Επί 35 χρόνια ακούγαμε για την χαμένη μελωδία του Μάρκου Βαμβακάρη στο τραγούδι “Χαϊδάρι”. Για τους λάτρεις του ρεμπέτικου και του αντιστασιακού τραγουδιού, το “Χαϊδάρι” μαζί με ορισμένα ακόμα τραγούδια, π.χ. του Μπαγαντέρα, του Τούντα, του Παγιουμτζή, του Μαρινάκη, ήταν κάτι σαν το “Αγιο Δισκοπότηρο”, πραγματικός θρύλος. Ευτυχώς, οι στίχοι από όλα αυτά τα τραγούδια έχουν σωθεί από τον Σάκη Πάπιστα στο βιβλίο του. (Μια γεύση από την πρώτη μορφή της εργασίας του, με όλα τα αγραμμοφώνητα -και με ορισμένα ίσως και αμελοποίητα τραγούδια-, μπορείτε να πάρετε εδώ).
Το τραγούδι το γνωρίζουμε όπως το είχε δισκογραφήσει ο Γιώργος Νταλάρας το 1980, στον δίσκο με τα “Ρεμπέτικα της Κατοχής“.
Επιτέλους, η ηχογράφηση με τη δική του πρωτότυπη μουσική από την συναυλία του Μάρκου στο “Κεντρικόν” το Δεκέμβριο του 1966 βρέθηκε, χάρη σ’ ένα χρήστη του Youtube. Κι έτσι μπορούμε σήμερα να ακούσουμε την αυθεντική μορφή του τραγουδιού, έτσι όπως το άκουγαν μόνο όσοι είχαν την τύχη να ακούν τον Μάρκο, όταν το έπαιζε στην Κοκκινιά.
Στην αυθεντική μορφή του Μάρκου ακούμε και την τέταρτη άγνωστη στροφή:
Τρέξε μανούλα όσο μπορείς
τρέξε για να με σώσεις
κι απ’ το Χαϊδάρι μάνα μου
να μ’ απελευθερώσειςΓιατί είμαι μελλοθάνατος
και καταδικασμένος
δεκαεφτά χρονών παιδί
στα σίδερα κλεισμένοςΑπ’ την οδό του Σέκερη
με πάνε στο Χαϊδάρι
κι ώρα την ώρα καρτερώ
ο Χάρος να με πάρειΝα δεις του Χάρου το σπαθί
μανούλα πως τα φέρνει
αχ και την ζωή του καθενός
μάνα πώς θα την παίρνειΣτίχοι: Μάρκος Βαμβακάρης
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=details&song_id=650Υπήρχαν, όμως και άλλες δύο στροφές:
Κι όταν με δεις μάνα νεκρό
να πεις στις άλλες μάνες
γιατί πονέσανε κι αυτές
με πίκρες πιο μεγάλες.Πως είδα τα παιδάκια τους
στα σίδερα δεμένα
με την κατάδικη στολή
αδικοσκοτωμένα.Όλοι οι στίχοι του τραγουδιού είχαν δημοσιευτεί στο περιοδικό ‘Ελληνικό Τραγούδι’, τχ#24, Ιανουάριος 1947, σελ. 11.Προς το τέλος της Κατοχής, ο Μάρκος είχε πάρει την απόφαση να φύγει από την Αθήνα για να γλυτώσει από την πίεση των κατοχικών αρχών. (Προσπάθησαν να τον κάνουν καταδότη για να μπορεί να συνεχίσει να δουλεύει στο μαγαζί.) Ευτυχώς, λίγο αργότερα, οι Γερμανοί έφυγαν κι έτσι ο Μάρκος επέστρεψε στο κέντρο “Αμφισα”. ‘Οπως είχε πει ο ίδιος, τότε άρχισε να παίζει εκεί το «Χαϊδάρι, ζεϊμπέκικο, νταβέντι».Στα ‘Ρεμπέτικα της Κατοχής’, ο επιμελητής της έκδοσης Κώστας Χατζηδουλής στο ένθετο του δίσκου γράφει:«Πρόκειται για το τραγούδι “Χαϊδάρι” του Μάρκου Βαμβακάρη, γραμμένο και συνθεμένο στα 1943. Ο Μάρκος στην ‘Αυτοβιογραφία’ του (σελίδα 207) λέει τα παρακάτω:‘Μετά ξαναγύρισα στην ‘Αμφισσα’. Εκεί παίζαμε όλα τα δικά μου τα προπολεμικά κομμάτια. Εγραψα εν τω μεταξύ και λίγα καινούργια τραγούδια. Ενα που πήγε πολύ καλά είναι το Χαϊδάρι. Ζεμπέκικο νιαβέντι. Δεν το ‘βγαλα σε δίσκο. Το ‘λεγα στα πάρκα μέσα’.Ωστόσο η μελωδία του ‘Χαϊδαρίου’, δεν διασώθηκε τουλάχιστον στην αυθεντική της μορφή. Όταν ο γράφων άρχισε (1974) να συγκεντρώνει τα ανέκδοτα ρεμπέτικα της Κατοχής, ο Βαμβακάρης είχε πεθάνει. Κι όσοι παλιοί οργανοπαίκτες ήξεραν το τραγούδι, έπαιζαν τη μουσική του με διαφορές ο ένας από τον άλλο! Το πέρασμα του χρόνου και το γεγονός ότι τα μετέπειτα χρόνια δεν παιζόταν στα πάλκα αποτέλεσαν τα αίτια ώστε να ξεχαστεί ή να αλλοιωθεί η μελωδία του. Μετά απ’ αυτά απευθυνθήκαμε στο Στέλιο Βαμβακάρη, γιο του Μάρκου. Μας πληροφόρησε πως ούτε ο πατέρας του θυμόταν καλά τη μουσική και πως είχε μελοποιήσει ο ίδιος (ο Στέλιος) το ‘Χαϊδάρι’. Κι έτσι θεωρήσαμε πιο σωστό να το συμπεριλάβουμε σ’ αυτό το δίσκο μελοποιημένο, έστω και πρόσφατα από το γιο του Μάρκου.Στρατόπεδο Χαϊδαρίου
Το φρικιαστικό στρατόπεδο του Χαϊδαρίου δημιουργήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1943. Οι πρώτοι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν από το στρατόπεδο της Λάρισας, ενώ ανάμεσά τους βρίσκονταν και η ομάδα των ακροναυπλιωτών κομμουνιστών, που είχαν απομείνει εκεί μετά τις φοβερές εκτελέσεις του Κούρνοβου. Στην οδό Σέκερη (όπως και στη Μέρλιν) βρίσκονταν οι εφιαλτικές υπηρεσίες ασφαλείας των κατακτητών».Πηγή: xyzcontagion.wordpress.com
