ούτε ένα κεραμίδι από τα σπίτια των συμπολιτών μου και την πόλη. Δεν είναι δυνατόν μια εκκλησούλα από τη Λαμία να διεκδικεί το μισό Περιστέρι. Αυτοί οι άνθρωποι μας σέρνουν εδώ και χρόνια στα δικαστήρια. Δεν είναι δυνατόν να πηγαίνει ο κόσμος το πρωί στην εκκλησία και το απόγευμα να τους παίρνουν το σπίτι και το σχολείο των παιδιών τους, αυτά κάνουν και έχουν διώξει τον κόσμο από την εκκλησία».

Π. Λύκος: Το Δημόσιο δεν ασχολήθηκε ποτέ σοβαρά!

«Όσο περισσότερο αγωνιζόμαστε και όσο μεγαλύτερο πάθος δείξουμε, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε». Ο κ. Παναγιώτης Λύκος, αντιδήμαρχος Οικιστικής Ανάπτυξης Δήμου Περιστερίου, μιλώντας στο “Χαϊδάρι Σήμερα” εκφράζει την αισιοδοξία του για την έκβαση της νομικής μάχης με τον Ιερό Ναό για μια υπόθεση που μέχρι τώρα δεν πήγαινε καλά για το Περιστέρι και τη Δυτική Αθήνα γενικότερα. Ιδιαίτερα καυτηριάζει την στάση του Δημοσίου, που στο παρελθόν είχε δείξει αδράνεια.

– Κύριε Λύκο σε ποιο στάδιο βρίσκεται αυτή η πολύκροτη υπόθεση;

Στη μακροχρόνια διαμάχη με τον Ιερό Ναό, είχαμε μια προηγούμενη δικαστική απόφαση, που αναγνώριζε υπέρ του ένα κομμάτι στο βόρειο Περιστέρι και στη δασική έκταση του Ποικίλου Όρους. Τώρα όμως βρίσκεται σε εξέλιξη το Εφετείο Αθηνών, στο οποίο προσφύγαμε ο Δήμος Περιστερίου, το Ελληνικό Δημόσιο (για το βουνό) και ο Δήμος Πετρούπολης. Το δικαστήριο δέχτηκε τις δικές μας αιτιάσεις, δηλαδή ότι δεν έγινε σωστά η εκδίκαση της υπόθεσης στο Πρωτοδικείο. Με λίγα λόγια, η υπόθεση ξεκινά από την αρχή και ορίζονται νέοι πραγματογνώμονες.

Όσα χρόνια και να περάσουν, όσα δικαστήρια και να γίνουν, οι Δήμοι  Περιστερίου και  Πετρούπολης μαζί με το Ελληνικό Δημόσιο, θα συνεχίσουν να διεκδικούν αυτά που τους ανήκουν. Ειδικά το Περιστέρι θα συνεχίσει να διεκδικεί το δίκιο του για δημόσιους χώρους, που ποτέ δεν ανήκαν στη συγκεκριμένη εκκλησία. Μιλάμε για χαρακτηρισμένες πλατείες, παιδικούς σταθμούς, παιδικές χαρές… Από τη μεριά της, η Εκκλησία δεν επιτρέπεται να ζητεί χρήματα για να μπορεί να χτίσει ένας ιδιώτης και να κάνει πανωσύμφωνο.

– Κατά τη γνώμη σας, το Δημόσιο χειρίστηκε σωστά αυτό το ζήτημα;

Δυστυχώς όχι. Γι’ αυτό και υπάρχουν τα δεινά και οι παράλογες απαιτήσεις. Το Δημόσιο, ενώ έχει πολιτικούς μηχανικούς, νομικούς, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και διαθέτει πολλά κατάλληλα εργαλεία, δεν ασχολήθηκε ποτέ σοβαρά και ήταν αδρανές. Από την αδιαφορία του προέκυψαν αυτές οι εξελίξεις και «έφαγε» δεκαετίες η επίλυση του. Το Δασαρχείο, με τις λιγοστές του δυνάμεις, προσπάθησε να κάνει σωστά τη δουλειά του. Δυστυχώς όμως δεν έστειλε εκπρόσωπο στο πρωτόδικο δικαστήριο, πριν από περίπου πέντε χρόνια, προκειμένου να αντικρούσει αυτά που υποστήριζαν οι ιερείς, στο δευτεροβάθμιο όμως έδωσε το παρόν. Όσο για τον Δήμο Περιστερίου, όλες οι δημοτικές αρχές έβαλαν ένα λιθαράκι. Ο Παχατουρίδης όμως έχει βάλει στόχο να τελειώσει αυτό το θέμα προς όφελος του Δήμου και του λαού της πόλης.

