Πώς μιλούν οι γάτες στους ανθρώπους: ο κώδικας επικοινωνίας τους
Όποιος έχει ζήσει με γάτα ξέρει καλά ότι το “σιωπηλό” αυτό πλάσμα έχει πάρα πολλά να πει. Οι γάτες είναι από τα πιο μυστηριώδη και παρεξηγημένα κατοικίδια, που παρά την ανεξάρτητη φύση τους, έχουν αναπτύξει με τον καιρό έναν μοναδικό τρόπο επικοινωνίας με τους ανθρώπους, έναν δικό τους “κώδικα”, που συνδυάζει ήχους, κινήσεις και συμπεριφορές.
Σε αντίθεση με τους σκύλους, που εκδηλώνουν πιο άμεσα τα συναισθήματά τους, οι γάτες επικοινωνούν με τρόπους λεπτούς, αλλά εξαιρετικά εκφραστικούς για όποιον ξέρει να τους παρατηρεί.
Αν νόμιζες ότι το «νιαου» είναι απλώς ένα χαριτωμένο κάλεσμα, ετοιμάσου να αναθεωρήσεις
Οι γάτες δεν νιαουρίζουν απλώς για να ακουστούν, αλλά κάθε νιαούρισμα έχει λόγο ύπαρξης, και τις περισσότερες φορές ο λόγος είναι εσύ. Είναι σαν να έχουν λεξικό με διαφορετικά «νιαου» για κάθε περίσταση: άλλο όταν πεινάνε, άλλο όταν βαριούνται, άλλο όταν βλέπουν ένα περιστέρι από το παράθυρο και αποφασίζουν να γκρινιάξουν γι’ αυτό.
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι γάτες χρησιμοποιούν το νιαούρισμα σχεδόν αποκλειστικά για επικοινωνία με ανθρώπους. Μεταξύ τους, προτιμούν πιο διακριτικούς τρόπους, όπως σιωπηλό βλέμμα, κινήσεις της ουράς ή ένα καλό φούσκωμα.
Και φυσικά, έχουμε το γουργούρισμα. Ναι, τις περισσότερες φορές σημαίνει ότι η γάτα είναι χαρούμενη και νιώθει ασφάλεια. Αλλά μπορεί επίσης να το κάνει όταν πονάει ή αγχώνεται, σαν μια εσωτερική προσπάθεια να ηρεμήσει τον εαυτό της. Οπότε, αν γουργουρίζει αλλά σε κοιτάει με το ύφος «κάτι δεν πάει καλά», ίσως να μην είναι ώρα για χάδια.
Ας μην ξεχνάμε και τα πιο δραματικά ηχητικά εφέ: σφυρίγματα, γκρίνιες, κραυγές που θυμίζουν μωρό ή εξορκισμό (ειδικά στο κτηνιατρείο). Όλα αυτά είναι μέσα στο ρεπερτόριο τους, και ναι, είναι 100% προσωπικό μήνυμα προς εμάς.
Δεν μπορούν να φωνάξουν «άσε με ήσυχη», γι’ αυτό έχουν εξελίξει μια απίστευτα εκφραστική γλώσσα σώματος
Η ουρά της γάτας είναι κάτι σαν πολυεργαλείο συναισθημάτων. Όρθια και ελαφρώς κυρτή σημαίνει «Γεια σου! Χαίρομαι που σε βλέπω (και ίσως θέλω λιχουδιά)». Αν τη δεις φουντωμένη και κάθετη, μάλλον τρόμαξε, μην κάνεις απότομες κινήσεις. Και αν κινείται νευρικά πέρα-δώθε, τότε μάλλον έχεις πέντε δευτερόλεπτα να απομακρυνθείς.
Τα αυτιά της λειτουργούν σαν καρδιογράφημα διάθεσης: στραμμένα μπροστά δείχνουν ενδιαφέρον, ενώ γυρισμένα πίσω ή στο πλάι προειδοποιούν «με ενοχλείς».
Τα μισόκλειστα μάτια με αργό blink είναι το πιο γλυκό «σε εμπιστεύομαι και σ’ αγαπώ» που θα ακούσεις – σιωπηλά. Αν στο κάνει, απάντησέ της το ίδιο.
