Αποτέφρωση σκουπιδιών ή καθόλου απόβλητα;
Του Νίκου Χρυσόγελου
Αντιδημάρχου Κλιματικής Διακυβέρνησης και Κοινωνικής Οικονομίας
Δήμος Αθηναίων
π. Ευρωβουλευτής Πράσινοι / EFA
- Ποιες χώρες ανακυκλώνουν περισσότερο και ποιες λιγότερο;
- Γερμανία, Αυστρία και Σλοβενία στις πρώτες θέσεις.
- Ρουμανία, Μάλτα, Κύπρος και Ελλάδα από τις τελευταίες μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Το σημαίνει μηδενικά απόβλητα/ zero waste
Zero Waste σημαίνει σχεδιασμός και διαχείριση προϊόντων και διαδικασιών για την συστηματική μείωση και την εξάλειψη των αποβλήτων.
Τα μηδενικά απόβλητα ή η ελαχιστοποίηση των αποβλήτων είναι ένα σύνολο αρχών που επικεντρώνονται στην
– πρόληψη των αποβλήτων – ενθαρρύνουν τον επανασχεδιασμό των κύκλων ζωής των φυσικών πόρων, έτσι ώστε όλα τα προϊόντα να ανακυκλώνονται και να επαναχρησιμοποιούνται. Στόχος του κινήματος είναι η αποφυγή της μεταφοράς σκουπιδιών σε χώρους υγειονομικής ταφής, αποτεφρωτήρες, ωκεανούς ή οποιοδήποτε αλλού στο περιβάλλον. Σε ένα σύστημα μηδενικών αποβλήτων, όλα τα υλικά επαναχρησιμοποιούνται μέχρι να επιτευχθεί το βέλτιστο επίπεδο.
Σε όλο τον κόσμο, τα απόβλητα καίγονται σε αποτεφρωτήρες, με δικαιολογία σήμερα ότι συμβάλλουν στις προσπάθειες για εξάλειψη των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Δεν ισχύει αυτό, ενώ η αποτέφρωση απορριμμάτων συμβάλλει στην παραγωγή βαρέων μετάλλων και επίμονων οργανικών ρύπων που δηλητηριάζουν τις γύρω κοινότητες – οι περισσότερες από τις οποίες είναι κοινότητες χαμηλότερου εισοδήματος, κοινότητες με μικρή δυνατότητα επιρροής των αποφάσεων.
Οι αποτεφρωτήρες, οι οποίοι συχνά προωθούνται με τις ονομασίες «αποτεφρωτήρες μαζικής καύσης», «εγκαταστάσεις θερμικής επεξεργασίας», «ενέργεια από απόβλητα» ή οι λεγόμενες μονάδες «μετατροπής αποβλήτων σε ενέργεια» (WTE), χρησιμοποιούν όλες παρόμοιες τεχνολογίες καύσης που είναι εξίσου επιβλαβείς για το περιβάλλον μας.
Η ιδέα ότι οι αποτεφρωτήρες αποτελούν μια βιώσιμη λύση για τη διαχείριση των αποβλήτων είναι λανθασμένη. Οι αποτεφρωτήρες συνεχίζουν να λειτουργούν διαιωνίζοντας μια ψευδή αφήγηση ότι μετατρέπουν τα απόβλητα σε ενέργεια ή ότι εξαφανίζουν μαγικά τα απόβλητά μας. Στην πραγματικότητα, η αποτέφρωση απλώς μετατρέπει τα προβλήματα από τα οικιακά μας απόβλητα σε πιο σύνθετα προβλήματα τοξικών αποβλήτων, όπως τοξικά υπολείμματα.
Η τοξική τέφρα δημιουργεί ρύπανση του αέρα και των υδάτων, η οποία είναι πιο δύσκολο να περιοριστεί και είναι συνήθως πιο τοξική από τα απόβλητα στην αρχική τους μορφή.
