Πόσο δροσίζουν τα δέντρα την πόλη το καλοκαίρι;

Η κλιματική αλλαγή μιλάει πολύ, αλλά τα προβλήματα που έχει θέσει δεν είναι πάντα εύκολα κατανοητά. Ωστόσο, είναι και πολύ ενοχλητικά. Έτσι, συγκεκριμένα, ποιες θα είναι οι συνέπειές της;

Μανώλης Καπάνταης,
Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος,
τ. Δ/ντης Πρασίνου

Πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ήδη γεμάτο από πόλεις και όλες αυτές οι πόλεις μαστίζονται από αυτό που είναι γνωστό ως το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας: δηλαδή, λόγω της ηλιακής ακτινοβολίας, της κεντρικής θέρμανσης, του κλιματισμού, της κυκλοφορίας, της επιφάνειας από πλακίδια, πλακίδια και πλακών, από τα συστήματα μετρό και από την ελαφριά βιομηχανία, οι πόλεις μπορεί να είναι πιο ζεστές από τη γύρω ύπαιθρο κατά 3 ° C ή και περισσότερο. Με την υπερθέρμανση του πλανήτη μέχρι στιγμής να φτάνει σε παγκόσμιο μέσο όρο 3 ° C, υψηλότερο από ό, τι ανά πάσα στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία, μέχρι το τέλος του αιώνα – όταν οι πόλεις θα είναι ακόμη πιο γεμάτες καθώς ο πληθυσμός ανεβαίνει – οι πολεοδόμοι χρειάζονται απάντηση χαμηλού κόστους, σε ό, τι υπόσχεται να είναι ο σοβαρός και δυνητικά θανατηφόρος κίνδυνος για την υγεία από όλο και πιο έντονα και παρατεταμένα κύματα καύσωνα.

Πηγή: dasarxeio.com

Και οι αυριανές πόλεις θα χρειαστούν βοήθεια από τα δέντρα

Μια δεντρόφυτη λεωφόρος μπορεί να είναι έως και 8°C πιο δροσερή από μια αντίστοιχη περιοχή έρημη χωρίς βλάστηση.

Τι γίνεται με την άσφαλτο; Οι θερμοκρασίες μεταβάλλονται από 30°C στη σκιά έως 60°C σε αυτές που εκτίθενται στον ήλιο.

Το φαινόμενο της Αστικής θερμικής νησίδας (UHI)

Μια βασική, από το νέο σύνολο των παραμέτρων που πρέπει να λάβετε υπόψη, είναι αυτή που σχετίζεται με την αστική θερμική νησίδα (UHI), η οποία όπως κάθε καλοκαίρι, μας έρχεται όλο και πιο έντονη (σκεφτείτε όχι μόνο τις κορυφές θερμοκρασίας που έχουν φτάσει οι πόλεις μας, αλλά και τους 43 βαθμούς του Παρισιού την προηγούμενη εβδομάδα).

Η UHI είναι σίγουρα ένα από τα κύρια κλιματολογικά φαινόμενα που επηρεάζουν τις πόλεις σήμερα.

Παρόλο που προκάλεσε πάνω από 30.000 θανάτους σε όλη την Ευρώπη το 2003 και πάνω από 55.000 στη Ρωσία μόνο το 2010, εξακολουθεί να μην θεωρείται κορυφαία προτεραιότητα από τους αστικούς μελετητές. Για να είναι σε θέση να διαδραματίσουν αυτοί ρόλο «ολοκληρωτικού σχεδιασμού της πόλης», θα πρέπει αντ΄ αυτού να βρουν τρόπους για να συγκεντρώσουν τεράστια και ποικίλα ποσά δεδομένων στα νέα τους σχέδια, επειδή υπάρχει μια μεγάλη ευκαιρία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσα στις πόλεις. Και, επομένως, η ανάγκη, για μια ενέργεια ολοκληρωμένη που μπορεί να κάνει μόνο ο “ανοιχτόμυαλος” μελετητής. Η επίδραση του μετριασμού της UHI μέσω της φύτευσης δέντρων δεν είναι μόνο μια λύση γύρω από το δέντρο ή μέσα σε μια πράσινη περιοχή, αλλά και σε υψηλότερο αστικό επίπεδο και αυτό συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας των κτιρίων στις κεντρικές περιοχές της πόλης.

