Τι αλλάζει στην ανακύκλωση – Πράσινα Σημεία και Πράσινες Γωνιές στην πόλη

 

Διαβάζοντας την έκθεση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) για τα έτη 2015-2016, που δημοσιεύθηκε το Δεκέμβριο του 2017, και έχοντας κατά νου τις πρόσφατες αλλαγές στη σχετική με το αντικείμενο νομοθεσία, χρήσιμο είναι να επικεντρωθούμε στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος του παρόντος άρθρου: Τι αλλάζει στην ανακύκλωση;

του Δημήτρη Σταυρίδη*

Με το νόμο 4496/2017 εισάγονται αλλαγές στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, με στόχο τη βελτίωση του τρόπου εφαρμογής της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων και την ενσωμάτωση των αρχών της κυκλικής οικονομίας.

Είναι αλλαγές που στοχεύουν στην αύξηση των πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης για την επίτευξη των στόχων της ανακύκλωσης, στην αναβάθμιση της ποιότητας των δευτερογενών υλικών και στη μείωση του κόστους διαχείρισης, προς όφελος και των πολιτών.

Με το νόμο αυτό ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης αναβαθμίζεται και οι Δήμοι από “συλλέκτες” μετατρέπονται σε “διαχειριστές”. Τους δίνεται πλέον η δυνατότητα μέσω των “πράσινων σημείων” να συλλέγουν, δεματοποιούν, δημοπρατούν και διαθέτουν στην αγορά τα ανακυκλώσιμα υλικά, που οι πολίτες προσκομίζουν στους χώρους αυτούς. Προϋπόθεση βέβαια είναι η διαλογή στην πηγή, σε τέσσερα ρεύματα (γυαλί, χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο).

Μέσω της μείωσης του κόστους διαχείρισης των ανακυκλώσιμων υλικών, θα μπορούν να δοθούν από την τοπική αυτοδιοίκηση αντισταθμιστικά οφέλη στους δημότες. Επιπλέον, οι Δήμοι σύντομα θα έχουν τη δυνατότητα πιλοτικά να εφαρμόζουν το «πληρώνω όσο πετάω». Θεσπίζονται ακόμη μέτρα επιβράβευσης των Δήμων εκείνων που επιτυγχάνουν αύξηση των ποσοτήτων ανακύκλωσης, αλλά και κυρώσεις γι’ αυτούς που δεν παρουσιάζουν πρόοδο.

Από στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) η συλλογή στους Δήμους των ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας (που συλλέγονται στους λεγόμενους μπλε κάδους) μέχρι σήμερα κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα της τάξης του 4 – 5% (στο σύνολο των παραγόμενων αστικών αποβλήτων).

Εκτός βέβαια των συσκευασιών αυτών, στην εναλλακτική διαχείριση έχουν ενταχθεί και τα απόβλητα (λιπαντικά) έλαια, τα μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων, τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων.

* * *

Ιδιαίτερο όμως ενδιαφέρον για τους ΟΤΑ παρουσιάζουν οι παρακάτω έννοιες, για τις οποίες θα κάνω μια προσπάθεια ανάπτυξης.

Τι είναι το Πράσινο Σημείο: είναι χώρος οργανωμένος από το Δήμο, οριοθετημένος και διαμορφωμένος με την κατάλληλη υποδομή και εξοπλισμό, ώστε οι πολίτες να αποθέτουν χωριστά διάφορα ανακυκλώσιμα αστικά απόβλητα ή χρησιμοποιημένα αντικείμενα, προκειμένου αυτά να προωθηθούν για ανακύκλωση ή για επαναχρησιμοποίηση.

Τα Πράσινα Σημεία διακρίνονται σε μικρά και σε μεγάλα ανάλογα με τον όγκο και τις κατηγορίες των ανακυκλώσιμων υλικών που δέχονται, τη λειτουργία τους και την έκταση που καταλαμβάνουν. Στα Πράσινα Σημεία μπορεί να πραγματοποιούνται δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του κοινού.

Στα Πράσινα Σημεία πραγματοποιείται συγκέντρωση των αντικειμένων – αποβλήτων προς επαναχρησιμοποίηση / ανακύκλωση, σε κάδους, κοντέινερ ή άλλου τύπου περιέκτες. Τα αντικείμενα – απόβλητα που μπορούν οι πολίτες να αποθέτουν στα Πράσινα Σημεία διακρίνονται σε χρησιμοποιημένα αντικείμενα, τα οποία μπορούν να οδηγηθούν προς επαναχρησιμοποίηση και σε ανακυκλώσιμα αστικά απόβλητα, τα οποία μπορούν να οδηγηθούν προς ανακύκλωση ή ανάκτηση.

Απαγορεύονται τα σύμμικτα αστικά απόβλητα.

