Σίγησε το κλαρίνο του μεγάλου της παράδοσης, Γρηγόρη Καψάλη – “Ευχαριστώ το Θεό που μεγάλωσα ακούγοντας τον Γρηγόρη”

Ένας μεγάλος καλλιτέχνης, που αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στην παράδοση, έφυγε πλήρης ημερών, αφήνοντας πίσω του μια παρακαταθήκη που θα εμπνέει τις επόμενες γενιές.

Το ηπειρώτικο κλαρίνο και η παραδοσιακή μουσική έγιναν πιο φτωχά με τον θάνατο ενός από τους τελευταίους μεγάλους δεξιοτέχνες του οργάνου. Ο Γρηγόρης Καψάλης, ένας μεγάλος μουσικός της παράδοσης, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών.

Γεννημένος στις 22 Αυγούστου 1929 στον Ελαφότοπο Ζαγορίου, μυήθηκε από μικρός στην τέχνη του κλαρίνου κοντά στον πατέρα και τον παππού του, συνεχίζοντας έπειτα τη μαθητεία του στη σχολή του Ξηρομέρου, στην Αμφιλοχία, δίπλα στον Βασίλη Σαλέα.

Το Ζαγόρι αποχαιρετά τον “δικό του Γρηγόρη”, αναφέρει ο Δήμαρχος Ζαγορίου, Γιώργος Σουκουβέλος.

«Συλλυπητήρια στην οικογένειά του.. Ο Γρηγόρης Καψάλης για μας όλους ήταν ο δικός μας άνθρωπος.. Ένας μεγάλος δεξιοτέχνης, ένας σπουδαίος δάσκαλος. Θα μας λείψει πολύ» αναφέρει ο κ. Σουκουβέλος συμπληρώνοντας ότι ο Δήμος κατάφερε να τον τιμήσει πριν έναν περίπου χρόνο αναγνωρίζοντας έμπρακτα την προσφορά του.

Η Ένωση Ζαγορισίων Αθηνών απευθύνει τον τελευταίο χαιρετισμό στον εκλεκτό συντοπίτη της:

Η Ένωση Ζαγορισίων Αθηνών αποχαιρετά τον Γρηγόρη Καψάλη, τον μεγάλο δεξιοτέχνη του κλαρίνου που έφυγε σήμερα από τη ζωή! Γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Ελαφότοπο, προερχόμενος από γενιά μουσικών. Διαμόρφωσε και επαναπροσδιόρισε τον ήχο στο Ζαγόρι και έγινε μια από τις πιο εμβληματικές μορφές της παραδοσιακής μουσικής πανελληνίως! Ο δικός μας Γόρης, θα ζει πάντα στις καρδιές, στα ακούσματα και τις μνήμες μας!

Η πορεία του στη μουσική τον έφερε κοντά στους σημαντικότερους οργανοπαίχτες της ηπειρώτικης παράδοσης, όπως ο Φίλιππος Ρούντας, οι Χαλκιάδες και ο Χρόνης Καψάλης. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 εντάχθηκε στο ιστορικό συγκρότημα «Τα Τακούτσια», που υπήρξε ο βασικός θεματοφύλακας της Ζαγορίσιας μουσικής κληρονομιάς.

Η δράση του εκτεινόταν τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με συναυλίες για τον Ελληνισμό της διασποράς.

Το 1993 εμφανίστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε αφιέρωμα στους κορυφαίους δεξιοτέχνες του λαϊκού κλαρίνου.

Συμβολή στη διάδοση της παράδοσης

Ο Γρηγόρης Καψάλης άφησε πίσω του πλούσιο έργο, με ηχογραφήσεις στη Γαλλική Ραδιοφωνία, συνεργασίες με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ζαγορισίων, το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών και το Λύκειο Ελληνίδων.

Η τέχνη του αποτυπώθηκε επίσης σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές αλλά και σε ταινίες-ντοκιμαντέρ. Παράλληλα, δίδαξε κλαρίνο στο Μουσικό Γυμνάσιο Δολιανών Ιωαννίνων, μεταλαμπαδεύοντας την τέχνη του σε νεότερες γενιές.

Ο άνθρωπος πίσω από τον καλλιτέχνη

Εκτός από δεξιοτέχνης στο κλαρίνο, υπήρξε και τραγουδιστής, συνεργαζόμενος για χρόνια με τον Γιάννη Παπακώστα από τους Χουλιαράδες, αλλά και με τον αείμνηστο Χρήστο Ζώτο στο λαούτο.

Ο Καψάλης ξεχώρισε για τη συνέπεια, την επιμονή και την αντοχή του απέναντι στις δυσκολίες της ζωής. Παρά την ηλικία του, συνέχισε να παίζει μουσική ακόμη και μετά από ατύχημα, φανερώνοντας την αφοσίωσή του και την αγάπη του για το κλαρίνο.

Ένας αυθεντικός εκφραστής της ηπειρώτικης μουσικής

Η μουσική του ταυτότητα χαρακτηριζόταν από την προσήλωση στην παράδοση και την ικανότητά του να συνοδεύει τον πρωτοχορευτή με τρόπο που αναδείκνυε τη στιγμή. Η συμβολή του στη διατήρηση της ηπειρώτικης μουσικής παράδοσης και η προσφορά του στον πολιτισμό τον καθιέρωσαν ως μοναδική μορφή.

Ο Καψάλης ήταν μουσικός που δεν είχε μουσικές σπουδές, όπως όλοι της γενιάς του, αλλά έπαιζε “με το αυτί”. Το τεράστιο ταλέντο του τον έκανε από πολύ νέο πρωταγωνιστή στην προϋπάρχουσα κομπανία του Ζαγορίου, τα περίφημα “Τακούτσια”. Οι πάντα άψογες εκτελέσεις και το αβίαστα ρέον παίξιμό του δεν είχαν ταίρι. Πήρε στις πλάτες του την ζαγορίσια κληρονομιά που του άφησαν οι σπουδαίοι προπάτορές του, την πέρασε με πάθος στα πανηγύρια τους γάμους και τα γλέντια του τόπου του, έκανε τους νέους να την λατρέψουν και την παρέδωσε λαμπερή και αμόλυντη. Ήταν σπουδαίος δάσκαλος και άφησε πίσω του άξιους μαθητές, όπως ο Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος, ο Μιχάλης Μπραχόπουλος και άλλοι. “Ευχαριστώ το Θεό που μεγάλωσα ακούγοντας τον Γρηγόρη”, έγραψε κάποιος…

Ακούστε μια καταπληκτική εκτέλεση από ένα σπάνιο δημοτικό ορχηστρικό, τη Γράβα, με Ζαγορίσια Γυρίσματα.