Το καλοκαίρι, το καλύτερο πράγμα για την αντιμετώπιση του ήλιου είναι η σκιά

Αλλά αυτή η δήλωση, παρόλο που έχει πολλές αποδείξεις, αν π.χ. παρατηρήσουμε το φύλλωμα της κόμης ενός πεύκου, δεν φαίνεται να εφαρμόζεται και τόσο πολύ. Αυτό φαίνεται έτσι απλά με το να ρίξουμε μια ματιά σε πολλές από τις πλατείες των πόλεών μας, ή σε εκείνες τις λεωφόρους τις ερημικές από βλάστηση, στις οποίες οι επικρατούσες υψηλές θερμοκρασίες, σου επιτρέπουν να μαγειρεύεις σε αυτές στις τρεις το μεσημέρι σε μια Κυριακή του Αυγούστου.

Παρατηρούμε τα παγκάκια να είναι τοποθετημένα σε θέσεις από τσιμέντο χωρίς κάλυψη σκιάς από δέντρα, στα πάρκα είναι που καίγεσαι, όπως στις παιδικές χαρές που οι μεταλλικές τσουλήθρες όπως έχουν σχεδιαστεί είναι για να καίνε τους μηρούς των παιδιών.

Μερικές φορές αυτά τα όργανα της παιδικής χαράς καλύπτονται από στέγαστρα, τα περισσότερα είναι κατασκευασμένα από πλαστικά υλικά που, ενώ βοηθούν στην προστασία της κεφαλής του παιδιού, παρέχουν σε όσους αναζητούν καταφύγιο, μια ασφυκτική αίσθηση, σαν να βρίσκεσαι σε θερμοκήπιο.

Αλλά… αν έχουμε δέντρα, γιατί δεν χρησιμοποιούνται αυτά ή χρησιμοποιούνται τόσο λίγο και μερικές φορές τόσο άσχημα;

Ο Raúl de la Calle, γενικός γραμματέας του Επίσημου Κολλεγίου Τεχνικών Μηχανικών Δασών Colegio Oficial de Ingenieros Técnicos Forestales, εξηγεί ότι η διαφορά στην περιβαλλοντική θερμοκρασία, μεταξύ ενός δεντρόφυτου και ενός χωρίς δέντρα δρόμου, μπορεί να είναι μεταξύ 2 και 8°C, πάντα μιλώντας για μέσους όρους, διότι σε διαφορετικές καταστάσεις, όταν αυτές φτάνουν στα άκρα, μπορούν να ξεπεραστούν ακόμη και αυτοί οι 8°C: «Πρέπει να λάβετε υπόψη το μέγεθος της πράσινης περιοχής και το ίδιο το δέντρο, το είδος, τη συντήρηση που κάνετε, το κλάδεμα … και συνεχίζει «Αλλά αυτό είναι γεγονός, ότι η θερμοκρασία περιβάλλοντος μπορεί να μειωθεί έως και περισσότερο από 8°C, εάν τοποθετήσετε δέντρα που έχουν φυτευτεί στρατηγικά με σκοπό τη μείωση της ακτινοβολίας. Εάν βρίσκεστε στη Μαδρίτη μπροστά από το πάρκο Retiro, στη μέση του δρόμου έχετε θερμοκρασία 40 ή 45°C, αλλά στο Retiro, τα δέντρα και η άμμος στο δάπεδο, σας δίνουν μια αίσθηση ότι η θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 32 έως 34°C».

