Δημήτρης Τσουκάλης
Η κρίση του κοροναϊού σαρώνει την Ευρώπη με απρόβλεπτες και σίγουρα οδυνηρές συνέπειες για τα εκατομμύρια των εργαζομένων αλλά και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες στο σύνολό τους.
Η χώρα μας, για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες, μπροστά σε μια τέτοια κρίση, δείχνει να βρίσκεται σε σχετικά καλύτερη θέση από άλλες, πολύ πιο ισχυρές οικονομικά και καλύτερα οργανωμένες χώρες. Οι εκατόμβες θυμάτων της βιομηχανικά αναπτυγμένης Ιταλίας και της Ισπανίας, με το έβδομο καλύτερο σύστημα υγείας παγκοσμίως σύμφωνα με τον ΠΟΥ, είναι μια πραγματικότητα.
Η κυβέρνηση, μπροστά στον πανικό που προκάλεσαν οι εξελίξεις στην Ιταλία, γνωρίζοντας την κακή έως τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται το δημόσιο σύστημα υγείας, όχι μόνο εξαιτίας των μνημονιακών πολιτικών αλλά και εξαιτίας της λεηλασίας από ιδιοτελή και ιδιωτικά συμφέροντα όλων των τελευταίων δεκαετιών, (τα οποία καλούμαστε σήμερα να ξεχάσουμε και να αθωώσουμε, αν δεν τα έχουμε ήδη ξεχάσει) πήρε γρήγορα πολύ σκληρά μέτρα θέτοντας ολόκληρη τη χώρα σε καραντίνα και αποτρέποντας, ως τώρα, την ανεξέλεγκτη διασπορά του ιού και φαινόμενα σαν και αυτά των γειτονικών χωρών.
Η διαχείριση των μέτρων υπήρξε επικοινωνιακά άριστη, τόσο που φάνηκαν τα μέτρα όχι ως αυταρχική επιβολή αλλά ως λογική αντίδραση και αίτημα της ίδιας της κοινωνίας για την προστασία του πληθυσμού.
Οι πολίτες, σε αντίθεση με τη συκοφαντική εικόνα που παρουσίαζαν τα ΜΜΕ, αντέδρασαν πολύ ψύχραιμα και πειθαρχημένα. Βοήθησε σ` αυτό και η πολιτική στάση όλων των κομμάτων, με την παραφωνία της εκκλησίας.
Είναι εντυπωσιακό σε μια χώρα, τη μοναδική της Ευρώπης, που ακόμα και ο αντικαπνιστικός νόμος δυσκολεύεται να εφαρμοστεί, στην περίπτωση της καραντίνας η πειθαρχία ήταν και είναι σχεδόν απόλυτη και πάντως πολύ καλύτερη από τις άλλες χώρες.
Το ερώτημα βέβαια είναι ποια θα είναι η συνέχεια, όταν οι πάντες γνωρίζουν ότι το πρόβλημα του κορωναϊού, δεν είναι ένα πρόβλημα εβδομάδων ούτε μηνών και για την αντιμετώπισή του χρειάζεται σοβαρή οργάνωση, σχεδιασμός και πολλά χρήματα για την αντιμετώπισή του. Η ατομική ευθύνη έχει τα όριά της. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει ούτε την προβληματική έως ανύπαρκτη πρωτοβάθμια φροντίδα ούτε τις ελλείψεις σε προσωπικό, σε εντατικές κλπ.
Η χώρα μας κι άλλες φορές έχει αποδείξει ότι με «ηρωισμούς» της τελευταίας στιγμής (π.χ. Ολυμπιακοί Αγώνες) καταφέρνει κάποια πράγματα, όταν όμως απαιτείται μακροχρόνια οργάνωση, σχεδιασμός και έλεγχος, τότε αρχίζουν τα δύσκολα..
Και βέβαια το μέγα θέμα της οικονομίας, το οποίο για την ώρα περνάει σε δεύτερο πλάνο, σύντομα με πολύ δραματικό τρόπο θα είναι μπροστά μας.
Την ώρα που όλοι αγωνιούμε για τη ζωή μας και περισσότερο για τη ζωή των παππούδων και των γιαγιάδων μας, την ίδια ώρα καίγεται το σπίτι μας.
Όταν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός τότε θα δούμε ότι ζούμε πλέον σε κάποιον άλλο κόσμο.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν σ` εμάς στη Σουηδία ακολουθούν ( για την ώρα και ως πότε, θα φανεί) έναν διαφορετικό δρόμο.
Πιο κάτω θα διαβάσετε σε μετάφραση ένα (προ)χτεσινό άρθρο από τη γερμανική “Die Zeit”.
Η περίπτωση της Σουηδίας
«Όταν όλα στον κόσμο σταματούν, στη Σουηδία η ζωή συνεχίζεται κανονικά».
