Το κράτος δικαίου και η «Χρυσή Αυγή» – Μπορούν οι καταδικασθέντες να πάρουν μέρος στις εκλογές;
Γράφει ο Τρύφωνας Δάρας
Πολύ φοβάμαι πως δεν έχουμε ξεμπλέξει με τη ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ. Είναι απολύτως βέβαιο ότι θα μας απασχολεί για πολύ καιρό ακόμη. Και δεν εννοώ φυσικά μόνο την ιστορική καταγραφή του φαινομένου ούτε το «βαρύ» και αποτρόπαιο πολιτικό του αποτύπωμα στη δημόσια ζωή του τόπου. Αυτά ακόμη και αν δεν τα ξαναβρούμε μπροστά μας με τον ίδιο ή παραπλήσιο πολιτικό μανδύα, σίγουρα θα χρειαστεί να τα αποτιμήσουμε πολιτικά και κοινωνικά και να βγάλουμε όλοι τα αναγκαία συμπεράσματα.
Και όταν λέω όλοι, εννοώ όλοι. Όχι μόνο αυτοί που ψήφισαν ή ενέκριναν σιωπηρά τις μεθόδους της, αλλά και αυτοί που την υπέθαλψαν, την ανέχτηκαν ή και την χρησιμοποίησαν αθροίζοντας στη Βουλή τις ψήφους τους μαζί της, προκειμένου να διαμορφωθούν επιθυμητοί κοινοβουλευτικοί συσχετισμοί σε κρίσιμες ψηφοφορίες. Θυμίζω ότι ακόμη και η γνωστή κυρία Θάνου εξελέγη Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού με τις «άοσμες ψήφους» της Χ.Α., σύμφωνα με την έκφραση του τότε Προέδρου της Βουλής! Αυτή όμως η αποτίμηση θα γίνει αναγκαστικά με όρους ιστορίας, ψύχραιμα, νηφάλια και αντικειμενικά, χωρίς τις δεσμεύσεις της συγκυρίας και τις πολιτικές σκοπιμότητες της στιγμής.
Να όμως που δεν έχουμε ξεμπλέξει με το ναζιστικό αυτό μόρφωμα ούτε στο επίπεδο της δικαιοσύνης ή ακριβέστερα στο επίπεδο της συνταγματικής και ποινικής θεωρίας και πράξης. Η ίδια η πρόσφατη καταδίκη έθεσε μια σειρά κρίσιμα και ενδιαφέροντα ερωτήματα συνταγματικού και ποινικού δικαίου, που δεν περιορίζονται μόνο στο επίπεδο της θεωρίας, καθώς η μία ή η άλλη απάντηση έχουν πολιτικές συνέπειες πρώτου μεγέθους. Το σημαντικότερο από αυτά τα ερωτήματα είναι φυσικά αυτό που αφορά τα πολιτικά δικαιώματα των καταδικασθέντων και τη δυνατότητα ή μη να κατέλθουν ως υποψήφιοι στις επόμενες εκλογές είτε με τη Χ.Α είτε με άλλον παρεμφερή σχηματισμό είτε και ως μεμονωμένοι υποψήφιοι.
Δυστυχώς η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί με πολιτικούς όρους και γι’ αυτό δεν είναι ούτε εύκολη ούτε αυτονόητη. Όπως είναι γνωστό με τον νέο Ποινικό Κώδικα καταργήθηκε η παρεπόμενη ποινή της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων των καταδικασθέντων για μια σειρά εγκλημάτων έντονης ηθικής απαξίας. Άρα η πρώτη ανάγνωση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι όλοι οι καταδικασθέντες για τη διεύθυνση ή τη συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση της Χ.Α διατηρούν το δικαίωμα να κατέλθουν ως υποψήφιοι στις επόμενες βουλευτικές εκλογές! Όμως όσο κι αν απολαμβάνω το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πέφτει σήμερα θύμα του λαϊκισμού που συστηματικά εξέθρεψε (ναι, υπάρχει και ποινικός λαϊκισμός) των θεωριών συνωμοσίας και της «εύκολης ανάγνωσης» των εξελίξεων, εντούτοις είναι άδικο να χρεώνουμε πολιτικές σκοπιμότητες σε μια αναγκαία εκσυγχρονιστική μεταρρύθμιση, που ήταν μάλιστα από καιρό ληξιπρόθεσμη, όπως αυτή που συνιστά ο νέος Ποινικός Κώδικας, τον οποίο επεξεργάστηκαν κορυφαίοι και έγκριτοι νομικοί της χώρας, οι οποίοι για το τελευταίο που θα μπορούσαν να κατηγορηθούν είναι ως συνοδοιπόροι της Χ.Α!
Η παρεπόμενη ποινή της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων έπρεπε να καταργηθεί και ορθώς καταργήθηκε. Όπως επεσήμανε άλλωστε και ο Πρόεδρος της σχετικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του νέου Π.Κ, ο κορυφαίος ποινικολόγος Χρ. Αργυρόπουλος, αυτό σε τίποτα δεν εμποδίζει τον εκλογικό νομοθέτη να θεσπίζει απαγορεύσεις και κωλύματα συμμετοχής στις εκλογές, προσώπων που έχουν καταδικασθεί ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΩΣ για μια σειρά αδικήματα, μεταξύ των οποίων, προεχόντως και αυτονοήτως, αυτών που στρέφονται κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος. Άλλωστε και με τον παλιό Π.Κ η αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων προϋπέθετε ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΗ ποινική καταδίκη, δηλαδή απόφαση που δεν θα υπόκειται ούτε στο ένδικο μέσο της αναίρεσης ενώπιον του Αρείου Πάγου, πολύ απλά διότι αυτό επιτάσσει το Σύνταγμα στο άρθρο 51 παρ 3.
