ΔΥΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ

Η υποδειγματική ανάδειξη του ιστορικού Eλαιώνα των Aθηνών σε Πέτρου Ράλλη – Θηβών

O τόπος, βαριά φορτισμένος με ιστορικά στοιχεία και γεγονότα, αποτελεί κατεξοχήν διατηρητέο μνημείο στο σύνολό του.”

Με βάση την παραπάνω αρχή ο αρχιτέκτων μηχανικός τοπίου, Αλέξανδρος Μποφίλιας, μελέτησε και πέτυχε, στο πλαίσιο του προγράμματος Oλυμπιακών Έργων Αναβάθμισης της Αθήνας του 2004, την ανάδειξη διασωθέντος τμήματος του ιστορικού Ελαιώνα στη Δυτική Αθήνα, πέριξ της οδού Πέτρου Ράλλη, ανατρέποντας ολοκληρωτικά την εικόνα της μιζέριας που επικρατούσε επί δεκαετίες.

Τα δύο έργα, “Ανάπλαση Oδού Πέτρου Ράλλη” και “Ανάπλαση Πάρκου της Ελιάς”, περιλαμβάνουν την ανάδειξη και την επαναφύτευση περιοχών του αρχαίου Ελαιώνα Αθηνών, εντός του οποίου σώζονται μερικά από τα αιωνόβια, ιερά ελαιόδενδρα, τα οποία –σύμφωνα με την παράδοση– φυτεύτηκαν κατά τον χρυσό αιώνα 480-450 π.Χ., επί Περικλή. Των παρεμβάσεων είχαν προηγηθεί σχετικές απαλλοτριώσεις και κατεδαφίσεις παλαιών βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

Βέβαια, η ανεπανάληπτη γοητεία του Ελαιώνα της Αθήνας, πέριξ του Κηφισού, ενός απέραντου κήπου τοπίου που αριθμούσε 117.000 (!) ελαιόδενδρα, έχει πλέον για πάντα χαθεί. Τα αιωνόβια δέντρα, τα οποία επιβίωσαν αντιστεκόμενα στους πολέμους, στις πυρκαγιές και τις φυσικές καταστροφές, δεν άντεξαν στην ραγδαία και εντελώς ανοργάνωτη εξάπλωση ενός χαοτικού «αστικού χυλού», όπως σημειώνει ο μελετητής, ο οποίος ξεχείλιζε αναρχικά και ανελέητα και αθόρυβα ενταφίασε το Λεκανοπέδιο Αθηνών στο σύνολό του. Ωστόσο, με αφορμή την προετοιμασία των Αθηνών για τους Oλυμπιακούς Αγώνες του 2004, τα 400 περίπου δένδρα, τα οποία σώζονται στο Κτήμα Μερκάτη (τα συναντήσαμε και πάλι όταν αναφερθήκαμε στο βραβευμένο διεθνώς ελαιόλαδο του κοινωνικού συνεταιρισμού του ΨΝΑ) και η γύρω περιοχή (Πέτρου Ράλλη, Θηβών, Village Park, ΤΕΙ Πειραιά κτλ.) μπήκαν στο μικροσκόπιο του ΟΡΣΑ και έτσι προέκυψε ένα πολυσήμαντο έργο.

Oι υλοποιημένες παρεμβάσεις, λοιπόν, επαναφοράς του ιστορικού χαρακτήρα του Ελαιώνα μετατρέπουν την παραπάνω περιοχή σε “Δυτική Πύλη Ελαιώνα”. Το εν λόγω έργο είχε επιλεγεί το 2008 στη Μπιεννάλε της Βαρκελώνης ως έργο επίδειξης αποτελεσματικών πρακτικών σχεδιασμού. Ο Αλέξανδρος Μποφίλιας παρουσίασε το όλο θέμα το 2019 στο ελληνικό σκέλος του ICOMOS, που είναι η αρχιτεκτονική επιτροπή της UNESCO.

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο του κ. Μποφίλια στο περιοδικό “Αρχαιολογία και Τέχνη”:

Παρόμοια Άρθρα

Back to top button