Σαν να μην ήταν αρκετό μόνο αυτό, η μείωση της χρήσης του κλιματισμού φτάνει έως και το 30%.

Για το λόγο αυτό, τα κολέγια των δασικών μηχανικών ζητούν από τους κυβερνήτες να καταρτίσουν «κατάλληλα σχέδια και πρωτόκολλα για την επιλογή και τη συντήρηση των αστικών δέντρων, και ότι αυτές τις διαδικασίες θα τις διαχειρίζονται οι πραγματικοί επαγγελματίες».

Αν κοιτάξετε την άσφαλτο, οι διαφορές είναι πολύ μεγαλύτερες. Ένα πεζοδρόμιο στη σκιά όταν η θερμοκρασία που επικρατεί παραμένει στους 30°C μπορεί αυτή να φτάσει τους 60 βαθμούς, δηλαδή δύο φορές παραπάνω, όταν η επιφάνεια αυτή εκτίθεται στον ήλιο, δηλαδή ούτε περισσότερο και ούτε λιγότερο από 30°C διαφορά.

Η άσφαλτος έχει πολύ σημαντική ικανότητα απορρόφησης θερμότητας. Υπάρχει μια σχέση μεταξύ της θερμοκρασίας και της ειδικής θερμότητας ενός υλικού, που είναι η ποσότητα θερμότητας που πρέπει να παρέχεται σε αυτό για να αυξήσει τη θερμοκρασία του κατά 1°C . Λοιπόν, για να αυξήσετε ένα °C το νερό πρέπει να προσθέσετε 4.000 θερμίδες, ενώ αντίστοιχα το σκυρόδεμα χρειάζεται μόνο 800 και η άσφαλτος, μόνο 500 θερμίδες.

«Το νερό σε μια πισίνα που εκτίθεται στον ήλιο – εξηγεί η De la Calle -, ανεξάρτητα από το πόσο ζέστη επικρατεί έξω, προσφέρει νότες δροσιάς και αυτό οφείλεται στο ότι απαιτείται συγκεκριμένη ποσότητα θερμότητας για να αυξηθεί η θερμοκρασία κατά 1°C. Άσχετα με το αν τα πλακάκια στον περιβάλλοντα χώρο που θερμαίνονται από τον ήλιο έχουν αναπτύξει υψηλές θερμοκρασίες.

Λοιπόν, έτσι και ένα δέντρο που περιέχει 60% νερό, συγκεκριμένα ένα δέντρο ύψους 6 μέτρων και διαμέτρου 40 εκατοστών έχει στη δομή του περισσότερα από 450 λίτρα νερού και είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζουμε αυτό για να καταλάβουμε γιατί χρησιμεύει στη μείωση της θερμοκρασίας ».

Οι πόλεις καίγονται

Προειδοποίηση για τη σημασία αυτού του γεγονότος, ιδίως από το σενάριο της κλιματικής αλλαγής που θα μας κάνει να υποφέρουμε.

Αυτές τις μέρες, σε μια πόλη κοντά στο Βανκούβερ, συγκεκριμένα στη Canadian Lytton, η θερμοκρασία της οποίας στα υψηλά του Ιουνίου έτεινε να είναι περίπου στους 25°C και αυτή έχει φτάσει αυτές τις μέρες στους 49,6°C με αποτέλεσμα τα σπίτια να θερμαίνονται και από αυτά τα 9 από τα 10, έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές, αφήνοντας τους κατοίκους της αβοήθητους.

Τα ασφυκτικά κύματα καύσωνα επαναλαμβάνονται όλο και περισσότερο σε περιοχές που δεν είχαν συνηθίσει τέτοια φαινόμενα. Αποτέλεσμα αυτή η διαφορά θερμοκρασίας είναι πολύ αισθητή σε περιοχές όπου τα υλικά καταπονούνται όπως το σκυρόδεμα, όπως επίσης και ο αστικός εξοπλισμός στους δρόμους που είναι κατασκευασμένος από αυτό το υλικό, ή από μέταλλο ή πλαστικό, αντί να χρησιμοποιείται σαν υλικό κατασκευής το ξύλο, που είναι πάντα πιστοποιημένο ως οικολογικό, από τη βιώσιμη διαχείριση των δασών.

