Ελευσίνα: Όταν η πεζή καθημερινότητα γίνεται γλυπτό σε μια περίεργη “ανασκαφή”
Τα ευτελή αντικείμενα –που κανονικά δεύτερη ματιά δεν θα τους ρίξεις–, γίνονται κανονικά έργα τέχνης. Γιατί είναι όλα τους φτιαγμένα από μάρμαρο και μέρος μιας “ανασκαφής”. Ο Ανδρέας Λόλης στήνει την «ανασκαφή» του έως 21 Οκτωβρίου στο Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας, φέρνοντας στο φως τα “ευρήματά” του κι ένα παιχνίδι ψευδαισθήσεων, ενταγμένα εξαιρετικά στο φυσικό τοπίο.
Η μεγάλη insitu εγκατάσταση/έκθεση του διακεκριμένου γλύπτη πραγματοποιείται από την Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2023, σε συνεργασία με τα Αισχύλεια. Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται ο συγκεκριμένος χώρος, στην παράδοση των μεγάλων και σημαντικών εκθέσεων στο Παλαιό Ελαιουργείο. Το έργο έχει άλλωστε τον τίτλο «Πίσω από το θέατρο». Και είναι όντως τελείως πίσω από το λυόμενο μεταλλικό θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου, εκεί όπου τα παραπεταμένα κι ανάξια λόγου καθημερινά αντικείμενα αποκτούν το κύρος των αγαλμάτων χάρη στην τέχνη του Λόλη.
Στο εγκαταλειμένο οικόπεδο ο Ανδρέας Λόλης διαμόρφωσε την ανασκαφή του σε πραγματική κλίμακα, με διαδρόμους, και επίπεδα και παρουσιάζει τα ευρημάτά του: γάντια, μουσαμάδες, ελενίτ, χαρτόκουτα, παλέτες εμπορευμάτων κι άλλα αναλώσιμα υλικά της καθημερινότητας, τα οποία αναπαριστά σε γλυπτά από μάρμαρο. Με δεινή μαστοριά κάνει ορατά όσα ευτελή υλικά προσπερνούμε στην καθημερινότητα και τα «μαρμαρώνει» στον χρόνο, επιβάλλοντας τη μονιμότητα.
Καθώς διασχίζει την «ανασκαφή» καλείται να συμπληρώσει το παζλ σαν ένας θεατής θεατρικού έργου με βασικό πρωταγωνιστή το μυστηριακό τοπίο της Ελευσίνας, την εργατιά της, το βιομηχανικό περιβάλλον, την κοινωνία της. «Όλο αυτό προσπαθώ να το κάνω βιωματικό και με κάποιο τρόπο να μεταφέρω το βίωμα και στον θεατή», λέει ο γλύπτης που τρία χρόνια πριν είχε κάνει την πρώτη μεγάλη δημόσια εγκατάσταση στους κήπους της Βρετανικής Σχολής Αθηνών.
«Η γλυπτική του Λόλη είναι πάντα δημόσια», τονίζει ο επιμελητής του έργου Χριστόφορος Μαρίνος. «Ακόμα κι όταν παρουσιάζονται σε εσωτερικό χώρο τα γλυπτά του φέρουν τις ιδιότητες της δημόσιας γλυπτικής.
Ένας ανοιχτός χώρος που κατοικείται από τα γλυπτά του Λόλη εκπέμπει σπιτική οικειότητα. Λειτουργώντας σαν ανιχνευτής κατωφλιών, ο Λόλης επεμβαίνει διακριτικά στα υπάρχοντα χαλάσματα και στο φυσικό τοπίο. Δημιουργεί ένα γλυπτικό περιβάλλον που τονίζει την ανεπιτήδευτη, θεατρική πλευρά της καθημερινότητας και αναδεικνύει τις σωματικές αισθήσεις. Οι σιωπηλές επεμβάσεις του αλληλεπιδρούν με τη μυρωδιά της θάλασσας και των φυτών, τους ήχους των πουλιών, των διερχόμενων αυτοκινήτων και του γειτονικού εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου».
Στις 12 στάσεις που έχουν σχεδιαστεί στην διαδρομή του επισκέπτη, καλείσαι να ανακαλύψεις, σχεδόν τυχαία, όσα σμίλεψε ο γλύπτης και κατόπιν εναπόθεσε εξίσου αριστοτεχνικά μέσα στον φυσικό χώρο. Τα γάντια, που λέγαμε παραπάνω, φτιαγμένα από λευκό μάρμαρο Σερβίας και μαύρο μάρμαρο Εδέσσης κείτονται πάνω σε ένα κομμάτι μπεζ μάρμαρου Αιγύπτου. Ένας «ξύλινος» φράχτης από μάρμαρο California φυλάσσει ένα μικρό ορθογώνιο σκάμμα –θα μπορούσε να είναι ένας μικρός τάφος χωρίς κτερίσματα, ας πούμε. Μια κλασική «ψάθινη» καρέκλα καφενείου, επίσης από καλιφορνέζικο μάρμαρο, στέκει δίπλα στον τοίχο από τον οποίον κρέμεται το ταλαιπωρημένο τι-σερτ κάποιου εργάτη, κι αυτό από μαύρο μάρμαρο Εδέσσης. Τα δυο καρφωμένα κομμάτια φελιζόλ από ολόλευκο μάρμαρο Θάσου…