– Πόσο σημαντική ήταν η συμβολή του Χαϊδαριώτη τοπογράφου μηχανικού και δικαστικού πραγματογνώμονα, κ. Κώστα Αργυρού;

Τα τελευταία χρόνια συνεργαζόμαστε με τον κ. Αργυρό, ο οποίος με την ομάδα του μάς βοήθησε πάρα πολύ σε ό,τι αφορά στην κατάρτιση στοιχείων πραγματογνωμοσύνης, που κατέθεσε ο Δήμος μας. Η συμβολή του ως τεχνικού συμβούλου ήταν καθοριστικής σημασίας στην τελευταία θετική δικαστική απόφαση.

Πώς “κλονίστηκε” το Εφετείο

Στο “Χαϊδάρι Σήμερα” μίλησε ο τοπογράφος μηχανικός ΕΜΠ και δικαστικός πραγματογνώμων κ. Κώστας Αργυρός, ο οποίος εργάστηκε μεθοδικά μαζί με την ομάδα της “Τοποφωτοερμηνευτικής ΙΚΕ” *, στην οποία εργάζεται και είναι μέτοχος, ώστε να διαμορφωθεί μια νέα πραγματικότητα γύρω από την διεκδίκηση, που ανατρέπει προηγούμενες αρνητικές δικαστικές αποφάσεις.

Όπως μας λέει, εγείρονται ερωτήματα περί της δασικότητας της έκτασης, με βάση παλιές αεροφωτογραφίες και ανάλυσή τους, αλλά και επιπλέον στοιχεία που συνέλεξε η έρευνά τους, όπως και οι αναφορές άλλων παραγόντων της δίκης από την πλευρά των Δήμων και του Δημοσίου. Και, τελικά, όπως συγκεκριμένα λέει ο δικαστής, το δικαστήριο “κλονίζεται σχετικά με την ορθότητα της πραγματογνωμοσύνης (τοπογράφου Γ. Αντωνίου)” στην οποία στηρίχτηκε η πρωτόδικη απόφαση και γι΄αυτό ζητάει συμπληρωματική πραγματογνωμοσύνη.

Το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, λοιπόν, με σοβαρότητα και υπευθυνότητα θέλει να ερευνήσει όλες τις πτυχές και επειδή υπάρχουν αντικρουόμενα στοιχεία στις εκθέσεις (Αντωνίου – Τοποφωτοερμηνευτικής). Την Τοποφωτοερμηνευτική, όπως μάς λέει ο κ. Αργυρός, επικουρεί με λεπτομέρεια και επάρκεια η Διεύθυνση Δασών, με διαχρονικές εκθέσεις από το 1974 έως σήμερα, που τεκμηριώνουν ότι η επίδικη έκταση ήταν δασική και δεν ανήκε σε ιδιώτες.

Υπάρχουν πλήθος τεχνικών εκθέσεων, συνεχίζει ο κ. Αργυρός, με ντοκουμέντα και στοιχεία 100 ετών. Επί του συγκεκριμένου θέματος είχε εισηγηθεί ολόκληρη πραγματεία ο κ. Γ. Σανιδάς ως Αντιεισαγγελέας Εφετών το 1998 (μετέπειτα Εισαγγελέας Αρείου Πάγου) υπέρ των Δήμων, ως μη έχουσας βάσης της διεκδίκησης από τον Ιερό Ναό.

Γιατί φτάσαμε στην Έφεση;

Πρωτόδικα (7 Φεβρουαρίου 2017) δικάστηκε η διεκδίκηση του Ιερού Ναού από το Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο την έκανε δεκτή με βάση την πραγματογνωμοσύνη του τοπογράφου μηχανικού Γ. Αντωνίου, ο οποίος είχε οριστεί πραγματογνώμων το 2003 και παρέδωσε την έκθεση το 2014! Μάλιστα είχαν οριστεί δύο πραγματογνώμονες αλλά έκθεση πραγματογνωμοσύνης παρέδωσε μόνο ο ένας και παρά ταύτα το δικαστήριο την έκανε δεκτή, χωρίς την υπογραφή του δεύτερου. Το 2003, όταν ορίστηκε η πραγματογνωμοσύνη από το Πρωτοδικείο, ο Δήμος δεν είχε την κατάλληλη τεχνική υποστήριξη και μάλιστα τον πραγματογνώμονα τον όρκισε ο επισπεύδων – επιμελέστερος Ιερός Ναός. Μετά την πρωτόδικη απόφαση ο Δήμος Περιστερίου πήρε, πέρα από τη νομική του υπηρεσία, νομική υποστήριξη από το Δικηγορικό Γραφείο Φλογαΐτη – Σιούτη, το οποίο στις προτάσεις του ζητούσε και νέα πραγματογνωμοσύνη.

