Νερά υπάρχουν

Είναι απολύτως εφικτό να αποκτήσουμε κι άλλες Πάρνηθες γύρω από την πρωτεύουσα. Και να την μετατρέψουμε σε πράσινη πόλη, με καλύτερο κλίμα, καθαρότερο αέρα και σαφώς ανώτερη ποιότητα ζωής. Κι αυτό γιατί υπάρχει στη διάθεσή μας το απολύτως βασικό, δηλαδή άφθονο νερό. Αυτά που δεν υπάρχουν είναι το όραμα και η πολιτική βούληση.

Του Μενέλαου Χρόνη

Πετάμε κάθε μέρα στη θάλασσα ένα υπερπολύτιμο ποτάμι νερό

Για να υλοποιηθεί ένα όραμα ζωής σαν αυτό της “πράσινης Αθήνας” χρειάζεται, χωρίς υπερβολή, ένα ολόκληρο ποτάμι νερό. Λοιπόν, υπάρχει και είναι αστείρευτο! Είναι αυτό ακριβώς που χύνεται κάθε μέρα στον Σαρωνικό από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ). Κρατήσου και άκου το νούμερο: Περίπου 750.000 κυβικά το 24ωρο!

Πρόκειται για το κρυστάλλινο νεράκι που έρχεται από το φράγμα του Μόρνου στα μακρινά Βαρδούσια. Ξεπλένει σε εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις της Αθήνας ρούχα, τουαλέτες, αυτοκίνητα κοκ. Και φτάνει βρόμικο στην Ψυττάλεια, δίπλα στη Σαλαμίνα. Εδώ ξανακαθαρίζεται σε ποσοστό 93% και ρίχνεται αναξιοποίητο στον Σαρωνικό. Οι ποσότητες του χαμένου νερού υπολογίζονται σε 280 εκατομμύρια κυβικά ετησίως!!! Τι παράλογη πολυτέλεια…

Πόσιμο δεν το λες (γι’ αυτό ονομάζεται και “γκρίζο νερό”), αλλά για πότισμα είναι μια χαρά! Εννοείται ότι σε κάθε άλλη πολιτισμένη χώρα το νερό των βιολογικών καθαρισμών διατίθεται για ποτίσματα και βιομηχανική χρήση. Δίνει έτσι επιπλέον έσοδα στις εταιρείες ύδρευσης, αλλά και αποτελεί σοβαρότατο μέτρο οικονομίας του νερού. Ενδεχομένως, με την δέουσα προσοχή, η λυματολάσπη της Ψυττάλειας μπορεί να μετατραπεί σε εδαφοβελτιωτικό για τα βουνά.

Δάσος δυτικά

Εμείς εδώ στη δυτική Αθήνα “καιγόμαστε” για το πρασίνισμα των βουνών μας. Και όχι μόνο μεταφορικά, αφού 70.000 στρέμματα σε Ποικίλο και Αιγάλεω, ειδικά στην ανατολική πλαγιά, είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου γυμνή πέτρα. Την οποία το καλοκαίρι πυρώνει ο ήλιος από νωρίς το πρωί και ξεχύνει στις συνοικίες μας τη λάβρα, ως αργά τη νύχτα, ανεβάζοντας πολύ τις μέσες θερμοκρασίες. Αν όμως υπήρχε δάσος…

Γι’ αυτό γίνονται δενδροφυτεύσεις κάθε τόσο από πολλούς φορείς, αλλά τα αποτελέσματα είναι πενιχρά. Το γιατί μάς εξηγεί ο κ. Γρηγόρης Γουρδομιχάλης, πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Αθήνας – Πειραιά (ΠΕΣΥΔΑΠ): “Αναδάσωση, δεν είναι μόνο η δεντροφύτευση. Τα νέα φυτά θέλουν γύρω στα έξι ποτίσματα το καλοκαίρι, επί τρία χρόνια. Αλλιώτικα έχουμε 100% αποτυχία.”

Το νερό, λοιπόν, είναι απαραίτητο, χρειαζόμαστε όμως πολύ, όπως και σύστημα διανομής του στο βουνό.

Ο κ. Γουρδομιχάλης “κυνηγάει” την υπόθεση του νερού της Ψυττάλειας για τη δυτική Αθήνα. “Από το νερό του ΚΕΛΨ εμείς δεν χρειαζόμαστε περισσότερα από 100.000 κυβικά”, λέει στο “Χαϊδάρι Σήμερα”. Είναι αιχμηρός με την ΕΥΔΑΠ, στην οποία ανήκει το ΚΕΛΨ: “Δυστυχώς οι άνθρωποι της ΕΥΔΑΠ θεωρούν ότι νερό υπάρχει σε αφθονία και έχουμε εξασφαλιστεί από λειψυδρία. Αυτό όμως μπορεί να ανατραπεί. Το νερό είναι ζήτημα στρατηγικής σημασίας. Η πρότασή μας είναι να το αξιοποιήσουμε για την άρδευση του βουνού, του αστικού πρασίνου, για το πλύσιμο των δρόμων και για βιομηχανική χρήση. Σε μια τέτοια περίπτωση, η ΕΥΔΑΠ θα έχει έσοδα. Το συνολικό κόστος του έργου -σύμφωνα με την ΕΥΔΑΠ- υπολογίζεται γύρω στα 40.000.000 ευρώ. Όταν θα υπάρξει λειψυδρία, θα αρχίσουν να κόβουν τις παροχές. Η πολιτική τής εταιρείας, είναι κοντόφθαλμη.”

