Χρήστος Βαλακώστας: Καισαρική τομή, μύθοι και πραγματικότητα

Όταν η συζήτηση αφορά στην καισαρική τομή, τα υπέρ και τα κατά αυτής της ιατρικής επέμβασης, τότε η ενημέρωση δια στόματος ενός εξαιρετικά έμπειρου γιατρού και κορυφαίου μαιευτήρα όπως είναι ο Χαϊδαριώτης γυναικολόγος Χρήστος Βαλακώστας, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και διαφωτίζει με ρεαλιστικό τρόπο για την πραγματικότητα της καισαρικής διαδικασίας.

Χρήστος Βαλακώστας
Μαιευτήρας, Χειρουργός Γυναικολόγος

Παραδοσιακά, η γέννηση μέσω του κόλπου υπήρξε η αυτονόητη κατάληξη της εγκυμοσύνης και του τοκετού, χωρίς την ύπαρξη ασφαλούς εναλλακτικής για το μωρό, αλλά κυρίως για τη μητέρα.

Μόλις τις τελευταίες δεκαετίες εμφανίστηκε η εναλλακτική της ασφαλούς καισαρικής τομής, χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας και της φαρμακευτικής. Πλέον, στην αρχή του 21ου αιώνα, η καισαρική τομή θεωρείται από όλο και περισσότερες γυναίκες ως η πιο κοινή επιλογή.

Είναι επομένως η κατ’ επιλογήν καισαρική τομή δικαίωμα της γυναίκας του σήμερα;

Η καισαρική τομή είναι μία πράξη που, εκτός από πραγματικά επείγουσες καταστάσεις, λαμβάνει χώρα στο νοσοκομείο. Μπορεί να προγραμματιστεί κι αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα για το σύγχρονο τρόπο ζωής, όπου η καθημερινότητά μας «κυβερνάται» από ρολόγια και ημερολόγια. Δε λείπουν, όμως, εδώ και οι υπερβολές επιλογής συγκεκριμένης ημερομηνίας των γενεθλίων του μωρού. Η καισαρική τομή είναι γρήγορη σε σύγκριση με το φυσιολογικό τοκετό και έχει συνδεθεί στην κοινή αντίληψη με λιγότερο πόνο. Πραγματοποιείται υπό αναισθησία και ως εκ τούτου δεν υφίστανται οι πόνοι του τοκετού που μια γυναίκα μπορεί να βιώσει.

Με την καισαρική τομή αποφεύγεται η ανάγκη να περάσει το μωρό μέσα από το γεννητικό σωλήνα. Πολλές γυναίκες ανησυχούν για το πώς κάτι τόσο μεγάλο όσο ένα μωρό θα μπορούσε ενδεχομένως να χωρέσει μέσα από ένα τόσο μικρό άνοιγμα. Μερικές μάλιστα φοβούνται μήπως αυτό και μόνο το γεγονός βλάψει το μωρό.

Η καισαρική τομή είναι καθαρή. Οι άσηπτες συνθήκες του χειρουργείου είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες του φυσιολογικού τοκετού. Η γυναίκα δεν ιδρώνει και η ρήξη των υμένων δεν προκαλεί το ίδιο «χάος» με αυτό που Συμβαίνει στην αίθουσα τοκετών. Για τα ούρα υπάρχει καθετήρας και η οδός εξόδου του μωρού είναι μακριά από τον πρωκτό. Τέλος, αποφεύγονται οι επαναλαμβανόμενες κολπικές εξετάσεις και μια γυναίκα μπορεί να διατηρήσει πιο άνετα την «αξιοπρέπειά» της.

Βέβαια, όσο γρήγορη, καθαρή και άνετη μπορεί να είναι μία καισαρική τομή, έχει και τα μειονεκτήματά της. Το πιο προφανές είναι η μετεγχειρητική περίοδος ανάρρωσης η οποία είναι μακρά (περίπου 6-8 εβδομάδες). Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, είναι αρκετά δύσκολο για μια γυναίκα να κινητοποιηθεί πλήρως και να γυρίσει στις καθημερινές της ασχολίες αμέσως μετά από καισαρική.

Υπάρχει, βέβαια, μια σειρά από παυσίπονα για να βοηθήσει τη μητέρα στις πρώτες ημέρες, αλλά ακόμα κι έτσι κινείται με δυσκολία, η προσωπική υγιεινή και η φροντίδα του μωρού παρουσιάζουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες και πρέπει να αντιμετωπιστούν με προσοχή. Μετεγχειρητικά, μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσφορία και πόνο στην κοιλιά και σε άλλα σημεία του σώματος –ακόμη και στους ώμους– λόγω παγίδευσης αέρα στην κοιλιά.

