Η πρόληψη συμφέρει: Επένδυση στην Υγιεινή και Ασφάλεια των Τροφίμων στους Παιδικούς Σταθμούς

Η υγεία των παιδιών δεν επιδέχεται εκπτώσεις, η επένδυση στην πρόληψη δεν είναι πολυτέλεια. Είναι το ελάχιστο χρέος μας. Ο Δρ. Δημήτριος Απ. Κεραμυδάς, Υγιεινολόγος M.Sc. , Ph.D, με αφορμή τα κρούσματα γαστρεντερίτιδας από το βακτήριο Salmonella σε Παιδικό Σταθμό στο Δήμο Αιγάλεω, αναλύει το σοβαρό αυτό θέμα.

Δρ. Δημήτριος Απ. Κεραμυδάς
Υγιεινολόγος M.Sc. , Ph.D.

Σχετικά με την πρόσφατη τροφική δηλητηρίαση όπου επιβεβαιώθηκαν κρούσματα γαστρεντερίτιδας από το βακτήριο Salmonella σε Παιδικό Σταθμό στο Δήμο Αιγάλεω (aigaleo.gr) καθώς και την Άμεση Κινητοποίηση των Γονέων αλλά και την επικοινωνία του σοβαρού αυτού θέματος Δημόσιας Υγείας ( xaidarisimera.gr), αξίζει να δούμε τα εξής:

Καταρχήν όσο αφορά τις Τεχνικές Προδιαγραφές και τις Κατασκευαστικές Διατάξεις των χώρων των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών των Δήμων ισχύουν τα όσα προβλέπονται στα άρθρα 3 & 4 του Π.Δ. 99/ 2017 (ΦΕΚ 141 Τ΄ Α), όπου σύμφωνα με το άρθρο 22 §2 του Ν. 5163/ 2024 ΦΕΚ 199 Τ΄Α΄, όπου η προθεσμία συμμόρφωσης των δημοτικών παιδικών, βρεφικών και βρεφονηπιακών σταθμών, σχετικά με την αδειοδότηση και λειτουργία των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών (υποχρέωση που προκύπτει και από το άρθρο 94 του Ν. 3852/ 2010) που λειτουργούν εντός των Δήμων έχει παραταθεί έως 31-12-2026 , δεδομένου ότι ο Δήμος Αιγάλεω υπάγεται στους Δήμους Μητροπολιτικών Κέντρων. [Στην κατηγορία αυτή υπάγονται όλοι οι δήμοι των Περιφερειακών Ενοτήτων Κεντρικού, Βόρειου, Νότιου και Δυτικού Τομέα Αθηνών και της Περιφερειακής Ενότητας Πειραιώς της Περιφέρειας Αττικής, §1α του Ν. 3852/ 2010, ΦΕΚ 87 Τ΄Α.]

Στις υποχρεώσεις των Δήμων προβλέπεται μεταξύ άλλων η ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΥΔΡΕΥΣΗΣ, ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥΣ ΒΡΕΦΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΚΟΥΣ ΣΤΑΘΜΟΥΣ, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Ν. 3172/ 2005, ΦΕΚ 197 Τ΄Α. Σύμφωνα με τον ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ την ΚΥΑ 41087/ 2017, ΦΕΚ 4249 Τ΄Β, σκοπός τους μεταξύ άλλων (σύμφωνα με το άρθρο 2) είναι να ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΝ ΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ.

Στο άρθρο 9 της ανωτέρω ΚΥΑ 41087/ 2017, ΦΕΚ 4249 Τ΄Β, ορίζεται ότι η περιφρούρηση της υγείας του παιδιού αποτελεί επίσης υποχρέωση και του λοιπού προσωπικού του Σταθμού, το οποίο εφαρμόζει πιστά όλα τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας και ευθύνεται για κάθε αμέλεια ή παράλειψη που μπορεί να έχει επίπτωση στην υγεία των παιδιών. Ο προληπτικός ιατρικός έλεγχος του προσωπικού του σταθμού καθορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 3 της ΥΑ: Υ1α/76785/ 2017, ΦΕΚ 3578 Τ΄Β, όπως αυτή κάθε φορά ισχύει. Στην ΥΑ: Υ1α/ 76785 / 2017, ΦΕΚ 3578 Τ΄Β, σχετικά με τον Ιατρικό έλεγχο του προσωπικού, διατροφή και κανόνες υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων στους δημόσιους και ιδιωτικούς βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, όπως τροποποιήθηκε με την ΥΑ: Δ1α/ΓΠ/οικ.43289/ 2018, ΦΕΚ 2179 Τ΄Β, ορίζονται τα εξής:

Σύμφωνα με το άρθρο 3 αυτής, οι εργαζόμενοι στους βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς οφείλουν να διαθέτουν πιστοποιητικό υγείας σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της παρούσας, το οποίο θα ανανεώνεται κάθε δύο (2) έτη.