Στην περίπτωση των αυτοκινήτων, των οποίων η κατασκευή είναι μεταλλική, η απορρόφηση της θερμότητας ποικίλλει ανάλογα με το χρώμα του οχήματος –όσο πιο ανοιχτό χρώμα είναι αυτό τόσο θερμαίνεται λιγότερο–, την διάρκεια ώρας που αυτό έχει εκτεθεί καθώς και την ώρα της ημέρας, «αλλά μπορούμε να φθάσουμε θερμοκρασία πάνω 26°C.

Ένα αυτοκίνητο από τη σκιά στον ήλιο, η θερμοκρασία του φτάνει πάνω από 50°C – προειδοποιεί η De la Calle -, με θανατηφόρα αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε, αν ξεχάσετε π.χ. ένα κατοικίδιο ή ένα παιδί μέσα. Αποτέλεσμα που μπορεί να μην είναι το ίδιο εάν αυτό το αυτοκίνητο ήταν παρκαρισμένο στη σκιά.

Έτσι, με το να μην βάζουμε δέντρα στις πλατείες και τους δρόμους μας, ή να κλαδεύουμε αυτά που έχουμε υπερβολικά, είναι το πιο κοντινό πράγμα για οδηγηθούμε σε ένα έγκλημα, ειδικά από τώρα και στο εξής, διότι η ζέστη θα μας συνθλίψει πολύ περισσότερο με θερμοκρασίες πάνω από 40°C πιο συχνά. Η δύναμη της σκιάς είναι πολύ σημαντική», επιμένει.

Και ποια δέντρα πρέπει να χρησιμοποιούμε στις πόλεις μας;

– Πρέπει να επιλεγούν διάφορα είδη, όχι μόνο ένα. Σε μια περιοχή που περνούν πεζοί θα πρέπει να έχει φυλλώδη είδη, με άφθονη σκιά, για να αποφευχθεί η άσχημη κατάσταση το καλοκαίρι. Τα δέντρα όπως η Celtis ή η Τίλια, που είναι ένα γένος περίπου 30 ειδών δέντρων και τα οποία παρέχουν πολύ καλή σκιά (για τις πόλεις της χώρας μας υπάρχει μεγάλη ποικιλία ειδών που παρέχουν σκιά). Και είναι πάντα σημαντικό να μην κακομεταχειριζόμαστε τα ίδια είδη στην ίδια περιοχή λόγω των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν από παράσιτα ή ασθένειες.

Είναι σημαντικό να διατηρηθεί η βιοποικιλότητα, δεν πρέπει να υπάρχει περισσότερο από το 30% των ίδιων ειδών. Και πρέπει να δείτε αν είναι φυλλοβόλα ή αειθαλή. Τα άτομα που έχουν γεράσει χρειάζονται περισσότερους πόρους για τη φροντίδα τους. Για παράδειγμα, οι μουριές είναι εξαιρετικές, με καλή σκιά, αλλά ρίχνουν τα μούρα στο έδαφος και λεκιάζουν πολύ το πεζοδρόμιο. Οι πλάτανοι ρίχνουν πολλά φύλλα, αν και είναι πολύ ενδιαφέροντα και χρησιμοποιούνται σαν αστικά δέντρα.

Μερικές φορές τα δέντρα κλαδεύονται πάρα πολύ

Το κλάδεμα είναι κάπως αμφιλεγόμενο και είναι σημαντικό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση, να ενημερωθούν οι αρμόδιοι για το τι πρέπει να γίνει σε κάθε περίπτωση και να προσπαθούν πάντα να κλαδέψουν όσο το δυνατόν λιγότερο, μόνο σε ορισμένα είδη και χωρίς να το παρακάνουν.

