Αυτοδυναμία ή κυβέρνηση συνεργασίας; Η περίπτωση του Χαϊδαρίου…
Αυτοδυναμία ή κυβέρνηση συνεργασίας; Αναμφίβολα αυτό είναι το δίλημμα των εκλογών και ένα “μπαρουτοκαπνισμένο” πολιτικό στέλεχος αναλαμβάνει να δώσει απάντηση.
Γράφει ο Τρύφωνας Δάρας *
Οι εκλογές από άποψη πολιτικής επικοινωνίας δεν είναι παρά «διαχείριση διλημμάτων». Αυτό συμβαίνει και τώρα. Όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές της 21ης Μαΐου τόσο περισσότερο εδραιώνεται ως βασικό δίλημμα το ερώτημα “αυτοδυναμία ή κυβέρνηση συνεργασίας;”.
Ουσιαστικά πρόκειται για δίλημμα συγκυρίας που έχει επιβληθεί από τις περιστάσεις και κυρίως από τον εκλογικό νόμο καθώς, ως γνωστόν, στην Ελλάδα τα εκλογικά συστήματα είναι η πιο «σταθερή μεταβλητή» της πολιτικής μας ζωής, αν μου επιτραπεί η παραδοξολογία.
Δεν έχει μόνιμα και στρατηγικά χαρακτηριστικά γιατί ποτέ δεν άνοιξε στη χώρα μας επί της ουσίας μια τέτοια συζήτηση αφού τα ίδια τα κόμματα αλλάζουν θέση πάνω στο θέμα αυτό ανάλογα με τις πολιτικές και εκλογικές σκοπιμότητες της στιγμής. Όταν αισθάνονται ισχυρά ομνύουν στο όνομα της αυτοδυναμίας και όταν υπολείπονται στις δημοσκοπήσεις ανακαλύπτουν τη γοητεία των συμμαχικών κυβερνήσεων. Εγώ ο ίδιος έχω υπερασπιστεί κατά το παρελθόν με θέρμη και τη μία και την άλλη προοπτική!
Αυτοδυναμία ή κυβέρνηση συνεργασίας. Ας το ψάξουμε…
Αλλά ενώ η αυτοδυναμία είναι απολύτως σαφής ως πρόταση διακυβέρνησης (εξ ου και το προφανές πολιτικό πλεονέκτημα Μητσοτάκη) δεν ισχύει το ίδιο και για την κυβέρνηση συνεργασίας. Εδώ πρέπει να το «ψάξουμε» λίγο περισσότερο το πράγμα.
Πρώτα – πρώτα γιατί όπως συνηθίζουμε να λέμε, δεν έχουμε κουλτούρα κυβερνητικών συνεργασιών στη χώρα μας ενώ οι δημόσιες δομές μας είναι ασθενικές, αναξιόπιστες και ασταθείς για να λειτουργήσουν ως «αντίβαρα» και θεσμικοί διαχειριστές της εξουσίας. Το επιχείρημα είναι σωστό. Αλλά δεν περιποιεί τιμή στο πολιτικό μας σύστημα και στα κόμματα εξουσίας που συνήθως το επικαλούνται. Γιατί επί της ουσίας αποτελεί πανηγυρική ομολογία της πελατειακής διάρθρωσης του κράτους που αποτελεί «λάφυρο» της εξουσίας και προνόμιο του νικητή των εκλογών.
Θυμηθείτε, ας πούμε, το τριτοκοσμικό εκείνο που ακούγεται κάθε φορά που έχουμε μια καταστροφή, έναν σεισμό λόγου χάριν, ότι «ο πρωθυπουργός έδωσε εντολή να κινηθεί ταχύτατα ο κρατικός μηχανισμός»! Λες και αν δεν έδινε την εντολή ο πρωθυπουργός, θα αφήναμε τους ανθρώπους κάτω από τα ερείπια!