Αυτός είναι ο τίτλος κύριου άρθρου από την ιστοσελίδα της γερμανικής die Zeit.
Στη Σουηδία, σε αντίθεση με ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και τις υπόλοιπες Σκανδιναβικές χώρες, η ζωή κυλάει σχεδόν φυσιολογικά.
Όποιος, βέβαια, επισκέπτεται τη Στοκχόλμη βλέπει ότι η σουηδική πρωτεύουσα έχει γίνει πιο ήσυχη. Οι μεγάλοι κινηματογράφοι έχουν κλείσει, πολλοί εργάζονται από το σπίτι και τα εστιατόρια, για το μεσημεριανό γεύμα, έχουν λιγότερο κόσμο. Τα πανεπιστήμια έχουν ενεργοποιήσει την εκπαίδευση από απόσταση κάτι που έχει γίνει και για τους μαθητές των τελευταίων τάξεων του Λυκείου.
Οι παιδικοί σταθμοί και τα σχολεία μέχρι την ένατη τάξη είναι ανοιχτά, όπως και οι παιδικές χαρές και τα γήπεδα. Στην πλατεία του βασιλικού θεάτρου οι άνθρωποι απολαμβάνουν τον ανοιξιάτικο ήλιο μ` έναν καφέ στο χέρι και τα καραβάκια πηγαινοέρχονται σαν να μη συμβαίνει τίποτε.
H Σουηδία έμεινε απρόσβλητη από τον ιό ή η σουηδική κυβέρνηση αγνοεί την πραγματικότητα;
Ο άνθρωπος που χειρίζεται με τόσο χαλαρό τρόπο την κρίση είναι ο επιδημιολόγος Άντρες Τέγκνελ. Ο 63χρονος επιδημιολόγος κάθε μέρα στις 14.00, μαζί με τους συναδέλφους του ενημερώνει τον τύπο για τις εξελίξεις και δίνει τις ανάλογες οδηγίες. Φοράει ένα ξεθωριασμένο πουλόβερ και ένα καθημερινό παντελόνι. Όταν σταματάει την ενημέρωση κινείται δεξιά αριστερά σαν κυπαρίσσι του Βορρά στον άνεμο. Η αντίσταση που βρίσκει ο Τέγκνελ είναι μεγάλη.
Η διαχείριση της κρίσης δέχεται αμφισβήτηση. Από πολλούς θωρείται σωστή και καθημερινά δέχεται λουλούδια. Υπάρχουν όμως και πολλοί ειδικοί που διαφωνούν. Σήμερα στη Σουηδία καταγράφονται 2.300 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 36 θάνατοι από το Covid-19.
Ο κλινικός μικροβιολόγος Φρέντρικ Έλγκ του πανεπιστημίου του Ούμεο, μαζί με άλλους ειδικούς, προειδοποιεί ότι τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά και ότι θα `πρεπε ήδη να τεθεί σε καραντίνα ολόκληρη τη Στοκχόλμη.
Η Σουηδία είναι η μοναδική χώρα του κόσμου που δεν κάνει τίποτε για να σταματήσει την εξάπλωση του κορωναϊού. Ο Ελγκ μαζί με άλλους 13 επιστήμονες, με άρθρο στη σουηδική εφημερίδα «Dagens Nyheter», απαιτούν μεγαλύτερη διαφάνεια από τις υπηρεσίες υγείας και καλούν τον Τέγκνελ να παρουσιάσει όλα τα στοιχεία και τα υπολογιστικά μοντέλα.
Οι υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες παρακολουθούν εντυπωσιασμένες τα αποτελέσματα της Σουηδίας, για μια κοινή πολιτική, όμως ούτε λόγος
Στα ερωτήματα γιατί δεν κλείνουν οι παιδικοί σταθμοί και τα σχολεία, την ώρα που μεγαλώνει ο αριθμός των κρουσμάτων. Γιατί δεν κλείνουν τα σύνορα με τη Γερμανία;
Ο Τέγκνελ απαντά ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να συνδέει την εξάπλωση του ιού με τα σχολεία. Ούτε στην Ιταλία ούτε στην Κίνα. Ο ΠΟΥ στην Κίνα δεν διαπίστωσε κανένα περιστατικό μετάδοσης του ιού από παιδί σ` έναν ενήλικα. «Πώς θα κλείναμε τα σχολεία στερώντας το σύστημα υγείας αλλά και άλλους ευαίσθητους, για το ξεπέρασμα της κρίσης, τομείς, από το απαραίτητο προσωπικό;» αναρωτιέται ο Τέγκνελ και θεωρεί ότι «πρέπει η ίδια πολιτική να συνεχιστεί σε εύλογο χρονικό διάστημα για να δούμε τα αποτελέσματα, σε άλλη περίπτωση κινδυνεύουμε να χάσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών στη συνολική στρατηγική στην αντιμετώπιση του ιού.»