Σε κάθε περίπτωση, μπορεί να υπάρχει κλάδεμα σχηματισμού της κόμης για να αποφευχθεί η ανάπτυξή τους και να μη γίνουν αυτά υψηλά, αλλά μπορείτε να καταστρέψετε το δέντρο, το οποίο είναι δύσκολο να ανακάμψει και σε διάστημα 10 ή 15 χρόνια μπορεί να το απολέσουμε νωρίτερα, η προκαλώντας τελικά σε αυτό πτώση ή πτώση στα κλαδιά του.

Το κλάδεμα πρέπει να γίνει με τεχνικά κριτήρια και πολλές φορές αυτό δεν γίνεται. Το υπερβολικό κλάδεμα στο φύλλωμα φαίνεται σε ένα δέντρο που έχει ήδη το σχήμα δεν είναι απαραίτητο. Μα τι κοστίζει να έχουμε ένα αναπτυγμένο δέντρο!

Αρχιτεκτονική στα δέντρα

Επιστρέφοντας στην αρχική ερώτηση… Εάν τα δέντρα έχουν τόσα πολλά οφέλη, γιατί δεν φυτεύτηκαν περισσότερα στους δρόμους μας;

«Επειδή κοστίζουν χρήματα», απαντά η Μαργαρίτα Ουρμπάνο, επικεφαλής της Biu Arquitectura, ένα στούντιο που κατασκευάζει βιώσιμα σπίτια με φυσικά υλικά και χρησιμοποιεί βλάστηση στο σχεδιασμό των κτιρίων του. «Χρειάζεται μια επένδυση στη φύτευση, στις φυτοπροστατευτικές θεραπείες, στο κλάδεμα, στον καθαρισμό και τη συλλογή φύλλων.

Αλλά τα οφέλη που αντιπροσωπεύουν τα δέντρα είναι αμέτρητα, και όχι μόνο για την δροσιά που παρέχουν, αλλά και για την υγεία, λόγω της ανανέωσης και καθαρισμού του αέρα, με τη φωτοσύνθεση που απορροφούν το CO2 και αποβάλλουν το οξυγόνο … εξασθενούν την ένταση του θορύβου σε έναν πολυσύχναστο δρόμο – μετριάζουν τον ήχο των αυτοκινήτων έως και 10 ντεσιμπέλ -, συλλέγουν βροχή και μπορούν να αποτρέψουν πλημμύρες, βοηθούν στην οπτική άνεση και για την υγεία μας.

Το κόστος ενός δέντρου δεν είναι τόσο σημαντικό αν δούμε τα οφέλη του». Επισημαίνει ότι η φυσική βλάστηση γύρω από τα κτίρια είναι ένας φυσικός πόρος χωρίς αντίκτυπο που μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέτρο εξοικονόμησης ενέργειας, «επομένως από οικονομική άποψη είναι καλό να υπάρχει βλάστηση δίπλα στο κτίριο, είτε είναι απομονωμένο είτε την πόλη, όπως υποτίθεται ότι μειώνει τη ζήτηση ψύξης».

Η Biu Arquitectura ποντάρει σε φυλλοβόλα δέντρα, γιατί το καλοκαίρι διατηρούν το σπίτι δροσερό, εμποδίζοντας αυτό να εκτεθεί στις ακτίνες του ήλιου και το χειμώνα όταν αυτά στερούνται φύλλων, ο ήλιος θερμαίνει το δρόμο και τις προσόψεις, επηρεάζοντας τα παράθυρα και επιτυγχάνοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Μια άλλη από τις δυνατότητές τους είναι να μετριάσουν τον άνεμο σε περιμετρικές περιοχές της πόλης, «αν και σε αυτήν την περίπτωση θα μιλούσαμε για αειθαλή δέντρα».

