Διάβασα το πολύ αξιόλογο πρόσφατο άρθρο στο έγκυρο «Χαϊδάρι Σήμερα» (“Θέλετε μονοδρομήσεις; Έχετε δίκιο, αλλά δεν είμαστε σε θέση…”) που αναφέρεται στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης και… μου ξύπνησε μνήμες από το παρελθόν!
Πράγματι το κυκλοφοριακό πρόβλημα στο Χαϊδάρι, ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές, έχει φτάσει πια σε οριακό σημείο. Καθημερινά, κάτοικοι και επαγγελματίες διαπιστώνουν ότι η πόλη «δεν αντέχει άλλο». Όμως αν σήμερα η κατάσταση δεν έχει καταστεί πλήρως ανεξέλεγκτη, αυτό δεν οφείλεται σε πρόσφατες παρεμβάσεις ή σε κάποια σύγχρονη στρατηγική. Οφείλεται σε αποφάσεις που πάρθηκαν σχεδόν τριάντα χρόνια πριν!
Την περίοδο 1997–1998, επί δημαρχίας Κώστα Σπηλιόπουλου, καταρτίστηκε και εφαρμόστηκε η μεγαλύτερη και σημαντικότερη κυκλοφοριακή μελέτη που γνώρισε ποτέ το Χαϊδάρι. Μια μελέτη συνολική, που περιλάμβανε παρεμβάσεις όχι μόνο στους δρόμους που ανέφερε το άρθρο αλλά σε ολόκληρη την πόλη! Παρεμβάσεις που σήμερα θεωρούνται αυτονόητες και που, όπως αποδεικνύεται, ήταν σωτήριες.
Τότε όμως δεν θεωρούνταν ούτε αυτονόητες, ούτε σωτήριες. Ούτε καν αποδεκτές! Αντίθετα, προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις. Κάτοικοι και επαγγελματίες ξεσηκώθηκαν, όχι επειδή η μελέτη ήταν λανθασμένη, αλλά επειδή ανέτρεπε συνήθειες δεκαετιών. Η λογική ήταν απλή και ανθρώπινη: «έτσι το ξέραμε, έτσι το κάναμε πάντα». Θυμάμαι τον πολύ αγαπητό μου, μακαρίτη πλέον, μπαρμπα-Γιάννη Βραχλιώτη, φίλο μάλιστα της τότε δημοτικής αρχής, να ωρύεται «ποιος είναι ο Σπηλιόπουλος που θα μου απαγορέψει να κατεβαίνω την Παύλου Μελά μέχρι την Καραϊσκάκη», αντίδραση που συμπυκνώνει με ακρίβεια το πνεύμα της εποχής.
Κι όμως, η ίδια η ζωή έδωσε την απάντηση. Αν σήμερα, τρεις δεκαετίες μετά, η κυκλοφορία στο Χαϊδάρι παραμένει –έστω οριακά– βιώσιμη, αυτό οφείλεται σε εκείνες τις αποφάσεις. Αν η μελέτη δεν είχε εφαρμοστεί τότε, σήμερα δεν θα μιλούσαμε για συμφόρηση· θα μιλούσαμε για πλήρη παράλυση.
Ο Κώστας Σπηλιόπουλος πλήρωσε βαρύ πολιτικό κόστος για αυτή του την επιλογή. Δεν χάιδεψε αυτιά, δεν υποχώρησε μπροστά στη δυσαρέσκεια, δεν σκέφτηκε το πρόσκαιρο πολιτικό όφελος. Έκανε αυτό που όφειλε ένας δήμαρχος: πήρε μια δύσκολη, αντιδημοφιλή, αλλά σωστή απόφαση με ορίζοντα δεκαετιών. Σήμερα, εκ των υστέρων, είναι ξεκάθαρο ότι επρόκειτο για μια πράξη πολιτικού θάρρους και διορατικότητας.
Το δίδαγμα είναι σαφές. Οι μεγάλες παρεμβάσεις που αλλάζουν πραγματικά μια πόλη σχεδόν ποτέ δεν είναι δημοφιλείς τη στιγμή που εφαρμόζονται. Κρίνονται, όμως, αμείλικτα από τον χρόνο. Και στην περίπτωση του Χαϊδαρίου, ο χρόνος δικαίωσε εκείνη τη Μελέτη και εκείνον που τόλμησε να την υλοποιήσει.
Ίσως αυτό είναι και το πιο επίκαιρο μήνυμα σήμερα: χωρίς πολιτικό κόστος δεν υπάρχουν λύσεις. Και χωρίς τόλμη, το μόνο που μένει είναι το μόνιμο «έχετε δίκιο, αλλά δεν είμαστε σε θέση…».
Ο Τρύφωνας Δάρας ήταν Υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου και του Γραφείου Προγραμματισμού του Δήμου την περίοδο 1983-1998.