Ρωτήσαμε τον κ. Αργυρό τι έκανε το Δημόσιο από τη δική του μεριά. Μας απάντησε: “Είναι πρωτοφανές και λίαν εξοργιστικό ότι το Δημόσιο στη δίκη (7-2-2017) δεν εμφανίστηκε καθόλου, ενώ είχε κληθεί. Το ίδιο έκανε και η εκπρόσωπος του Δασαρχείου. Και άφησαν στη δίκη να έχει ο αντίδικος ως μάρτυρα ιδιώτη δασολόγο, που υποστήριζε την πραγματογνωμοσύνη Αντωνίου χωρίς να υπάρχει αντίλογος. Συνεκδικαζόταν την ίδια μέρα η υπόθεση των Δήμων Πετρούπολης και Περιστερίου και την υπεράσπισή τους στο ακροατήριο ανέλαβα αμισθί, λόγω της πρωτοφανούς και ανέλπιστης απουσίας αντιπροσώπων του Δημοσίου, υπερασπιζόμενος τα δίκαια των δύο Δήμων και των χιλιάδων ανθρώπων που θίγονταν σε περίπτωση καταλογισμού των εκτάσεων στους διεκδικητές.

Τα ισχυρότερα σημεία που κατατέθηκαν στο Εφετείο και “κλόνισαν” τους δικαστές είναι τα εξής:

• Η διαφορά στο εμβαδόν της επίδικης έκτασης που προβάλλεται στις δύο πραγματογνωμοσύνες του ίδιου πραγματογνώμονα (Γ. Αντωνίου). Πιο συγκεκριμένα, σε πραγματογνωμοσύνη του το 1994 αναφέρει ότι η έκταση του κτήματος Πεύκα Βέρδη είναι μεταξύ 2.000-4.000 στρ., ενώ με την επίδικη πραγματογνωμοσύνη την ορίζει σε 5.559,139 στρ.
• Απόσπασμα του Εθνικού Κτηματολογίου Δασών Αττικής, Μεγαρίδος και Πειραιώς του έτους 1905 στο οποίο χαρακτηρίζεται με την ονομασία Βέρδη ως εθνική μία έκταση με όρια Χαϊδάρι, Καματερό και Άνω Λιόσια, η οποία περιλαμβάνει και το κτήμα Βέρδη.
• Κυρίως η διαχρονική δασικότητα της έκτασης από το 1880 (χάρτες Κάουπερτ) έως τουλάχιστον το 1940, όπου αποδεικνυόταν η έλλειψη καλλιεργειών και πράξεων νομής στην συγκεκριμένη έκταση. Επίσης, η τοποθέτηση της υποθετικής ιδιοκτησίας της Καλομοίρας Βέρδη των 562 σημερινών στρεμμάτων βρίσκεται νοτίως του Βαθέος Ρέματος της Πετρούπολης και όχι στον Δήμο Περιστερίου.

Πιθανόν να διεκδικήσουν και στον Δήμο Χαϊδαρίου

Τέλος, ρωτήσαμε τον κ. Αργυρό αν αγγίζει το Χαϊδάρι η υπόθεση “Πεύκα Βέρδη”. “Εκτιμώ ότι ο Ιερός Ναός, εάν τελικά δικαιωθεί στο Εφετείο, θα προχωρήσει σε νέες διεκδικήσεις, εντός των ορίων του Δήμου Χαϊδαρίου. Ή πιθανόν να το κάνουν οι ιδιώτες που έχουν εγείρει δικαστικούς αγώνες μαζί με την Εκκλησία”

• η Τοποφωτοερμηνευτική ΙΚΕ είναι εταιρεία συμβούλων μηχανικών που αναλαμβάνει κυρίως δικαστικές διενέξεις σε θέματα ιδιοκτησιών

Μενέλαος Χρόνης