Στα ύψη και σήμερα η ρύπανση στη Δυτική Αθήνα – Προστασία από τα άκρως επικίνδυνα σωματίδια
Και σήμερα Πέμπτη 24 Αυγούστου η ατμόσφαιρα στη δυτική Αθήνα είναι εξαιρετικά επιβαρυμένη από αιωρούμενα σωματίδια, λόγω των πυρκαγιών. Η πλατφόρμα www.air-quality.gr παρέχει στοιχεία ρύπανσης σε πραγματικό χρόνο και δείχνει ότι χρειάζεται ιδιαίοτερη προσοχή, καθώς οι μετρήσεις ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια συναγερμού.
Στην Πετρούπολη μετρώνται αυτή τη στιγμή (8.30 πμ.) πάνω από 100 PM2,5 (mg/κμ), στο Περιστέρι 90, στο Χαϊδάρι 53. Επίσης υψηλά ποσά επιβάρυνσης μετρώνται στο κέντρο της Αθήνας και στο παραλιακό μέτωπο.
Οι καπνοί μπορούν να πνίξουν περιοχές σε μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις από τις εστίες. Η μυρωδιά, η αίσθηση στην ανάσα και οι στάχτες στα μπαλκόνια το αποδεικνύουν.
Η σωματιδιακή ρύπανση αντιπροσωπεύει ένα κύριο συστατικό του καπνού των δασικών πυρκαγιών. Είναι και η κύρια απειλή για τη δημόσια υγεία. Ο καπνός της πυρκαγιάς ερεθίζει τα μάτια, τη μύτη, το λαιμό και τους πνεύμονες.
Τι είναι η ρύπανση από σωματίδια;
Η “ρύπανση από σωματίδια” (particle pollution ή particulate matter ή αερολύματα -PM) είναι ένας γενικός όρος για ένα μείγμα στερεών και υγρών σταγονιδίων που αιωρούνται στον αέρα. Κάποια είναι τόσο μικρά που είναι ορατά μόνο μέσω ηλεκτρονικού μικροσκόπιου.
Η συνηθέστερη πηγή αφορά την καύση υλικών, όπως οι πυρκαγιές.
Μπορούν να αποτελούνται από διαφορετικά συστατικά, όπως οξέα (π.χ. θειικό οξύ), ανόργανες ενώσεις (π.χ. θειικό αμμώνιο, νιτρικό αμμώνιο και χλωριούχο νάτριο), οργανικές χημικές ουσίες, αιθάλη, μέταλλα, σωματίδια εδάφους ή σκόνης και βιολογικά υλικά ( π.χ. γύρη και σπόρια μούχλας).
Κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς οι συγκεντρώσεις των σωματιδίων μπορεί να αυξηθούν σημαντικά στον αέρα, σε σημείο που η σωματιδιακή ρύπανση να είναι ορατή με γυμνό μάτι.
Σοβαρή απειλή για τους πνεύμονες
Όπως αποκάλυψε έρευνα που διενήργησαν οι ερευνητές στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας Scripps στο UC San Diego «τα λεπτά σωματίδια στον καπνό της πυρκαγιάς μπορεί να είναι πολλές φορές πιο επιβλαβή για την ανθρώπινη αναπνευστική υγεία από τα σωματίδια από άλλες πηγές, όπως τα καυσαέρια αυτοκινήτων.
Όταν λένε μικροσκοπικά σωματίδια, είναι διαμέτρου έως 2.5 microns, δηλαδή, το 1/20 μιας ανθρώπινης τρίχας. Είναι γνωστά ως PM2.5 (το PM αντιστοιχεί στο particulate matter) και αποτελούν το κύριο συστατικό του καπνού της πυρκαγιάς.
Μπορούν να διεισδύσουν στην ανθρώπινη αναπνευστική οδό, να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να βλάψουν ζωτικά όργανα.
- Μια αύξηση κατά 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο στα PM2.5, που αποδίδεται σε άλλες πηγές πλην του καπνού των δασικών πυρκαγιών, εκτιμήθηκε ότι αύξησε τις εισαγωγές στα αναπνευστικά νοσοκομεία κατά 1%.