Η Ουρμπάνο θεωρεί ότι πρέπει να «αναγκαστούν» να φυτέψουν δέντρα στις πόλεις μας. «Παρόλο που υπάρχουν περιορισμοί επειδή μερικές φορές τα πεζοδρόμια δεν έχουν αρκετό πλάτος η δεν είναι αρκετά μεγάλα για να μπορεί να αναπτυχθεί και να αναπνέει το δέντρο, επειδή αναπνέει επίσης από τις ρίζες του και μερικές φορές οι περιοχές φύτευσης είναι πολύ μικρές, γι’ αυτό δεν πρέπει να γίνεται φύτευση σε αυτά τα πεζοδρόμια του ενός μέτρου πλάτους εάν θέλουμε το δέντρο να είναι υγιές και φυλλώδες.

Στο σενάριο της κλιματικής κρίσης, η φράση του φυσιοδίφη Joaquín Araujo έχει νόημα: «Αν λίγο ή τίποτα από το παρελθόν δεν έχει νόημα χωρίς τους ελαιώνες, το μέλλον θα έχει ακόμα λιγότερο χωρίς αυτά».

Η έρευνα έχει δείξει ότι τα δέντρα μπορούν να δροσίσουν τις πόλεις έως και 50°C. Δεν είναι κακό για ένα φυσικό κλιματιστικό!

Για να βεβαιωθείτε γι’ αυτό, η Carly Ziter του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον, επανέλαβε την κάθε διαδρομή από 3 έως 12 φορές σε διαφορετικές ώρες της ημέρας.

Και το συμπέρασμα: οι δρόμοι της πόλης ήταν ζεστοί καθώς το φως του ήλιου έπεφτε στις σκληρές, αδιαπέραστες επιφάνειες του δρόμου, του πεζοδρομίου, του πεζοδρόμου και της πλατείας. Αλλά όπου υπήρχε πράσινο από χλοοτάπητα ή σκιά από ένα δέντρο, η θερμοκρασία είχε μειωθεί.

Αναφέρει «Τα δέντρα που φυτεύουμε τώρα ή οι περιοχές που κάνουμε πράσινη ανάπλαση τώρα, θα καθορίσουν τις θερμοκρασίες των πόλεών μας τον επόμενο αιώνα».

Σε εκείνα τα μεμονωμένα τμήματα πρασίνου όπου συναντήσαμε από δύο ή περισσότερα δέντρα και όπου τα δύο πέμπτα της επιφάνειας του ουρανού ελέγχονταν από το φύλλωμα τους, η θερμοκρασία μειώθηκε κατά μέσο όρο 3,5°C και μερικές φορές – ειδικά όταν ο αριθμός των δέντρων και η εγγύτητά τους έδωσαν ακόμη μεγαλύτερη επιφάνεια σκιάς – τότε η θερμοκρασία μειώθηκε πάνω έως 5,7°C.

Τα δέντρα όχι μόνο προσφέρουν σκιά, αλλά επίσης προσφέρουν και δροσισμό. Δηλαδή, διαχέουν νερό μέσω των στομάτων από τα φύλλα τους και παρέχουν έναν δεύτερο μηχανισμό εξωτερικού κλιματισμού. Η διαφορά, επίσης, μεταξύ θερμοκρασίας σκιάς και φωτός του ήλιου μπορεί να ρυθμίσει τη ροή του αέρα. Τα αποτελέσματα, που αναφέρθηκαν στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, «προτείνουν στρατηγικές για τη διαχείριση των αστικών προτύπων κάλυψης γης και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στην αύξηση της θερμοκρασίας των πόλεων».