Οι αποτεφρωτήρες που ισχυρίζονται ότι μετατρέπουν τα απόβλητα σε ενέργεια είναι επίσης εξαιρετικά αναποτελεσματικοί. Είναι ένας από τους πιο ακριβούς τρόπους παραγωγής ενέργειας. Εκτός από το ότι είναι δαπανηροί στην κατασκευή και τη λειτουργία τους, είναι μόλις σε θέση να παράγουν έστω μια μικρή ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας και εκπέμπουν 68% περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου ανά μονάδα ενέργειας από τους σταθμούς άνθρακα. Γι’ αυτό συχνά προβλέπεται επιδότηση τους από δημόσιους και δημοτικούς πόρους.
Πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από τις τακτικές μάρκετινγκ των εταιρειών «μετατροπής αποβλήτων σε ενέργεια» και να επιλέξουμε επιλογές που προωθούν – όχι υπονομεύουν – τη βιωσιμότητα και την κλιματική ανθεκτικότητα.
Επικίνδυνη η καύση για την υγεία και την εργασία, ενώ σπαταλιούνται σημαντικοί πόροι
Οι αποτεφρωτήρες θέτουν επίσης σε κίνδυνο την υγεία της κοινωνίας, διαιωνίζουν μια γραμμική οικονομία και τις εξορύξεις, ενώ εμποδίζουν τις προσπάθειες για τη δημιουργία ενός κόσμου μηδενικών αποβλήτων όπου δημιουργούνται περισσότερες τοπικές, πράσινες θέσεις εργασίας. Οι αποτεφρωτήρες όχι μόνο ανταγωνίζονται για τα ίδια υλικά με τα προγράμματα ανακύκλωσης, αλλά βασίζονται σε αυτά τα υλικά που διαφορετικά θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν ή να κομποστοποιηθούν.
Τα συστήματα μηδενικών αποβλήτων όχι μόνο προσφέρουν τα καλύτερα περιβαλλοντικά αποτελέσματα, αλλά έχει αποδειχθεί ότι δημιουργούν και τις περισσότερες θέσεις εργασίας.
Η ανακύκλωση δημιουργεί πάνω από 50 φορές περισσότερες θέσεις εργασίας από τους χώρους υγειονομικής ταφής και τους αποτεφρωτήρες, και η επισκευή και επαναχρησιμοποίηση δημιουργούν 200 φορές περισσότερες.
Κλιματικό Σύμφωνο και απορρίμματα
Ο σχεδιασμός, η προετοιμασία και ο στόχος του Δήμου Αθηναίων στο πλαίσιο της δράσης για το κλίμα και το Κλιματικό Σύμφωνο Αθήνας είναι η μείωση των απορριμμάτων κατά 85-90% μέχρι το 2030 στο πλαίσιο της επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας.
Προφανώς η προώθηση της επεξεργασίας των οργανικών απορριμμάτων (αποφάγια και κλαδέματα) είναι κάτι που θα μειώσει τόσο τις εκπομπές αερίων που αλλάζουν το κλίμα (από καύσιμα οχημάτων και εκπομπές μεθανίου) όσο και το κόστος για τον Δήμο και τους πολίτες από μεταφορά και απόρριψη οργανικών αποβλήτων στον ήδη κορεσμένο ΧΥΤΑ (τέλη διάθεσης πάνω από 10 εκατ ετησίως, κόστη καυσίμων οχημάτων πολλά εκατομμύρια, κόστος εργασίας για μεταφορά από την Αθήνα και αλλού των απορριμμάτων στο χώρο διάθεσης).
Η περιβαλλοντική πολιτική μπορεί να συμβάλλει και στην ορθολογική διαχείριση των περιορισμένων οικονομικών πόρων των δήμων.
Χρειάζεται και επιδιώκουμε συνεργασία του Δήμου με την κοινωνία, τους πολίτες και όλες τις επιχειρήσεις για να πετύχουμε στην καθαριότητα και στον μηδενισμό των αποβλήτων.
Η αποτέφρωση των απορριμμάτων όπως και να αποκαλείται έχει περιβαλλοντικό – κλιματικό αλλά και (τεράστιο) οικονομικό κόστος. Που φυσικά περνάει στους δήμους, στους πολίτες και στις επιχειρήσεις.
Είναι σημαντικό να περάσουμε άμεσα στην κυκλική οικονομία #circulareconomy και στα μηδενικά απόβλητα #zerowaste. Για λόγους περιβαλλοντικούς, κλιματικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς.
Πηγή: prasinoi.gr
