“Τα πευκοδάση είναι υποβαθμισμένα οικοσυστήματα – Αναδάσωση με κατάλληλα είδη δρυός”
Οι mega πυρκαγιές των τελευταίων ετών στη χώρα μας και η απώλεια εκατομμυρίων στρεμμάτων δάσους έχουν προκαλέσει σοβαρό προβληματισμό σχετικά με το περιβαλλοντικό μας μέλλον. Μια σοβαρή διάσταση της συζήτησης είναι το “μετά” τη φωτιά, η αναδάσωση. Ποια είναι η καλύτερη επιλογή βλάστησης, ώστε αφενός να μην καίγεται εύκολα και αφετέρου να ανταποκρίνεται στις οικολογικές και κλιματικές προδιαγραφές της Ελλάδας;
Σε άρθρο μας παρουσιάσαμε την κριτική του δασολόγου ΠΑΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ στην επιλογή “φυλλοβόλα αντί πεύκα”, που ακούγεται συχνά μετά από μεγάλες πυρκαγιές στα μεσογειακά δάση μας. Ο κ. Κωνσταντινίδης υποστηρίζει σε γενικές γραμμές ότι στις ιδιαίτερες συνθήκες του μεσογειακού κλίματος η βλάστηση που περιλαμβάνει πεύκα και θάμνους δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθεί από καμία άλλη και ότι, εν τέλει, η φωτιά είναι ο τρόπος αναγέννησης του πευκοδάσους (βλέπε “Να αναδασώνουμε με φυλλοβόλα αντί πεύκα, για λιγότερες πυρκαγιές” – Να γιατί είναι λάθος!).
Σήμερα έχουμε τη χαρά να διευρύνουμε τον διάλογο μία άλλη άποψη, που θεωρεί τα πευκοδάση υποβαθμισμένα οικοσυστήματα και ότι τελική μεσογειακή βλάστηση είναι κυρίως τα δάση βελανιδιάς. Με αφορμή το άρθρο που αναφέρθηκε μόλις πιο πάνω ο Δρ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΨΩΜΑΣ, Διδάκτωρ Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, γράφει:
Εξαιρετικό το κείμενό σας, ιδιαίτερα κατανοητό, εκλαϊκευμένο όχι όμως λαϊκίστικα εκλαϊκευμένο. Συγχαρητήρια.
Ωστόσο, πιστεύω ότι θα πρέπει να δούμε το θέμα και από άλλη οπτική γωνία. Αρχικά θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα πευκοδάση που καλύπτουν την μεσογειακή ζώνη (ή ευμεσογειακή) δηλαδή τα δάση από χαλέπια και τραχεία πεύκη αποτελούν βαθιά υποβαθμισμένα οικοσυστήματα. Τα δάση αυτά αποτελούν το πρώτο στάδιο διαδοχής της βλάστησης. Είναι πρόσκοπα είδη, τα οποία εκμεταλλεύονται την ληστρική ανά τους αιώνες επίθεση του ανθρώπου στη φύση ο οποίος έκαιγε και καταπατούσε συστηματικά τα αρχικά δάση της ζώνης αυτής.
Γνωρίζουμε ότι η τελική μορφή της βλάστησης αυτής είναι τα δάση βελανιδιάς (κυρίως). Συνεπώς, η φύση προσπαθεί με τα πεύκα (τα οποία κανονικά περιορίζονται σε λίγες μόνο βραχώδεις επιφάνειες και δεν αποτελούν κυρίαρχα είδη) να δασώσει τις κατεστραμμένες από τον άνθρωπο περιοχές.
Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει επόμενη διαδοχή βλάστησης (από μεσογειακούς σκληρόφυλλους θάμνους) οι οποίοι θα εκμεταλλευτούν το κλιματεδαφικό περιβάλλον που δημιούργησαν τα πευκοδάση.
Τελική μορφή βλάστησης αποτελούν κυρίως τα δάση δρυός. Η μεσογειακή ζώνη έχει τα δικά της είδη δρυός κάποια αειθαλή (πχ πουρνάρι, αριά) και κάποια φυλλοβόλα (δρυς aegilops).
Συνεπώς, είναι επιβεβλημένη η αναδάσωση με είδη κλίμακας δηλ. τελικής μορφής διαδοχής βλάστησης (ανάμεσα στα οποία υπάρχουν φυσικά και φυλλοβόλα υψηλής σημασίας όπως η δρυς η aegilops, η κουτσουπιά και πολλά άλλα).
Απαιτείται φυσικά σχεδιασμός για την εγκατάσταση της τελικής μορφής βλάστησης όπως με κοπή πεύκων και αντικατάστασή τους πριν αυτά καούν, με χρήση drones για σπορά κλπ.
Πραγματικά είναι πολλά τα διαχειριστικά μέτρα που μπορούν να ληφθούν. Απαιτείται όμως σχεδιασμός και εφαρμογή των σχεδίων από το φθινόπωρο ήδη. Υπάρχουν και πιο ριζοσπαστικές λύσεις κατά τη δική μου άποψη τις οποίες μπορώ να σας εκθέσω σε δεύτερο χρόνο.