Όμως για να εξαντληθούν τα ένδικα μέσα στη συγκεκριμένη υπόθεση και να κριθεί αυτή σε δεύτερο και ενδεχομένως σε αναιρετικό βαθμό, ώστε η απόφαση να καταστεί αμετάκλητη, θα χρειαστεί το λιγότερο μια πενταετία. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα έχουν μεσολαβήσει οι βουλευτικές εκλογές, όπου οι καταδικασθέντες θα μπορούν να κατέλθουν ως υποψήφιοι χωρίς να υπάρχει νόμιμος τρόπος αποκλεισμού της υποψηφιότητάς τους. Και φυσικά είναι να γελά κανείς με εσπευσμένες τροπολογίες της πλάκας που κατατίθενται στη Βουλή για επαναφορά της παρεπόμενης ποινής της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων, όταν και ο πρωτοετής φοιτητής της Νομικής γνωρίζει ότι αυτή ως ρύθμιση ουσιαστικού ποινικού δικαίου δεν θα μπορούσε να έχει αναδρομική εφαρμογή! Διετέλεσα κατά το παρελθόν μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και γνωρίζω καλά τη σχετική υποδειγματική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το κράτος δικαίου δεν ανέχεται τον ποινικό λαϊκισμό και τους «υδραργυρικούς» ποινικούς νόμους, που διαμορφώνονται ανάλογα με τη συγκυρία ή ανά υπόθεση!
Το κοινό περί δικαίου αίσθημα, η κοινή γνώμη και οι διάφορες πλειοψηφίες στις δημοκρατίες (ευτυχώς) δεν εκδίδουν δικαστικές αποφάσεις και δεν υποκαθιστούν τη δικαιοσύνη. Δεν μπορούν όμως και να αγνοούνται. Η δημοκρατία είναι ανεκτική ακόμη και με τους εχθρούς της, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι και αφελής! Απλώς δεν πρέπει να τους πολεμήσει με τα όπλα τους, αλλά με τα δικά της. Και διαθέτει τέτοια όπλα. Η επιστήμη ήδη τα συζητά και η λύση ίσως πρέπει να αναζητηθεί όχι στο πεδίο του ποινικού, αλλά του εκλογικού δικαίου στη βάση της ρύθμισης του άρθρου 29 παρ 1 του Συντάγματος, όπως από το 2013 ήδη έχει προτείνει ο αγαπητός φίλος καθηγητής Γ. Σωτηρέλης. Δυστυχώς ο χώρος δεν επαρκεί για την παρουσίαση αυτής της ενδιαφέρουσας πρότασης και άλλων παρεμφερών. Ίσως σε κάποιο επόμενο άρθρο, αν η διεύθυνση του φιλόξενου αυτού portal το επιτρέψει.
Κλείνοντας, δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να αναφερθώ σε μια διάσταση του όλου ζητήματος που έχει υποτιμηθεί. Ξέρετε με ποια διάταξη νόμου καταδικάστηκε ως εγκληματική οργάνωση η Χ.Α; Με τη διάταξη του άρθρου 187 του Π.Κ. Ξέρετε πότε εισήχθη αυτή η διάταξη και η έννοια της «εγκληματικής οργάνωσης» στον Π.Κ; Με το Ν 2928/2001. Ναι, αυτόν που όταν τον εισήγαγε ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης, ο σεβαστός μου καθηγητής (και μαθητής του πατέρα μου) Μ. Σταθόπουλος, καταγγέλθηκε ως «τρομονόμος» και ξεσηκώθηκαν και οι πέτρες εναντίον του. Θυμίζω ότι καταψηφίστηκε ακόμη και από το μισό ΠΑΣΟΚ τότε και χρειάστηκαν οι ψήφοι της αντιπολιτευόμενης Ν.Δ για να περάσει! Τότε ο Μ. Σταθόπουλος χρειάστηκε να βγάλει με γενναιότητα τα κάστανα από τη φωτιά, να μην υποχωρήσει στις πιέσεις και να μας εξοπλίσει με ένα απαραίτητο νομοθέτημα χάρις στο οποίο καταδικάστηκε και η 17Νοέμβρη και η Χ.Α. Και αν τα μέλη της 17Ν βαρύνονταν με πολλές ανθρωποκτονίες και άλλα κακουργήματα, που θα οδηγούσαν ούτως ή άλλως στις ίδιες ποινές, δεν συμβαίνει το ίδιο με την Χ.Α., που αν δεν υπήρχε ο «τρομονόμος» όλοι πλην του Ρουπακιά, θα μας έβγαζαν σήμερα κοροϊδευτικά τη γλώσσα και θα εξακολουθούσαν ανενόχλητοι τη δράση τους, ήταν δεν ήταν στη Βουλή! Μάλιστα πολλοί από τους τότε πολέμιους του «τρομονόμου», που τάχα θα χτυπούσε τις λαϊκές ελευθερίες, καταγγέλλουν σήμερα τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί μείωσε τις ποινές που προέβλεπε εκείνο το νομοθέτημα!
Κι όπως συνήθως συμβαίνει στον τόπο μας, ούτε μια αυτοκριτική ούτε μια συγνώμη!!
Ο Τρύφωνας Δάρας είναι Νομικός και Δημοσιογράφος
