Πώς να μεγαλώσετε παιδιά που δεν θα είναι συναισθηματικά αναλφάβητα
Ακριβώς όπως συμβαίνει με την ανάγνωση, τη γραφή και τις γλώσσες, υπάρχει μια προνομιακή περίοδος για να μάθει κανείς να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, που συνήθως ξεκινά από την πρώιμη παιδική ηλικία και εκτείνεται μέχρι την εφηβεία.
Σε αυτά τα τρυφερά χρόνια πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη συναισθηματική ευημερία του παιδιού. Συνήθως, οι γονείς, οι φροντιστές και οι δάσκαλοι παίζουν σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική επικύρωση. Εάν ένα παιδί ενθαρρύνεται να προβληματιστεί σχετικά με τα συναισθήματά του και διαβεβαιώνεται ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να αισθάνεται έτσι όπως αισθάνεται, τότε είναι πιο πιθανό να μεγαλώσει με κατανόηση της συναισθηματικής του υγείας και του τρόπου καλύτερης διαχείρισης των συναισθημάτων του.
Από την άλλη πλευρά, αν ένα παιδί κρίνεται διαρκώς, αγνοείται ή αποθαρρύνεται να εκφράσει τα συναισθήματά του, μπορεί να καταλήξει να πιστεύει ότι τα συναισθήματα πρέπει να καταπιέζονται. Αυτό οδηγεί στην αδυναμία αναγνώρισης και αποτελεσματικής διαχείρισης των συναισθημάτων του. Ως εκ τούτου, είναι πιθανό το παιδί να συνεχίσει να είναι συναισθηματικά αναλφάβητο και στην ενήλικη ζωή του.
Ο καθένας από εμάς είναι φυσιολογικό να βιώνει μία τεράστια ποικιλία συναισθημάτων. Οι δυσκολίες προκύπτουν όταν η έκφραση του συναισθήματος γίνεται με λάθος τρόπο ή με μη αποδεκτή συμπεριφορά. Για να μάθει όμως κάποιος να διαχειρίζεται το συναίσθημά του και να μην κυριαρχείται από αυτό, πρέπει πρώτα να το βιώσει, να το αναγνωρίσει και να το απενεχοποιήσει.
Ο συναισθηματικός γραμματισμός στα παιδιά στοχεύει ακριβώς σε αυτούς τους τρεις πυλώνες της διαχείρισης των συναισθημάτων και ξεκινά από τους γονείς. Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να βοηθήσετε τα παιδιά να μορφωθούν συναισθηματικά;
- Μείνετε ψύχραιμοι και εξασκηθείτε στην αυτοφροντίδα: Πρώτα ξεκινήστε με την προσπάθεια να διαχειριστείτε εσείς τα δικά σας συναισθήματα διατηρώντας τον αυτοέλεγχο και επιδεικνύοντας ενσυναίσθηση στην καθημερινότητά σας.
- Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα για να διαφοροποιήσετε τα συναισθήματα: χρησιμοποιήστε μία πλούσια γκάμα λέξεων για να βοηθήσετε τα παιδιά να κατανοήσουν την ποιοτική διαφορά των συναισθημάτων.
- Χρησιμοποιήστε παιχνίδια για να εξερευνήσετε τα συναισθήματα: μέσα από το παιχνίδι είναι εύκολο τα παιδιά να κατανοήσουν διάφορα συναισθήματα όπως η χαρά, η απογοήτευση, ο θυμός κ.ά
- Βοηθήστε τα να εκφραστούν με σωστό τρόπο: κάντε ερωτήσεις όπως «Πώς μπορείς να μου δείξεις ότι είσαι θυμωμένος χωρίς να χτυπήσεις;» ή «Μπορείς να σκεφτείς έναν διαφορετικό τρόπο για να μου δείξεις ότι είσαι απογοητευμένος;».
- Δώστε στα παιδιά εργαλεία για τη διαχείριση των συναισθημάτων: εξηγήστε τους πώς λειτουργεί το σώμα τους ανάλογα με το συναίσθημα που βιώνουν, εξασκηθείτε στις αναπνοές χαλάρωσης ή δημιουργήστε μία γωνιά ασφαλείας για να ηρεμούν όταν είναι θυμωμένα.
- Κάντε ερωτήσεις για να διδάξετε την ενσυναίσθηση: με αφορμή μία ταινία ή ένα βιβλίο ρωτήστε: «Πώς νομίζεις ότι αισθάνονται;», «Πώς θα ένιωθες εσύ αν αυτό συνέβαινε σε σένα;” ,«Πώς νομίζεις ότι ένιωσαν οι φίλοι σου όταν συνέβη αυτό;»
Φυσικά, το καλύτερο μάθημα για τα παιδιά είναι να επιδεικνύεται εσείς οι ίδιοι ενσυναίσθηση στην καθημερινότητά σας και να φροντίζετε να εκδηλώνετε τα συναισθήματά σας με αποδεκτό τρόπο. Παρόλο που πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι είναι αδύνατο να αλλάξουν από μία ηλικία και μετά, είναι δυνατό ακόμα και για τους ηλικιωμένους να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, αρκεί να αναγνωρίσουν την ανάγκη γι’ αυτό.