Στο ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ θα πιστοποιείται ότι ο/η εργαζόμενος/η δεν πάσχει από λοιμώδες/μεταδοτικό νόσημα, κατόπιν παθολογικής και δερματολογικής ιατρικής εξέτασης. Για τους χειριστές τροφίμων επιπλέον απαιτείται παρασιτολογική /καλλιέργεια κοπράνων η οποία θα επαναλαμβάνεται κάθε δύο (2) έτη.

Εκτός από την ύπαρξη των προβλεπόμενων Πιστοποιητικών Υγείας για τους Χειριστές Τροφίμων, (βλέπε & Εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας: Αρ. πρωτ.: Υ1γ/Γ.Π/οικ.60325/ 29-05-2012 με ΑΔΑ: Β4Λ0Θ-Ο5Υ), διαπιστώθηκε η ύπαρξη των πραγματοποιθεισών ιατρικών εξετάσεων για κάθε έναν χειριστή τροφίμων στον συγκεκριμένο παιδικό σταθμό;

Τα Πιστοποιητικά Υγείας όλων των χειριστών τροφίμων έχουν εκδοθεί από συγκεκριμένο Ιατρό; Σύμφωνα με το άρθρο 5 της ΥΑ: Υ1α/ 76785 / 2017, ΦΕΚ 3578 Τ΄Β, σχετικά με τις ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, προβλέπεται πως η ΥΓΕΙΑ και η ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΠΑΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΕΔΙΟ ΥΨΙΣΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ.

Για λόγους προστασίας της υγείας ιδιαιτέρως των βρεφών και μικρών παιδιών στους παιδικούς, βρεφικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΧΟΝΤΑΙ ΑΣΦΑΛΗ ΤΡΟΦΙΜΑ.

• Σύμφωνα με την §2 αναφέρεται στην περίπτωση όπου γίνεται η παρασκευή των γευμάτων εντός του παιδικού, βρεφικού, βρεφονηπιακού σταθμού, απαιτείται η τήρηση των κανόνων υγιεινής, ώστε να διασφαλίζεται όσο το δυνατόν καλύτερα η υγιεινή των γευμάτων και να προλαμβάνονται τα τροφιμογενή νοσήματα.
• Πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες εγκαταστάσεις για την υγιεινή παρασκευή των τροφίμων που προορίζονται για τη διατροφή του παιδικού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένου κατάλληλου εξοπλισμού αποστείρωσης για τα τρόφιμα των βρεφών.
• Οι υπεύθυνοι των μονάδων πρέπει να μεριμνούν για την προετοιμασία και τον ορθό χειρισμό των τροφίμων. Γι’ αυτόν το λόγο το προσωπικό που ασχολείται με την προετοιμασία και το χειρισμό τροφίμων πρέπει να λαμβάνει εκπαίδευση για την υγιεινή των τροφίμων.
• Ειδικότερα πρέπει να εφαρμόζονται όλες οι υγειονομικές προδιαγραφές και ειδικές απαιτήσεις που προβλέπονται στις οικείες υγειονομικές διατάξεις για τις επιχειρήσεις τροφίμων όπως κάθε φορά ισχύουν.
• Οι υπεύθυνοι των σταθμών σε περίπτωση ενδείξεων επιδημικής έξαρσης στον παιδικό πληθυσμό οφείλουν άμεσα να ενημερώνουν την τοπική Υγειονομική Υπηρεσία και ειδικότερα, όταν πρόκειται για νοσήματα τροφιμογενούς αιτιολογίας που εμφανίζονται σε δύο ή περισσότερα παιδιά που φιλοξενούνται στον παιδικό σταθμό.
• Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ΥΑ: Υ1α/ 76785 / 2017, ΦΕΚ 3578 Τ΄Β, οι παιδικοί, βρεφικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί που παρασκευάζουν και διαθέτουν γεύμα, οφείλουν να θεσπίζουν, εφαρμόζουν και διατηρούν διαδικασίες βάσει των αρχών HACCP (άρθρο 5 και 6 της Υπουργικής Απόφασης 47829/2017 /ΦΕΚ 2161 Τ΄Α).

