ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑΕΙΔΗΣΕΙΣΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Φροντίδα για τον πολύτιμο πευκώνα της Καραϊσκάκη – Αλλά πώς;
γράφει ο Στέλιος Σούλιος, oικονομολόγος – δασοπόνος MSc, διευθυντής Διομήδειου Κήπου
Έχουν γραφεί πολλά για το θέμα της δενδροστοιχίας στην Στρατάρχη Καραϊσκάκη και της πτώσης των πεύκων, τα οποία αποτελούν εμβληματικό στοιχείο του δρόμου αυτού. Στην πραγματικότητα τα πεύκα του συγκεκριμένου είδους (pinus halepensis) αποτελούσαν κάποτε σήμα κατατεθέν της πόλης μας, καθόσον προεκτάσεις μεγάλων συστάδων που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή βρέθηκαν στον χώρο που επεκτάθηκε ο πολεοδομικός ιστός του Χαϊδαρίου.
Άτομα χαλεπίου πεύκης που χρονολογήθηκαν με την μέθοδο winDENDRO στον χώρο του Βοτανικού Κήπου βρέθηκαν να έχουν ηλικία 130 – 140 ετών.
Η μεγάλη έκταση των δασών της περιοχής, στις βορειοδυτικές πλαγιές του Όρους Αιγάλεω, στην περιοχή του Δαφνιού, σε λόχμες στο Ποικίλο Όρος, στον λόφο του Προφήτη Ηλία στην περιοχή του Δάσους Χαϊδαρίου και αλλού, καθώς και η προαναφερθείσα ηλικία των δένδρων της κυρίαρχης συστάδας υποδηλώνουν πιθανότατα ότι είναι φυσικά. Βάσιμες ιστορικές μαρτυρίες υπάρχουν για διενέργεια αναδασώσεων σε μικρή έκταση γύρω από την μονή του Δαφνιού, προς τα τέλη του 19ου αιώνα, όμοιες με αυτές που έγιναν σε πολλούς ιστορικούς τόπους την ίδια εποχή. Επίσης σε κάποια έκταση διενεργήθηκαν αναδασώσεις στην περιοχή του Κορυδαλλού την εποχή του μεσοπολέμου.
Η δενδροστοιχία της Στ. Καραϊσάκη είναι πιθανότατα τεχνητά δημιουργημένη, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία της διότι η ύπαρξή της ταυτίσθηκε με τον κεντρικό δρόμο του Χαϊδαρίου για δεκαετίες.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν απώλειες δένδρων, κυρίως από πτώσεις και αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα με πολλές παραμέτρους.
Περισσότερα από 40 χρόνια μετά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Προηγήθηκαν διάφορες παρεμβάσεις στην περιοχή με πιο σημαντική την δημιουργία του πεζοδρόμου, που έγινε με τις περιορισμένες γνώσεις της εποχής ως προς τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του στην σταθερότητα των δένδρων.
Οι διαμορφώσεις αυτές μετέτρεψαν σε κράσπεδα και συμπίεσαν τα εδάφη γύρω από το ριζικό σύστημα κάποιων από αυτά. Πολλά επίσης κλαδεύτηκαν και πάλι χωρίς γνώση του σωστού τρόπου με αποτέλεσμα να επηρεασθεί η μορφή της κόμης και η σωστή ανάπτυξή της. Ο πιο σημαντικός παράγοντας όμως είναι το πέρασμα του χρόνου και η ενηλικίωση της συστάδας σε αστικό και επομένως δύσκολο περιβάλλον.
Οι ανωτέρω παράγοντες έχουν μεταβάλλει προς το δυσμενέστερο τον Βαθμό Λυγερότητας των πεύκων (Βαθμός Λυγερότητας, ο λόγος H/D δηλαδή του ύψους προς την στηθιαία διάμετρο του κορμού σε ύψος 1,30m από το έδαφος) επομένως και την σταθερότητά τους.
Για την επίλυση του θέματος των πτώσεων πρέπει πρώτα να γίνει κατανοητό ότι δεν μπορεί η σημερινή κατάσταση να συνεχιστεί έτσι, δηλαδή να μείνει η δενδροστοιχία αφημένη στην τύχη της και έτσι να υπάρχει κίνδυνος μετά από κάθε δυνατή βροχή ή άνεμο, για ανθρώπους ή και ζωτικά περιουσιακά στοιχεία ή υποδομές, αλλά και για την συνεχή υποβάθμιση του περιβάλλοντος της πόλης.
Το επόμενο βήμα είναι η εκτίμηση της κατάστασης κάθε δένδρου και η σύνταξη μητρώου. Βασικά στοιχεία μελέτης αποτελούν:
– Η προαναφερθείσα εκτίμηση του Βαθμού Λυγερότητας και η κατάταξη στην κλίμακα από ασταθές έως πολύ σταθερό (Bursche and Huss 1987).
– Η εκτίμηση ποιοτικών στοιχείων, όπως ενδεικτικά η καταγραφή των προβλημάτων στις ρίζες, στον κορμό, στην κόμη, από κλαδέματα, η εκροή υγρών καθώς και οι προσβολές από έντομα και μύκητες και η κατάταξη σε βαθμούς ζωτικότητας σύμφωνα με το σύστημα κατατάξεως του Διεθνούς Συνδέσμου Σταθμών Δασικών Ερευνών (IUFRO).
Η αξιολόγηση των ανωτέρω στοιχείων θα οδηγήσει στην εκτέλεση κατάλληλων χειρισμών, όπως αποφόρτιση- απομάκρυνση, παρακολούθηση, άμεση κλάδευση, προγραμματισμένη κλάδευση, χειρισμός πληγώσεων, απελευθέρωση χώρου ριζών.
Σημειώνω ότι το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. έχει εκδώσει Προσωρινές Εθνικές Τεχνικές Προδιαγραφές για το κλάδεμα δένδρων (ΠΕΤΕΠ 10 – 06 – 04 – 01), στις οποίες συμπεριλαμβάνεται ειδικό κεφάλαιο για την κλάδευση μεγάλων, με σκοπό την ασφάλεια και την βελτίωση της σταθερότητάς τους.
Πολλά δένδρα με τον κατάλληλο κλαδευτικό χειρισμό μετατρέπονται από ασταθή σε σταθερά.
Τέλος υπάρχουν, όπως έχει αναφερθεί και στο παρελθόν, πολλές αξιόπιστες μέθοδοι στήριξης δένδρων που θέλουμε να διατηρηθούν για εμβληματικούς, ιστορικούς ή αισθητικούς λόγους.
ΣΧΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ
