“Σκοτώστε τους όλους! Ο Θεός θα ξεχωρίσει τους δικούς του…”
Η απαράδεκτη εξομοίωση προσφύγων και μεταναστών
υπό το φως της απόφασης του ΕΔΔΑ
Γράφει ο Τρύφωνας Δάρας
Πριν λίγο καιρό η κυβέρνηση με τα μάτια και τα αυτιά στραμμένα στο υπερ-δεξιό ακροατήριο, πήρε μια απαράδεκτη όσο και εξωφρενική από άποψη διεθνούς δικαίου απόφαση: με νόμο ανέστειλε τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου από άτομα που εισέρχονται στη χώρα με οποιοδήποτε πλωτό μέσο που προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική, καθώς και την επιστροφή χωρίς καταγραφή, στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής!
Η κυβερνητική αυτή επιλογή που εξομοιώνει με απαράδεκτο τρόπο πρόσφυγες και μετανάστες, συνιστά θεσμική και νομική εκτροπή πρώτου μεγέθους και οπισθοδρόμηση που υπονομεύει το ίδιο το κράτος δικαίου.
Η Σύμβαση της Γενεύης του 1951, την οποία η Ελλάδα έχει κυρώσει, κατοχυρώνει ρητά το δικαίωμα αίτησης ασύλου και την αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement). Σύμφωνα με το άρθρο 33 της Σύμβασης, κανένας πρόσφυγας δεν μπορεί να επιστραφεί σε χώρα όπου κινδυνεύει η ζωή ή η ελευθερία του. Η υποχρέωση αυτή είναι απόλυτη και δεν επιτρέπει παρεκκλίσεις. Παράλληλα, το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου απαγορεύει κάθε μορφή βασανιστηρίου ή απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης. Το ΕΔΔΑ έχει επανειλημμένα αποφανθεί ότι η απέλαση ή η επαναπροώθηση σε χώρα όπου ο αιτών κινδυνεύει συνιστά ευθεία παραβίαση αυτού του άρθρου.
Η προστασία του δικαιώματος πρόσβασης στο άσυλο και η απαγόρευση επαναπροώθησης αποτελούν κανόνες που κατοχυρώνονται ρητά σε διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα και αποτελούν θεμελιώδη πυλώνα του διεθνούς προσφυγικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου δικαιωμάτων του ανθρώπου, στα οποία έχουν οικοδομηθεί η παγκόσμια και ευρωπαϊκή κοινότητα!
Μα πιο προκλητική και από την ίδια την απόφαση είναι η αιτιολογία της όπως τη διατύπωσαν τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη: «εντάξει μπορεί ανάμεσα στους απελαθέντες να υπάρχουν και άνθρωποι που δικαιούνται άσυλο. Αλλά τι να κάνουμε είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για να υπερασπίσουμε τα σύνορά μας». Αυτό θυμίζει την απάντηση του λεγάτου του Πάπα, τον 12ο αιώνα, όταν στη διαταγή εξόντωσης όλων των κατοίκων μιας πόλης ρωτήθηκε πώς θα ξεχωρίσουν τους αιρετικούς από τους πιστούς χριστιανούς και απάντησε «Σκοτώστε τους όλους. Ο Θεός θα αναγνωρίσει τους δικούς του…»!
Η απόφαση-ορόσημο του ΕΔΔΑ
Στην υπόθεση των οκτώ Σουδανών προσφύγων, το Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα κρίνοντας ότι οι επαναπροωθήσεις τους συνιστούσαν κατάφωρη παραβίαση των ανωτέρω διεθνών κανόνων. Η απόφαση κατέστη οριστική, καθώς απορρίφθηκε το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για αναθεώρηση. Το ΕΔΔΑ έστειλε ένα σαφές μήνυμα: οι πρακτικές που παρακάμπτουν το δικαίωμα ασύλου δεν έχουν καμία θέση σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Η κυβερνητική αντίφαση
Αντί η κυβέρνηση να συμμορφωθεί πλήρως με την απόφαση, να ενισχύσει τις εγγυήσεις πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου και να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της χώρας, επιλέγει να αναστείλει την εξέταση αιτήσεων. Η εξομοίωση μεταναστών και προσφύγων υπονομεύει την ίδια την έννοια της διεθνούς προστασίας, αγνοώντας ότι οι πρόσφυγες δεν είναι «παράνομοι μετανάστες», αλλά άνθρωποι που χρήζουν προστασίας βάσει διεθνών συνθηκών.
Η πολιτική αυτή δεν είναι μόνο απαράδεκτη από ανθρωπιστικής πλευράς· είναι και νομικά επισφαλής. Η Ελλάδα εκτίθεται σε περαιτέρω διεθνείς καταδίκες και σε σοβαρή απώλεια θεσμικής αξιοπιστίας. Η μόνη συμβατή με το κράτος δικαίου επιλογή είναι η άμεση συμμόρφωση με την απόφαση του ΕΔΔΑ και η διασφάλιση ενός συστήματος ασύλου που σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα, τις διεθνείς υποχρεώσεις και, πάνω από όλα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Υ.Γ Την απαράδεκτη αυτή κυβερνητική απόφαση ουσιαστικά στήριξε δια της πλαγίας και το ΠΑΣΟΚ, δηλώνοντας ένα εξίσου απαράδεκτο «παρών» στη Βουλή! Να μη δυσαρεστήσουμε και τους Κρητικούς μας ψηφοφόρους…
Ο Τρύφωνας Δάρας είναι νομικός και δημοσιογράφος, πρώην μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου- ΕΕΔΑ.