- Η ίδια αύξηση, όταν αποδίδεται στον καπνό της δασικής πυρκαγιάς, προκαλεί από 1.3 έως 10% αύξηση στις εισαγωγές με θέματα στο αναπνευστικό.
Είναι δεδομένο ότι αυτά τα σωματίδια της φωτιάς είναι πιο επικίνδυνα για τους πνεύμονες μας από ό,τι εκείνα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ως εκ τούτου, είναι ανάγκη να διευκρινιστούν τα ασφαλή επίπεδα.
Όπως διευκρίνισαν οι ερευνητές, η υπόθεση ότι όλα τα σωματίδια ενός συγκεκριμένου μεγέθους είναι εξίσου τοξικά μπορεί να είναι ανακριβής, ενώ οι επιπτώσεις των πυρκαγιών -ακόμη σε μεγάλες αποστάσεις- αντιπροσωπεύουν μια πιεστική ανησυχία για την ανθρώπινη υγεία.
Ένας παράγοντας που είναι λιγότερο κατανοητός, είναι το πώς ο καπνός των δασικών πυρκαγιών που εξαπλώνεται χιλιόμετρα μακριά και ρυπαίνει τον αέρα για εβδομάδες, μπορεί να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία -κατά τη διάρκεια πυρκαγιών και μακροπρόθεσμα.
«Αυτή η μελέτη καταδεικνύει ότι η ζημιά που προκαλείται από τον καπνό των δασικών πυρκαγιών μπορεί να είναι μεγαλύτερη από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως, ενισχύοντας το επιχείρημα για συστήματα έγκαιρου εντοπισμού πυρκαγιών και τις προσπάθειες για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής».
Η κατάλληλη μάσκα για τα σωματίδια
Η γενική οδηγία είναι να μην αφήνουμε τα σπίτια μας τέτοιες ημέρες και να έχουμε κλειστά τα παράθυρα, με ενεργοποιημένη τη λειτουργία του κλιματιστικού που ‘χρησιμοποιεί’ μόνο τον εσωτερικό αέρα (δεν φιλτράρει τον εξωτερικό που είναι προβληματικός).
Η μάσκα Ν95 που χρησιμοποιήσαμε για τον κορονοϊό είναι η φθηνότερη και πιο εύκολη λύση για να προστατεύσεις τους πνεύμονες σου.
Οι ‘αναπνευστικές μάσκες’ φιλτράρουν τα λεπτά σωματίδια του καπνού. Όχι όμως, και τα επικίνδυνα αέρια. Όμως, εάν δεν γίνεται τέλεια εφαρμογή, δεν θα υπάρχει προστασία. Για αυτό και οι χειρουργικές μάσκες δεν είναι η λύση στο υπάρχον πρόβλημα. Αν δεν ταιριάζει άψογα πάνω από τη μύτη και κάτω από το πηγούνι (δεν ‘σφραγίσει’ το πρόσωπο) δεν σωζόμαστε.
Εάν φοράμε μάσκα Ν95 και αισθανθούμε ζάλη ή αδιαθεσία, τη βγάζουμε και τρέχουμε σε σημείο με καθαρότερη ατμόσφαιρα.
Aν τυχόν νιώθεις τον καπνό στο εσωτερικό της μύτης σου, χρησιμοποίησε φυσικό ορό (1-2 φορές), αφού πρώτα φυσήξεις δυνατά σε ένα μαντήλι.
Για να προστατέψουμε τα μάτια μας είναι χρήσιμο να φορέσουμε γυαλιά. Έχε στο μυαλό σου πως τα σωματίδια κολλάνε στους φακούς επαφής και προκαλούν δυσφορία. Πρέπει να τους καθαρίζεις ενδελεχώς. Αν θες να διαγράψεις αυτό το άγχος, φόρα τα γυαλάκια σου για κάποιες ημέρες.
Αν αισθανθείς πως θες να τρίψεις τα μάτια σου, μη το κάνεις γιατί θα επιδεινώσεις τις συνέπειες της εισβολής των σωματιδίων στην περιοχή. Πλύνε τα χέρια σου και μετά καθάρισε τα μάτια σου, με ένα καθαρό πανί που θα ‘περάσεις’ πάνω από τα ‘καπάκια’. Μετά ρίχνεις σε όλο το πρόσωπο νερό και έπειτα κάνεις ένα ντους.