Το σουηδικό σχέδιο στηρίζεται σε δύο βασικούς κανόνες. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία και τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες πρέπει να απομονωθούν όσο είναι δυνατόν. Καμία επίσκεψη παιδιών ή εγγονών, αποφυγή μετακινήσεων με μέσα μαζικής μεταφοράς, ακόμα και επισκέψεις για αγορές. Όλοι οι υπόλοιποι με το πρώτο σύμπτωμα θα πρέπει να μένουν στο σπίτι, ακόμα και με τον παραμικρό βήχα.
«Αν ακολουθήσουμε τους δύο αυτούς κανόνες, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς είναι δευτερεύουσας σημασίας, δεν απαιτούνται επιπλέον μέτρα.»
Την ίδια στιγμή που η Γερμανία επέβαλε μέτρα κατά του συνωστισμού, στη Σουηδία οι υπηρεσίες υγείας αντιμετωπίζουν ως υγιείς όσους δεν εμφανίζουν συμπτώματα, κάτι που αμφισβητείται στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Μέχρι τώρα η πολιτική αυτή έχει την αμέριστη στήριξη της σοσιαλδημοκρατικής,( με ευρεία στήριξη,) κυβέρνησης του πρωθυπουργού Στέφαν Λεβέν. Η κατάσταση στα νοσοκομεία είναι ελεγχόμενη και υπάρχουν ενδείξεις ότι υπάρχει μια σταθεροποίηση των κρουσμάτων. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των κρουσμάτων στη Σουηδία είναι στις ηλικίες 40-59. Οι περισσότεροι απ` αυτούς κόλλησαν τον ιό κάνοντας σκι στην Αυστρία και την Ιταλία. Σ` αυτές τις ηλικίες η βαριά νόσηση είναι σπάνια.
Αντίθετα στις ηλικίες πάνω από τα 70 ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων είναι σχετικά περιορισμένος. Αυτό ίσως εξηγεί και τον περιορισμένο αριθμό θυμάτων.
Μια θεωρία που κυκλοφορεί πολύ στη Σουηδία, αναφέρεται στις κοινωνικές συνθήκες. Στη νότια Ευρώπη συχνά στο ίδιο σπίτι συγκατοικούν περισσότερες γενιές ανθρώπων, τη στιγμή που στη Σουηδία οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μένουν μόνοι τους σε ξεχωριστό σπίτι. Ταυτόχρονα η διαχυτικότητα και οι ασπασμοί, που είναι συνηθισμένοι στις νότιες χώρες δεν συνηθίζονται στο Βορρά.
Η πιο καθυστερημένη διασπορά του ιού στη Σουηδία θα μπορούσε να είναι μια απόδειξη ότι δεν είναι εντελώς λάθος η αμυντική πολιτική του Τέγκνελ. Εξάλλου η Σουηδία για να είναι έτοιμη για κάθε εξέλιξη, με τη βοήθεια του στρατού κατασκευάζει δύο ακόμα νοσοκομεία έκτακτης ανάγκης, για ασθενείς του κοροναϊού.
Η σουηδική πρωτεύουσα έχει μόνο 90 εντατικές και γι` αυτό ενισχύουν το σύστημα για να έχουν πολλαπλάσιες θέσεις, σε περίπτωση που χρειαστεί.
Το ότι η Σουηδία ακολουθεί έναν δικό της δρόμο φαίνεται στο ζήτημα των περιοχών χειμερινών σπορ. Σε ολόκληρη την Ευρώπη ο χειμερινός τουρισμός έχει σταματήσει. Ακόμα και στη γειτονική Νορβηγία η σεζόν τέλειωσε πρόωρα. Στη Σουηδία, αντίθετα, τα χιονοδρομικά λειτουργούν κανονικά. Έρχεται εξάλλου το Πάσχα και τα χιονοδρομικά είναι ένας καθιερωμένος προορισμός.
Μετά το πρώτο κρούσμα κοροναϊού αναζωπυρώθηκε η συζήτηση για πρόωρο κλείσιμο της χειμερινής σεζόν. Όμως οι υπηρεσίες υγείας δεν ήθελαν να πάρουν τέτοια μέτρα. Αποφάσισαν απλώς κάποια μέτρα για περιορισμό του συνωστισμού. Να κρατούνται αποστάσεις, να μη μετακινούνται με τα τελεφερίκ και στα εστιατόρια να σερβίρουν μόνο σε όσους κάθονται στα τραπέζια.
Έτσι κι αλλιώς η Σουηδία τραβάει το δικό της δρόμο.
Σημ: Και μια είδηση για τους φαν της ακτιβίστριας Γκρέτα Τούνμπεργ.
Η ίδια ανακοίνωσε στο λογαριασμό της ότι πιθανόν μολύνθηκε από τον ιό, γυρίζοντας από Γερμανία, αισθάνεται όμως καλά, και δεν υπάρχει ανησυχία.
