Οι μπουάτ της Αθήνας τραγουδάνε ακόμα!
Ο Αλέξανδρος Γουργουλιός συναντά τον Μίκη Θεοδωράκη στην Απανεμιά
Σχεδόν 60 χρόνια πριν άνοιξαν τις πόρτες τους στα στενά της Πλάκας κάτι… μικρά κουτιά που έκλεισαν μέσα τους ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της μουσικής, καλλιτεχνικής αλλά και πολιτικής ιστορίας της χώρας μας. Τη Μεγάλη Τετάρτη, στις 16 του Απρίλη, ο νέος συνθέτης Αλέξανδρος Γουργουλιός θα συναντηθεί με τον Μίκη Θεοδωράκη. Στην Απανεμιά. Εκεί, στο μικρό κουτί, στην μπουάτ, που κάτω από τον βράχο της Ακρόπολης και σε πείσμα των καιρών, επιμένει να τραγουδά ακόμα…
Της ΔΑΝΑΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑ
«Ωωω, τι λές τώρα!» αναφωνούν οι περισσότεροι φίλοι και γνωστοί όταν στην ερώτηση «Τι έκανες το σαββατοκύριακο;» τους απαντώ: «Πήγα σε μπουάτ»! «Πωωω, φοιτητές πηγαίναμε, πριν από…», εδώ τους κόβω: «κρύβε χρόνια!».
Τη δεκαετία του ’60 (και του ΄70) κάνουν την εμφάνιση τους στα γραφικά στενά της Πλάκας εκείνα τα «μικρά κουτιά*» που χώρεσαν μέσα τους μεγάλα κομμάτια της καλλιτεχνικής, μουσικής αλλά και πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας.
Στις χαμηλές καρέκλες, τα σκαμπό και τις μαξιλάρες κάθονταν φοιτητές, μαθητές, η νεολαία της εποχής, οι εργάτες, απλοί καθημερινοί άνθρωποι για να ακούσουν τα αγαπημένα τους τραγούδια μόνο με μια κιθάρα και ένα πιάνο, για να ανταλλάξουν ανησυχίες και απόψεις για την Τέχνη και την Πολιτική, για να ψυχαγωγηθούν πίνοντας- με φθηνό εισιτήριο- βερμούτ, κρασί και VAT 69.
«Εσπερίδες», «Αυλαία», «Δώμα», «Ζουμ», «Λήθη», «Λημέρι», «Λυχνάρι», «Σκορπιός», «Σούσουρο», «Σοφίτα», «Στοά», «Συμπόσιο», «Τιπούκειτος», «Αυλαία», «Ζυγός» κ.α. μακρά η λίστα… Τόποι συνάντησης σημαντικών καλλιτεχνών και διανοούμενων, τόποι απ’ όπου ξεκίνησαν την καριέρα τους ονόματα όπως Αλεξίου, Γαλάνη, Βίσση, Μητροπάνος, Μητσιάς, Παπακωνσταντίνου κ.α. Από τις μπουάτ της Αθήνας απλώθηκε και στην υπόλοιπη χώρα το «Νέο Κύμα» φερμένο από το Παρίσι και τις όχθες του Σηκουάνα (nouvelle vague) από τον Γιάννη Σπανό με βασικούς εκπροσώπους του μεταξύ άλλων τους Λ. Παππά, Γ. Ζωγράφο, Ν. Μαυρουδή, Κ. Χωματά, Ρ. Κουμιώτη, Αρλέτα, Γ. Πουλόπουλο.
Η Απανεμιά
Αρχές της δεκαετίας του ‘60 ο ηθοποιός Αρτέμης Μάτσας ανοίγει ένα μπαράκι στην οδό Θόλου. Το 1964 περνάει στα χέρια του ποιητή Σπύρου Καμπάνη και της τραγουδοποιού Μαίρης Δαλάκου και μετατρέπεται σε μπουάτ με το όνομα Απανεμιά (από το ομώνυμο τραγούδι που έγραψαν).
Χειμώνας του 2025 και με μεγάλη έκπληξη αλλά και περιέργεια που, 61 χρόνια μετά, η Απανεμιά τραγουδά ακόμα ανοίγω τη συρόμενη πόρτα. Βρίσκω μια θέση, όπου υπάρχει κενό. Οι Κυριακές στην Απανεμιά, όπως συνηθίζει να λέει από μικροφώνου καλωσορίζοντάς μας ο σπουδαίος ερμηνευτής Γιώργος Μεράντζας λειτουργούν… ψυχοθεραπευτικά!