Με άλλα λόγια, τα δέντρα είναι ωφέλιμα στοιχεία για να φυτέψετε, οπουδήποτε, αλλά ειδικά στη συγκεκριμένη ζούγκλα των πόλεων. Για άλλη μια φορά, αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Οι ερευνητές εξετάζουν πως θα μπορούσε να ονομαστεί η πράσινη απόκριση, στην υπερθέρμανση των πόλεων και για χρόνια διαπίστωσαν ότι, η αστική κάλυψη από τα δέντρα μπορεί να προσθέσει έως και 500 εκατομμύρια δολάρια στις οικονομίες των μεγάλων πόλεων. Τα αστικά δέντρα δεν προσφέρουν απλώς σκιά, μπορούν να απορροφήσουν τον ατμοσφαιρικό άνθρακα με τρόπους που ταιριάζουν με οποιονδήποτε γίγαντα τροπικών δασών και η απλή παρουσία δέντρων σε προαστιακούς δρόμους μπορεί να προσθέσει σημαντικά στις αξίες ιδιοκτησίας ακινήτων και στην απλή άνεση μας.

Και όχι μόνο που τα δέντρα προσφέρουν δροσερή σκιά: υπάρχει ακόμη έρευνα που να υποδηλώνει ότι λειτουργούν καλύτερα στις θερμότερες πόλεις. Οι μελέτες του Madison προσφέρουν εξαιρετική λεπτομέρεια σε κάτι που οι περισσότεροι κάτοικοι της πόλης γνωρίζουν από διαίσθηση.

Οι πόλεις χρειάζονται χώρους πρασίνου και δεντρόφυτες λεωφόρους. Το επόμενο βήμα είναι να βρείτε τον καλύτερο τρόπο χρήσης τέτοιων ευρημάτων. «Δεν είναι αρκετά σημαντικό να βγούμε έξω και να φυτέψουμε δέντρα, πρέπει πραγματικά να σκεφτούμε πόσα φυτεύουμε και πού τα φυτεύουμε. Δεν λέμε ότι η φύτευση ενός δέντρου δεν κάνει τίποτα, αλλά θα έχει μεγαλύτερο αποτέλεσμα εάν φυτέψετε ένα δέντρο και ο γείτονάς σας φυτεύει ένα δέντρο καθώς και ο γείτονάς του φυτεύει άλλο ένα δέντρο », δήλωσε ο Δρ Ziter.

Ακόμη και ένα μόνο δέντρο μπορεί να βοηθήσει να δροσίσει τις πόλεις τη νύχτα: η μελέτη των επιπτώσεων στη μείωση της θερμοκρασίας

Όταν ένα μόνο δέντρο μπορεί να κάνει τη διαφορά: ακόμη και ένα δέντρο που φυτεύεται σε μια αστική περιοχή μπορεί να προσφέρει δροσιά τη νύχτα – σύμφωνα με αυτή τη νέα μελέτη.

Ένα μόνο δέντρο που φυτεύεται κατά μήκος ενός δρόμου της πόλης ή σε έναν κήπο μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη, σύμφωνα με αυτήν την πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη και δημοσιεύθηκε από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο και δείχνει πόσο τα «αραιωμένα» δέντρα, δηλαδή εκείνα που στέκονται μοναχικά και διάσπαρτα στο αστικό περιβάλλον, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Ως εκ τούτου, η μελέτη προτείνει ότι η φύτευση δέντρων, ακόμη και λίγων, μπορεί να είναι μια στρατηγική για τον μετριασμό της θερμοκρασίας που καταλαμβάνει τις πόλεις μας – ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η παρουσία πάρκων και χώρων πρασίνου είναι σπάνια.

Υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι για να φυτέψετε ένα δέντρο στην πόλη, αλλά σύμφωνα με τη μελέτη μας, δεν πρέπει να υποτιμούμε το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα μεμονωμένα δέντρα στον μετριασμό του κλίματος – λέει ο Michael Alonzo, ένας από τους συντάκτες της έρευνας.