Υποπτεύομαι δε ότι εκτός του πολιτικού μας συστήματος, ούτε και η Συνταγματική μας έννομη τάξη πολυσυμπαθεί την προοπτική των κυβερνητικών συμμαχιών. Κλασσικό παράδειγμα τα 3ήμερα των διερευνητικών εντολών που προβλέπει το Σύνταγμα στην περίπτωση μη αυτοδυναμίας. Είναι δυνατόν μέσα σε 3 ημέρες να γίνουν σοβαρές και ουσιαστικές συζητήσεις και διαπραγματεύσεις μεταξύ των κομμάτων για να διαπιστωθεί η δυνατότητα προγραμματικής συμφωνίας;
Και μπορεί μεν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην επόμενη φάση των διαβουλεύσεων να μην δεσμεύεται χρονικά και να έχει θεωρητικά την δυνατότητα να προσφέρει άπλετο χρόνο συνεννόησης αν διαπιστώσει ότι υπάρχει πιθανότητα ευδοκίμησης αλλά, ας μην γελιόμαστε, κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να συμβεί στην πράξη. Άρα ξαναγυρίζουμε στα 3ήμερα όπου το μόνο που μπορεί να συμφωνήσουν τα κόμματα είναι το μοίρασμα των υπουργείων και των κρατικών θέσεων. Ό,τι γελοιοδέστερο δηλαδή και άκρως υπονομευτικό αυτής της ίδιας της φιλοσοφίας των συμμαχικών κυβερνήσεων.
Γιατί πέρα από όλα τα άλλα πρέπει τουλάχιστον να συμφωνήσουμε σε κάτι: Η όποια συμφωνία των κομμάτων ή θα είναι ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ή αλλιώς δεν έχει λόγο ύπαρξης. Και προγραμματική συμφωνία σημαίνει εξαντλητικός διάλογος και αναλυτική συζήτηση όχι μόνο για τα κεφαλαιώδη ζητήματα αλλά και για τις λεπτομέρειες του κυβερνητικού έργου, όπου ως γνωστόν «κρύβεται ο διάβολος». Γιατί ακόμη κι αν δεχτούμε ότι ο ένας χρόνος συζητήσεων στο Βέλγιο ή οι 6 μήνες στη Γερμανία προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση είναι μεγάλο διάστημα, σίγουρα οι 3 μέρες είναι πολύ λίγο!
Και για όσους έφτασαν μέχρι εδώ την ανάγνωση αναρωτώμενοι «που κολλάει» το Χαϊδάρι του τίτλου, τους παρακαλώ να δώσουν προσοχή στη μικρή, διδακτική ιστορία που ακολουθεί:
Στα τέλη της 10ετιας του ΄80 ο Κυριάκος Ντηνιακός ήταν ο «κυρίαρχος του παιχνιδιού» στο Χαϊδάρι. Στις δημοτικές εκλογές του 1990 ουσιαστικά δεν είχε αντίπαλο. Τότε «έπεσε στο τραπέζι» η ιδέα της συνεργασίας και της κοινής καθόδου με την δημοτική παράταξη της Αριστεράς, δηλαδή του ενιαίου τότε Συνασπισμού, στον οποίο μετείχε και το ΚΚΕ. Αναγκαία διευκρίνιση: την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν ουσιαστικά δημοτικές παρατάξεις όπως τις γνωρίζουμε σήμερα. Ήταν αμιγώς κομματικές παρατάξεις σε άμεση και στενή σύνδεση και εξάρτηση από τα κόμματα που τις στήριζαν. Δεν ήταν εύκολη εκείνη η συνεργασία. Μόλις βγαίναμε από το «βρώμικο ΄89» και τα πνεύματα ήταν πολύ οξυμμένα στις σχέσεις ΠΑΣΟΚ και Αριστεράς. Όμως η συνεργασία προχώρησε. Και ήταν απολύτως ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ!