«Ένα απάνεμο καταφύγιο για να «καθαρίσει» η προηγούμενη εβδομάδα και να αντέξουμε την επόμενη», σκέφτομαι…
Δεν έχει σημασία αν θα πας μόνος ή με παρέα. Φίλοι και γνωστοί, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, όλων των ηλικιών, σε μια εποχή που το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής μας το δίνουμε στις οθόνες αποφεύγοντας να κοιταχτούμε στα μάτια, οι θαμώνες της μπουάτ ανταλλάσσουμε χαμογελαστά βλέμματα και, ως μια καλλίφωνη και καλοκουρδισμένη χορωδία, συνοδεύουμε τους καλλιτέχνες σε τραγούδια των Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Μικρούτσικου, Σπανού, Τσιτσάνη, Λοΐζου…
Σημερινός ιδιοκτήτης της Απανεμιάς είναι ο ποιητής και στιχουργός Πάνος Δημητρόπουλος που την «έσωσε» και έτσι διέσωσε ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, λίγα χρόνια πριν, όταν ο προηγούμενος ιδιοκτήτης της ετοιμαζόταν να βγει στη σύνταξη. Κάθε μέρα και ένα διαφορετικό σχήμα, στην πλειοψηφία τους νέοι συνθέτες, μουσικοί και ερμηνευτές εμφανίζονται στην ιστορική σκηνή της.
Ο Μίκης, ο Αλέξανδρος και οι ποιητές
Στα χρόνια της δικτατορίας στις μπουάτ ακούγονταν τα απαγορευμένα τραγούδια του Θεοδωράκη με τους τσιλιαδόρους να τη «στήνουν» στα στενά της Πλάκας.
Θεοδωρακική ούσα, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, πάντα πίστευα πώς κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να κάνει την ποίηση να τραγουδά μέσα μου (με τη φωνή του Σερ Μπιθικώτση) με τον ίδιο τρόπο. Δεν συγκρίνω, αλλά κοίτα τώρα να δεις τι κατάφερε ένας… πιτσιρικάς: Τον πρωινό μου καφέ τον πίνω παρέα με τον «Δον Κιχώτη»: «Άιντε Σάντσο, προχώρα, να την βγάλουμε καθαρή και σήμερα…». Και έπειτα, κατά τη διάρκεια της ημέρας, σιγοκαίει εντός μου μια «Σπίθα». Και όταν καμιά φορά νοιώθω να κρυώνω βάζω «τὰ χέρια στὶς τσέπες του/σὰν δυὸ χειροβομβίδες» και περπατώ σιγοτραγουδώντας παρέα με τον ποιητή.
Ο Αλέξανδρος Γουργουλιός, ο χαμογελαστός νέος από το Ναύπλιο που παίζει το μπουζούκι, μελοποίησε επτά Έλληνες ποιητές (Μ. Αναγνωστάκη, Γ. Σεφέρη, Τ. Πατρίκιο, Ν. Καρούζο, Κ. Ουράνη, Κ. Τσιούφη, Δ. Τζαρέλλα) και κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Επίλογος» (Μετρονόμος) με το οποίο μας συστήνεται για πρώτη φορά ως συνθέτης.
Τη Μεγάλη Τετάρτη, στις 16 του Απρίλη, ο Αλέξανδρος Γουργουλιός θα συναντηθεί στην μπουάτ Απανεμιά με τον Επιτάφιο του Μίκη Θεοδωράκη. Ο νέος συνθέτης θα παρουσιάσει ζωντανά «μια από τις κυριότερες επιρροές του έργου του σε μια νέα ερμηνεία βασισμένη στην αισθητική της εκδοχής του Γρηγόρη Μπιθικώτση και του Μανώλη Χιώτη, τότε που μέσω του Μίκη και του Γιάννη Ρίτσου η ελληνική ποίηση και η λαϊκή μουσική συναντήθηκαν για πρώτη φορά και άνοιξε ο δρόμος για τον αστερισμό της έντεχνης λαϊκής μουσικής σε αυτό τον τόπο».
Ερμηνεύουν οι μόνιμοι συνεργάτες του Βασίλης Προδρόμου (μουσικός, συνθέτης, ερμηνευτής – μια ξεχωριστή μουσική περίπτωση από μόνος του) και η Μαριάνα Κατσιμίχα (ανερχόμενη και πολλά υποσχόμενη ερμηνεύτρια και στιχουργός). Στα μπουζούκια συνοδεύουν ο Σώτος Τσόγκας και ο συνθέτης, στο πιάνο ο Γιάννης Κουφουδάκης και στο κοντραμπάσο ο Αποστόλης Παρασκευαΐδης. Το αφιέρωμα θα πλαισιωθεί από παλαιότερα τραγούδια των Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Μαρκόπουλου, Μικρούτσικου, Λοΐζου και άλλων στο πνεύμα του Επιταφίου ή/και του Επιλόγου.
Σύνθεση/σχεδιασμός αφίσας: Panagiotis Gavrilis Pgdesignstudio
Ώρα έναρξης: 21:00. Θόλου 4, Πλάκα.
*Στα γαλλικά η λέξη μπουάτ (boîte) σημαίνει «μικρό κουτί». Το κείμενο γράφτηκε με ιστορικές πληροφορίες από το διαδίκτυο και πολύτιμα, προσωπικά βιώματα.