Τα Πράσινα Σημεία πρέπει να διαθέτουν κατάλληλο δάπεδο, όπου απαιτείται, ώστε να αποτρέπεται η ρύπανση του εδάφους και υπεδάφους από πιθανές διαρροές, περίφραξη, κατάλληλο φωτισμό, τις αναγκαίες υποδομές για την κάλυψη των λειτουργιών τους και κατάλληλο εξοπλισμό, όπως κάδους και κοντέηνερ διαφόρων τύπων, (προαιρετικά) ζυγούς ή πλάστιγγες, (προαιρετικά) συμπιεστές ή δεματοποιητές. Σε κάθε περίπτωση, ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός θα πρέπει να πληροί τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές καθώς και τις προδιαγραφές ασφαλείας.

Τέλος πρέπει να διαθέτουν επαρκείς και κατάλληλες πληροφοριακές πινακίδες σε όλα τα σημεία για την ενημέρωση των πολιτών.

Στα Πράσινα Σημεία πρέπει να τηρούνται όλα τα απαιτούμενα μέτρα για την πυροπροστασία – πυρασφάλεια των χώρων, την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και των πολιτών που επισκέπτονται τους χώρους, την προστασία από κλοπές.

Πρέπει να προβλέπεται η τακτική απομάκρυνση των υλικών που συγκεντρώνονται  και κατ’ ελάχιστον μία φορά το μήνα, ώστε να μην υπάρχει υπέρβαση της ονομαστικής αποθηκευτικής ικανότητας τους και να εξασφαλίζεται ο τακτικός και αποτελεσματικός καθαρισμός των χώρων.

Τα Μικρά Πράσινα Σημεία χωροθετούνται και εγκαθίστανται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και χρειάζονται περιβαλλοντική αδειοδότηση. Καταλαμβάνουν μέγιστη έκταση 1.000 τ.μ. και αποτελούν υπαίθριους – περιφραγμένους χώρους που φέρουν τον κατάλληλο εξοπλισμό και υποδομές.

Τι εναποθέτουμε στα Μικρά Πράσινα Σημεία:

Μέταλλα, χαρτί, πλαστικά, γυάλινες συσκευασίες, ξύλινες συσκευασίες, σύνθετες συσκευασίες, βρώσιμα έλαια και λίπη, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, απόβλητα φορητών ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, μικρές ποσότητες αποβλήτων από μικροεπισκευές και συντηρήσεις οικιών, βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων.

Τι είναι η Γωνιά Ανακύκλωσης: είναι δημόσιος ή ιδιωτικός χώρος πολύ μικρής έκτασης, όπου οι πολίτες εναποθέτουν ανακυκλώσιμα αστικά απόβλητα και που εν συνεχεία συλλέγονται από το Δήμο. Οι γωνιές ανακύκλωσης αποτελούν ελεύθερους – μονίμως προσβάσιμους χώρους από τους πολίτες, χωρίς περίφραξη ή οποιεσδήποτε κατασκευές.

Επιτρέπεται η εγκατάσταση γωνιών ανακύκλωσης εντός κοινόχρηστων χώρων, όπως πλατείες και χώροι πρασίνου, εφόσον ο χώρος που καταλαμβάνουν δεν ξεπερνά το 15% της συνολικής έκτασης του κοινόχρηστου χώρου. Οι γωνιές ανακύκλωσης δεν απαιτούν περιβαλλοντική αδειοδότηση.

Τι εναποθέτουμε στις Γωνιές Ανακύκλωσης: Μέταλλα, χαρτί, πλαστικά, γυάλινες συσκευασίες, σύνθετες συσκευασίες, βρώσιμα έλαια και λίπη, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού μικρού μεγέθους.

Αυτές λοιπόν οι έννοιες  θα μας απασχολήσουν στο άμεσο μέλλον, μαζί με τις γνωστές και διαχρονικές:

• της επανάχρησης (να δώσουμε στα αντικείμενα μιά δεύτερη και τρίτη ζωή, δεν τα πετάμε αλόγιστα στα σκουπίδια)
• της μείωσης του όγκου των παραγομένων αποβλήτων (αγοράζουμε ό,τι πραγματικά χρειαζόμαστε και όχι ό,τι μας επιβάλλει το κυρίαρχο καταναλωτικό πρότυπο και οι καμπάνιες της διαφήμισης, προτιμούμε την αγορά προϊόντων με λίγη έως καθόλου συσκευασία)
• της κομποστοποίησης (φλούδες, φρούτα και λαχανικά, κλαδέματα κήπων, φύλλα, γκαζόν, μπορούν να μετατραπούν σε δωρεάν λίπασμα πρώτης ποιότητας)
• της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή (σε χωριστά ρεύματα – γυαλί, χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο).

Αυτές θα μας απασχολήσουν όλους, όσους (στον ένα ή στον άλλο βαθμό) εμπλεκόμαστε στα αυτοδιοικητικά, είτε ως εργαζόμενοι είτε ως ενεργοί πολίτες είτε ως αιρετοί.

Χαϊδάρι  21  Φεβρουαρίου  2018

*Αν. Προϊστάμενος της Δ/νσης Προστασίας & Ελέγχου Περιβάλλοντος Δήμου Χαϊδαρίου