Φυσικά υπάρχει επίσης και η τομή! Συνήθως είναι οριζόντια με μήκος περίπου 12-15 εκ., ακριβώς κάτω από τη γραμμή των τριχών του εφηβαίου (bikini line). Μπορεί συχνά να υπάρχει και φαγούρα, καθώς επουλώνεται. Πολλές δουλειές του σπιτιού μπορεί να είναι δύσκολο ή αδύνατο να γίνουν μετά από καισαρική και για μερικές εβδομάδες. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν από την καθαριότητα του σπιτιού έως το σήκωμα και τη μεταφορά του μωρού. Είναι μάλιστα ακόμα πιο έντονο εάν υπάρχει ήδη κι άλλο παιδί στο σπίτι, αφού είναι δύσκολο για τη μητέρα ακόμα και να το πάρει αγκαλιά.

Η οδήγηση πρέπει να ξεχαστεί για 6 εβδομάδες, μιας και οι μητέρες δεν θα μπορούν να ελέγξουν το όχημα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Επιπλέον, οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν καλύπτουν μητέρες που υπεβλήθησαν σε καισαρική τομή για χρονικό διάστημα έξι εβδομάδων από την γέννηση.

Μερικές μητέρες θα υποφέρουν από μετεγχειρητικές λοιμώξεις (σε νοσοκομεία του Ηνωμένου Βασιλείου το ποσοστό νέων μολύνσεων είναι περίπου 20% με τον κίνδυνο να αυξάνεται σημαντικά ύστερα από καισαρική). Ανάλογα με το είδος, τη σοβαρότητα και την ανταπόκριση στη θεραπεία, οι λοιμώξεις αυτές μπορεί μερικές φορές να είναι αρκετά οδυνηρές και να επιβραδύνουν την ανάρρωση.

Τέλος, υπάρχουν οι κίνδυνοι. Η καισαρική τομή είναι μία σοβαρή χειρουργική επέμβαση. Οι μητέρες πεθαίνουν πολύ σπάνια στις μέρες μας, αλλά ο κίνδυνος της μητρικής θνησιμότητας είναι μεγαλύτερος μετά από καισαρική τομή σε σχέση με τον κολπικό τοκετό, όπως είναι και ο κίνδυνος μαιευτικής υστερεκτομής. Ο ουλώδης ιστός ή οι συμφύσεις μπορεί να προκαλέσουν πόνο, εντερική απόφραξη, υπογονιμότητα ή αποβολή και μπορεί να κάνουν μία μελλοντική χειρουργική επέμβαση πιο δύσκολη.

Επίσης, οι μητέρες μετά από καισαρική διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έκτοπης κύησης, προδρομικού πλακούντα (placenta praevia) και διεισδυτικού πλακούντα (placenta accreta) στις επόμενες εγκυμοσύνες.

Αλλά και για τα μωρά η καισαρική τομή δεν είναι χωρίς κινδύνους. Περιστασιακά μπορεί το να υπάρξει τραυματισμός από το νυστέρι του χειρουργού. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι τα μωρά που γεννιούνται με καισαρική έχουν υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης αναπνευστικών προβλημάτων, τόσο κατά τη γέννηση, όσο και ως ενήλικες.

Συμπερασματικά, μια καισαρική τομή μπορεί να μην είναι μία τόσο πρακτική λύση στο πρόβλημα του τοκετού, αν και στην αρχή έτσι φαίνεται.

Ωστόσο, οι γυναίκες που είναι καλά ενημερωμένες για τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους της καισαρικής διατηρούν το δικαίωμα της επιλογής. Οι σύγχρονοι μαιευτήρες θα πρέπει να είναι σε θέση αφενός να ενημερώνουν τις γυναίκες με την πιο πρόσφατη ιατρική γνώση, αφετέρου να σέβονται τις αποφάσεις των εγκύων και να τις στηρίζουν, εξασφαλίζοντας τις καλύτερες δυνατές συνθήκες.

…………………………………………………..

Ο Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος κ. Βαλακώστας Χρήστος είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Ιωαννίνων. Από το 2008 έως το 2018 ήταν μέλος του Δ.Σ. της «ΡΕΑ Α.Ε.». Από το 2019 συνεργάζεται και με άλλα μαιευτήρια (ΙΑΣΩ κ.α.). Στο ιατρείο υπάρχει η δυνατότητα για εξετάσεις από ομάδα ειδικών, για εξωσωματική (IVF) – λαπαροσκοπήσεις – υστεροσκοπήσεις, μαστολογία, ουρογυναικολογία και αισθητική γυναικολογία. Παράλληλα γίνονται μαθήματα τοκετού και ανώδυνου τοκετού από τις διπλωματούχες μαίες του ιατρείου.