Απαιτήθηκαν εξαντλητικές, πολυήμερες και πολύωρες συνεδριάσεις και συζητήσεις μέχρι να επιτευχθεί. Και αναφερόταν και περιελάμβανε τα πάντα: Από την κοινή συνισταμένη των κομμάτων στα θεσμικά και οικονομικά ζητήματα της Αυτοδιοίκησης μέχρι το που θα γίνει και ο πιο μικρός χώρος πράσινου στην πόλη! Και φυσικά αποτυπώθηκε αυτή η συνεργασία σε ένα πολυσέλιδο και αναλυτικό κείμενο απολύτως ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ και απολύτως συμφωνημένο με μόνη ίσως παρασπονδία το πράσινο εξώφυλλο, κάτι που ακόμη μου το «χτυπάει» ο αγαπητός φίλος και συμμαθητής, ο Θοδωρής Σπηλιόπουλος που μετείχε ενεργά σε αυτή τη διαδικασία.
Θεωρώ τιμή μου που υπήρξα ο εισηγητής και συντάκτης αυτής της Προγραμματικής Συμφωνίας που μάλιστα θεωρήθηκε πρότυπη και χρησιμοποιήθηκε ως υπόδειγμα σε πολλές άλλες παρόμοιες δημοτικές συμφωνίες πανελλαδικά εκείνη την εποχή. Και φυσικά η συμφωνία αυτή τηρήθηκε κατά γράμμα από την δημοτική αρχή της Συνεργασίας η οποία διατηρήθηκε απρόσκοπτα μέχρι το τέλος της 4ετίας με μόνη διαφοροποίηση την αποχώρηση του Μιχάλη Σελέκου από το κοινό σχήμα που κι αυτή ουσιαστικά οφείλεται στη διάσπαση του Συνασπισμού και στην αποχώρηση του ΚΚΕ!
Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και στις δημοτικές εκλογές του 1994 με επικεφαλής αυτή τη φορά τον Κώστα Σπηλιόπουλο. Μάλιστα τότε διευρύνθηκε η συνεργασία καθώς εκτός του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού μετείχε στο κοινό σχήμα και το κόμμα της Πολιτικής Άνοιξης το οποίο στις σχετικές συναντήσεις εκπροσωπούσε θυμάμαι ο σημερινός υποψήφιος Δήμαρχος Α. Πανόπουλος.
Έγιναν και πάλι ακριβώς τα ίδια. Υπήρξε ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ συμφωνία και συντάχθηκε λεπτομερές κείμενο το οποίο την περιέγραφε αναλυτικά. Και αυτή η συμφωνία τηρήθηκε κατά γράμμα μέχρι το τέλος της 4ετίας. Αξίζει να υπογραμμίσουμε για παράδειγμα την σπουδαία δουλειά που έκαναν τότε στον τομέα του Πολιτισμού ο προερχόμενος από τον Συνασπισμό Αντώνης Σφακιανάκης ως αρμόδιος Αντιδήμαρχος και ο (επίσης προερχόμενος από την Αριστερά) Νίκος Νικολάου ως καλλιτεχνικός Διευθυντής του Πνευματικού Κέντρου.
Αν είναι λοιπόν να γίνει προσπάθεια για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, ας γίνει όπως τότε στο Χαϊδάρι. Στη βάση ενός αναλυτικού και λεπτομερούς Προγράμματος. Και για να ελαφρύνουμε κάπως την κουβέντα, αν δεν μπορούν, ας φωνάξουν τον Θοδωρή κι εμένα να τους το φτιάξουμε. Γιατί όπως λέει και ο Γκαίτε «ακόμη και μια ξοφλημένη γκαμήλα μπορεί να σηκώσει μεγαλύτερο βάρος από δέκα νεαρά γαϊδούρια».
Ο Τρύφωνας Δάρας είναι στέλεχος της Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου Χαϊδαρίου. Την περίοδο 1983-1998 ήταν υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου και του Γραφείου Προγραμματισμού του Δήμου.