Όταν σε τρίβεται ή σου δίνει κουτουλιές, μη γελιέσαι: δεν σε χαϊδεύει, σε μαρκάρει. Είσαι πλέον στη κατοχή της.
Όταν στρογγυλοκάθεται στο πληκτρολόγιο ή στο λάπτοπ σου, δεν προσπαθεί να καταστρέψει τη δουλειά σου, απλά αναγνώρισε τον ανταγωνιστή της για την προσοχή σου και αποφάσισε να τον εκτοπίσει.
Αν είσαι από τους τυχερούς που έχουν βρει “δώρο” στην πόρτα (από πουλάκι μέχρι κάλτσα), να ξέρεις πως είναι πράξη στοργής και υπερηφάνειας. Η γάτα θέλει να ξέρεις ότι μπορεί να σε θρέψει (ή τουλάχιστον να σου φέρει κάτι ενδιαφέρον).
Και όταν σε αφήνει να τη χαϊδέψεις για τρία λεπτά και μετά απομακρύνεται σαν να την πρόδωσες, μην το πάρεις προσωπικά. Εσύ είσαι το προσωπικό της, εκείνη το αφεντικό. Όλα καλά, έτσι λειτουργεί η αγάπη στο μυαλό τους.
Αν νομίζεις ότι μόνο οι άνθρωποι εκπαιδεύουν τα κατοικίδιά τους, η γάτα σου πιθανόν να γελάει εσωτερικά. Στην πραγματικότητα, οι γάτες είναι μαθητές και διδάσκαλοι ταυτόχρονα. Σε παρατηρούν, σε διαβάζουν και προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους με εντυπωσιακή ακρίβεια, αλλά και σε εκπαιδεύουν να ανταποκρίνεσαι στις δικές τους ανάγκες.
Η γάτα σου σε παρακολουθεί με παρατηρητικότητα που θα ζήλευε και ντετέκτιβ
Ξέρει πότε πας κουζίνα, πότε κάθεσαι στον καναπέ, πότε ετοιμάζεσαι για ύπνο, δηλαδή σε έχει χαρτογραφήσει πλήρως. Αν συνδέσει μια κίνησή σου με κάτι που τη συμφέρει, όπως το άνοιγμα του ντουλαπιού με τις λιχουδιές, θα είναι πάντα δύο βήματα μπροστά. Παράλληλα, τελειοποιεί το νιαούρισμα που σε κάνει να πεταχτείς απ’ τον καναπέ για να της δώσεις αυτό που θέλει: είτε είναι φαγητό, είτε άνοιγμα πόρτα, είτε απλώς προσοχή. Κι αν δούλεψε μία φορά; Θα το επαναλάβει. Πιο δυνατό, πιο επίμονο. Είσαι το κουμπί, κι εκείνη ξέρει ακριβώς πού να πατήσει.
Από την άλλη, κι εμείς δεν πάμε πίσω. Μαθαίνουμε πότε δεν είναι η ώρα για χάδια (ναι, υπάρχει το βλέμμα πριν το νύχι), ξεχωρίζουμε το «πεινάω» από το «θέλω παιχνίδι», και νιώθουμε σχεδόν περήφανοι όταν πετυχαίνουμε τη σωστή ερμηνεία.
Η γάτα σου ξέρει πώς να σου μιλήσει. Το μόνο που χρειάζεται, είναι να τη “διαβάσεις”
Η επικοινωνία με μια γάτα δεν έχει να κάνει με διαταγές ή κανόνες. Είναι ένας διαρκής ‘διάλογος’, με βλέμματα, ουρές, νιαουρίσματα και στιγμές απόλυτης σιωπής. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να τις καταλάβουμε, τόσο πιο πολύ ανοίγονται, με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Μπορεί να μην πούνε ποτέ «σ’ αγαπώ» όπως ένας σκύλος, αλλά αν σε κοιτάξει αργά και κλείσει τα μάτια της, να ξέρεις: το είπε. Και μόλις αρχίσεις να καταλαβαίνεις τη γλώσσα της, δεν θα ξανακοιτάξεις ποτέ μια ουρά με τον ίδιο τρόπο.
Χριστίνα Χρόνη