Οι «πολεοδόμοι» πρέπει να εκμεταλλευτούν κάθε μικρό χώρο στην αστική περιοχή για να φυτέψουν δέντρα. Ενώ τα αστικά πάρκα προσφέρουν καταφύγιο από τη ζέστη στους κατοίκους και τους τουρίστες κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα μοναχικά δέντρα βοηθούν να κάνουν το κλίμα, πιο ήπιο ειδικά το βράδυ, ξεκινώντας στις 18:00 και μετά το ηλιοβασίλεμα.

Οι ερευνητές κατέγραψαν χαμηλότερες θερμοκρασίες στις περιοχές εκείνες όπου η μισή επιφάνεια καλυπτόταν από το φύλλωμα της κόμης των «διάχυτων» δέντρων: οι θερμοκρασίες ήταν 1,4°C χαμηλότερες κάθε βράδυ από ό, τι σε περιοχές όπου η παρουσία δέντρων ήταν σπανιότερη.

Τις πρώτες πρωινές ώρες, ακόμη και οι περιοχές που σπάνια καλύπτονται από θόλο δέντρων (20% της συνολικής έκτασης που σκιάζεται από φύλλωμα) ήταν πιο δροσερές από εκείνες που δεν είχαν καθόλου δέντρα – καταδεικνύοντας κατά συνέπεια χαμηλότερη μέση θερμοκρασία ακόμη και στις πιο καυτές ώρες της ημέρας.

Για να λάβουν αυτές τις πληροφορίες, οι ερευνητές εξέτασαν τα δεδομένα θερμοκρασίας που συλλέχθηκαν το καλοκαίρι του 2018 σε διάφορες περιοχές του δήμου της Ουάσιγκτον σε διάφορες ώρες της ημέρας (συλλέχθηκαν πάνω από 70.000 θερμοκρασίες). Στη συνέχεια, τα δεδομένα σχετικά με τις θερμοκρασίες διασταυρώθηκαν με εκείνα που σχετίζονται με την πυκνότητα των δέντρων σε σχέση με την παρατηρούμενη επιφάνεια, και ακόμη και αν αυτά τα δέντρα ήταν «διαδεδομένα» στην περιοχή ή συγκεντρωμένα σε μια ενιαία πράσινη περιοχή.

Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι ακόμη και η φύτευση «ευρέως διαδεδομένων» δέντρων στην περιοχή μπορεί να θεωρηθεί μέρος μιας έγκυρης στρατηγικής για την καταπολέμηση της αύξησης των θερμοκρασιών στις αστικές περιοχές. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, τους θερμότερους μήνες πολλές πόλεις γίνονται αληθινά νησίδες θερμότητας: αυτό συμβαίνει όταν ανθρωπογενείς κατασκευές όπως δρόμοι, κτίρια και υποδομές απορροφούν και εκπέμπουν εκ νέου τη θερμότητα από την ακτινοβολία του ήλιου περισσότερο από φυσικά εδάφη όπως τα δάση ή οι πλωτές οδούς (σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών): για την αντιμετώπιση ή τουλάχιστον τον περιορισμό αυτού του φαινομένου θα ήταν αρκετό να φυτέψετε μοναχικά δέντρα στους δρόμους και στις αυλές των κτιρίων.

ΠΗΓΕΣ

• Isola di calore urbano, pianificazione e alberi
• Francesco Ferrini Professore di Arboricoltura e Presidente della Scuola di Agraria dell’Università di Firenze
• ¿Cuánto enfrían los árboles la ciudad en verano? ISABEL IBÁÑEZ
• Many cities want to plant trees. Why are some residents reluctant?
• Trees’ shade can cool cities by 5°C . Keeping cities cool is urgent: Trees can cut the heat effectively. Image: By Andrew Seaman on Unsplash
• Anche un singolo albero può aiutare a raffreddare le città di notte: lo studio sugli effetti sulla mitigazione del calore Sabrina Del Fico