ΕΥΔΑΠ: Σωστό, αλλά κοστίζει

Το “Χαϊδάρι Σήμερα” απευθύνθηκε και στην διοίκηση της ΕΥΔΑΠ, για να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα. Η εταιρεία παραδέχεται ότι η επαναχρησιμοποίηση του νερού της Ψυτάλλειας για άρδευση περιαστικού πρασίνου είναι μία περιβαλλοντικά ορθή πρακτική. Από την άλλη όμως επισημαίνει: “Χρειάζεται σε βάθος μελέτη και αναζήτηση βέλτιστων λύσεων. Η μεταφορά του νερού από την Ψυτάλλεια, για παράδειγμα στο Όρος Αιγάλεω, που βρίσκεται σε μεγάλη υψομετρική διαφορά, είναι ενεργοβόρα και επομένως περιβαλλοντικά αμφισβητήσιμη ως προς το θετικό περιβαλλοντικό αντίκρισμα που μπορεί να έχει για την περιοχή”. Για να μην επωμιστεί μόνη το κόστος, η ΕΥΔΑΠ μάς τονίζει ότι σημαντική είναι και η συμβολή της Περιφέρειας Αττικής στη μελέτη των εναλλακτικών που έχουν προταθεί.

Πάντως η ΕΥΔΑΠ, έστω και μετά από 20 και πλέον χρόνια λειτουργίας του γιγάντιου εργοστάσιου επεξεργασίας λυμάτων της Ψυττάλειας, δηλώνει ρητά στην απάντηση που μάς έδωσε πως μελετά το ενδεχόμενο το νερό αυτό να χρησιμοποιηθεί. Συγκεκριμένα στον καθαρισμό της κοίτης του Κηφισού, στο παραλιακό μέτωπο του Φαλήρου και στη Σαλαμίνα για δενδροφύτευση και πότισμα περιαστικού πρασίνου και αλλού, όπου δεν υπάρχουν υψομετρικές διαφορές. Έστω κι έτσι, ο δρόμος ανοίγει.

Όπως σημειώνει η ΕΥΔΑΠ, απαντώντας στο “Χαϊδάρι Σήμερα”, στα νέα ΚΕΛ της Ανατολικής Αττικής, που πλέον δεν χωροθετούνται σε χαμηλό υψόμετρο (όπως το ΚΕΛ Ψυττάλειας) έχει προβλεφθεί πλήρης και απεριόριστη αξιοποίηση του επεξεργασμένου νερού που προκύπτει από την επεξεργασία αστικών λυμάτων με στόχο την ελαχιστοποίηση της περιβαλλοντικής όχλησης και την αποδοτικότερη εκμετάλλευση του “γκρίζου νερού”.

Το masterplan τα λέει αλλιώς

Απάντηση στις ενστάσεις της ΕΥΔΑΠ για την αξιοποίηση του νερού της Ψυττάλειας δίνει το “Στρατηγικό σχέδιο (masterplan) για την επαναχρησιμοποίηση των εκροών των κέντρων επεξεργασίας λυμάτων (ΚΕΛ) της Αττικής“. Εκπονήθηκε από τη μελετητική εταιρεία Υδροηλεκτρική ΕΠΕ για λογαριασμό του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ.

Η θέση του masterplan είναι ξεκάθαρα θετική και ζητάει την κατασκευή κεντρικών αγωγών μεταφοράς νερού, 75 χλμ. έως το 2015 (χάθηκε αυτή η προθεσμία) και 115 χλμ. έως το 2025, όπως και αντλιοστασίων. Όπως καταλήγει η μελέτη αυτή, η επαναχρησιμοποίηση του νερού είναι τελικά συμφέρουσα: Το κόστος “παραγωγής” καθαρού νερού από λύματα εκτιμάται στα 0,25 – 0,35 ευρώ ανά κυβικό, που θεωρείται λογικό σε σχέση με το κόστος του νερού από το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ (0,50 – 1 ευρώ ανά κυβικό) ή από αφαλάτωση (1,50 ευρώ ανά κυβικό).

Άλλος αέρας…

Είναι μόνο αισθητικό το θέμα της μαζικής αναδάσωσης των περιαστικών βουνών; Ασφαλώς όχι, αφού αυτή θα επιδράσει δραστικά στο καλό φιλτράρισμα του αέρα, όπως και στο μικροκλίμα της δυτικής Αθήνας. Ο κ. Γουρδομιχάλης δίνει μια εξαιρετική προοπτική, ακόμη και οικονομική, για τις υποβαθμισμένες δυτικές συνοικίες: “Είναι γεγονός πως το κλίμα θα βελτιωθεί σημαντικά. Θα αυξηθεί το ποσοστό υγρασίας, θα σταματήσουν οι υπερβολικές διαφορές θερμοκρασιών ανάμεσα στο καλοκαίρι και το χειμώνα. Όλα αυτά δημιουργούν προϋποθέσεις μιας καλύτερης ποιότητας ζωής. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να φέρει νέες επιχειρήσεις. Η εμπειρία υποστηρίζει πως, όπου υπάρχει καλό κλίμα, προσελκύονται επιχειρήσεις που έχουν να κάνουν με την παιδεία και την υγεία.”

Ιδού, λοιπόν, μια νέα “μεγάλη ιδέα” για εμάς τους κατοίκους της δυτικής Αθήνας: Να ανοίγουμε το πρωί το παράθυρό μας και να γεμίζουμε τα πνευμόνια μας καθαρό αέρα από τα υπέροχα περιαστικά μας δάση. Ας μην περιμένουμε αδρανείς την καλή διάθεση της ΕΥΔΑΠ ούτε την κολοβή “οραματική πολιτική” της κεντρικής διοίκησης. Τι λες;