γράφει ο Κώστας Ασπρογέρακας
1. σκοπός της παραγωγής στην καπιταλιστική οικονομία – κοινωνία δεν είναι η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, αλλά η παραγωγή κέρδους με την ευρεία έννοια, δηλ. η παραγωγή ενός πλεονάσματος που παίρνει την μορφή κέρδους, τόκου κλπ. Σήμερα η “παραγωγή” αυτή του κέρδους, με μια χρηματιστικοποιημένη μορφή, βρίσκεται εκτός της πραγματικής οικονομίας και η παραγωγή και συσσώρευση των κερδών είναι κυριολεκτικά μια “φούσκα”, που στέκεται σ΄ ένα επικίνδυνο κενό και που το σκάσιμο της έχει τις συνέπειες που καθημερινά βιώνουμε.
2. το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το κεφάλαιο εξ αιτίας της τεχνολογικής αλλαγής (ρομποτική) δεν είναι η μείωση του αριθμού των καταναλωτών, αλλά η μείωση των κερδών. “Ο Μαρξ στο τρίτο μέρος του τρίτου τόμου του Κεφαλαίου, αναγνωρίζει μεν μια τάση προς την συνολική αντικατάσταση των εργαζομένων από ένα “αυτόματο σύστημα μηχανών”, υποστηρίζει όμως ότι αυτή η τάση θα πρέπει ν΄ αντισταθμιστεί από “αντίρροπες επιδιώξεις”, διαφορετικά το ποσοστό του κέρδους θα μειωθεί.Αυτές οι αντίρροπες επιδιώξεις, είτε αφορούν την αύξηση της μάζας του εξαγόμενου κέρδους (π.χ. με αύξηση της έντασης και της διάρκειας της εργάσιμης ημέρας) είτε τη μείωση του όγκου του μεταβλητού κεφαλαίου (μείωση των μισθών κάτω απ΄ την αξία της εργατικής δύναμης) είτε τη μείωση του όγκου του σταθερού κεφαλαίου (αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας στους κλάδους παραγωγής των μέσων παραγωγής, επέκταση του εξωτερικού εμπορίου) είτε με τον συνδυασμό των τριών πιο πάνω εκδοχών ( Γ. Καφέντζης, “Η Εργασία, Η ενέργεια, η κρίση και το τέλος του κόσμου – εκδόσεις αρχείο: σελ. 334 – 335).Σε τελική ανάλυση: Ο καπιταλισμός απαιτεί την ύπαρξη κερδών, τόκων και προσόδων, που μπορεί να δημιουργηθούν μόνο από μια τεράστια μάζα υπεραξίας (απλήρωτης εργασίας), ενώ η καθολική αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από μηχανές (αφού αυτές δεν παράγουν υπεραξία, όντας νεκρό κεφάλαιο και όχι ζωντανή εργασία, θα σήμαινε το τέλος του κέρδους του τόκου και της προσόδου).
Προσπάθειες “απόδειξης” του τέλους της ανθρώπινη εργασίας, υπήρξαν πολλές, με χαρακτηριστικές αυτές των Ρίφκιν και Νέγκρι, όμως δεν τελεσφόρησαν σε καμιά περίπτωση.
Αυτό, λοιπόν, που ισχύει, σε τελική ανάλυση, είναι ότι δήθεν οι καπιταλιστές αρνούνται την ανθρώπινη εργασία, και αυτό γιατί γνωρίζουν καλύτερα απ΄ τον καθένα από εμάς, με τους όποιους προβληματισμούς του, ότι η συγκεκριμένη ανθρώπινη εργασία “διατηρεί” την αξία των μηχανών (και των μελλοντικών ρομπότ), την οποία και μεταφέρει στο προϊόν, ενώ ως αφηρημένη εργασία, αυτή και μόνον αυτή δημιουργεί νέα αξία.
Έτσι, σαν συμπέρασμα, ας κρατήσουμε ότι η Ανθρώπινη Εργασία με Α και Ε κεφαλαία, δεν μπορεί να “εξαφανιστεί” από ένα ή πολλά ρομπότ. Και ακόμη ότι ο καπιταλισμός έχει ακόμη πολύ δρόμο να κάνει αγκαλιά με τις θανάσιμες αντιφάσεις του, “ώστε ν΄ αποτελεί ιστορική ανωμαλία” (Κ. Πολανυϊ), γεννώντας καθημερινούς μικρούς πολέμους, με συντριπτικές συνέπειες για όσους τους υφίστανται, και για τους επόμενους “τυχερούς”, που κάποια στιγμή θα τους χτυπήσουν την πόρτα, ακριβώς για ν΄ αποφύγει τον ολοκληρωτικό μεγάλο πόλεμο, τον οποίο δεν θα μπορέσει να ελέγξει, αφού μια σύγκρουση τέτοιας μορφής και μεγέθους είναι πιθανότατο να οδηγήσει στην καταστροφή τους υπηρέτες και ωφελημένους της νεοφιλελεύθερης λαίλαπας, που είναι η σημερινή επιλογή τους.