Δεδομένου ότι ΟΙ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ υπάγονται στο ΕΠΙΠΕΔΟ ΙΙΙ (Υψηλού κινδύνου), λόγω της ειδικής ομάδας πληθυσμού που εξυπηρετούν οφείλουν να εγκαθιστούν, να εφαρμόζουν και να διατηρούν διαδικασίες που βασίζονται στις επτά 7 ΑΡΧΕΣ του HACCP. Δηλαδή:

1. Να εντοπίζονται οι τυχόν πηγές κινδύνου οι οποίες πρέπει να προληφθούν, να εξαλειφθούν ή να μειωθούν σε αποδεκτά , επίπεδα.
2. Να εντοπίζονται τα κρίσιμα σημεία ελέγχου στο ή στα στάδια στα οποία ο έλεγχος είναι ουσιαστικής σημασίας για την πρόληψη ή την εξάλειψη μιας πηγής κινδύνου ή τη μείωσή της σε αποδεκτά επίπεδα.
3. Να καθορίζονται κρίσιμα όρια στα κρίσιμα σημεία ελέγχου, με τα οποία χωρίζεται το αποδεκτό από το μη αποδεκτό όσον αφορά την πρόληψη, την εξάλειψη ή τη μείωση των εντοπιζόμενων πηγών κινδύνου.
4. Να καθορίζονται και να εφαρμόζονται αποτελεσματικές διαδικασίες παρακολούθησης στα κρίσιμα σημεία ελέγχου.
5. Να καθορίζονται τα διορθωτικά μέτρα όταν διαπιστώνεται κατά την παρακολούθηση ότι ένα κρίσιμο σημείο ελέγχου δεν βρίσκεται υπό έλεγχο.
6. Να καθορίζονται διαδικασίες, οι οποίες διεξάγονται τακτικά.
7. Να καταρτίζονται έγγραφα και φάκελοι ανάλογα με τη φύση και το μέγεθος της επιχείρησης τροφίμων, ώστε να αποδεικνύεται η ουσιαστική εφαρμογή των παραπάνω μέτρων.

Με βάση τα παραπάνω λοιπόν, λαμβάνοντας υπόψη τα άρθρα που έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά, διαπιστώνουμε ότι το βακτήριο της σαλμονέλας μπορεί να βρίσκεται σε διάφορες τροφές όπως είναι τα πουλερικά, τα βοοειδή τα αυγά και τα προϊόντα αυγών, το επεξεργασμένο κρέας, το γάλα και τυριά. Έτσι λοιπόν θα πρέπει :

• Όλοι οι Χειριστές Τροφίμων να διαθέτουν το προβλεπόμενο Πιστοποιητικό Υγείας με τις αντίστοιχες εξετάσεις που έχουν υποβληθεί, σύμφωνα με το άρθρο 1 της ΥΑ: Δ1α/ΓΠ/οικ.43289/ 2018, ΦΕΚ 2179 Τ΄Β, όπου θα πιστοποιείται ότι ο/η εργαζόμενος/η δεν πάσχει από λοιμώδες/μεταδοτικό νόσημα.
• Όλοι οι Χειριστές Τροφίμων να έχουν καταρτιστεί στις Βασικές Αρχές Υγιεινής & Ασφάλειας των Τροφίμων, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται από την ΥΑ: 110581/ 2025, ΦΕΚ 2161 Τ΄Β.
• Να εφαρμόζουν πιστά τα όσα ορίζονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II της ΥΑ: Υ1α/76785/ 2017, ΦΕΚ 3578 Τ΄Β, καθώς και τα ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑΣ ΣΕ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟ/ΠΑΙΔΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ, σύμφωνα με τις συστάσεις του ΕΟΔΥ ( eody.gov.gr)
• Να υπάρχει αξιολόγηση και συνεχής έλεγχος των Προμηθευτών και των Α υλών που τροφοδοτούν τις εγκαταστάσεις των παιδικών Σταθμών.
• ΔΕΔΟΜΈΝΟΥ ότι στο άρθρο 5 της ΥΑ: Υ1α/76785/ 2017, ΦΕΚ 3578 Τ΄Β, υπάρχει η διάταξη της §3 όπου ορίζει ότι στην περίπτωση κατανάλωσης τροφίμων που προέρχονται από τους γονείς ή κηδεμόνες των φιλοξενουμένων παιδιών, οι υπεύθυνοι των σταθμών πρέπει να φροντίζουν για την ασφαλή αποθήκευση και ενδεχόμενη αναθέρμανση των τροφίμων όταν αυτή απαιτείται.

Εφόσον τα τρόφιμα μεταφέρονται από τους γονείς, θα πρέπει να παρέχονται σε αυτούς οι απαραίτητες οδηγίες σχετικά με την σωστή αποθήκευση και τη διάρκεια της καθώς και πληροφορίες σχετικά με την αναθέρμανση των τροφίμων. Με βάση την παραπάνω Διάταξη να ελέγχονται μακροσκοπικά κατά την παραλαβή, να αποθηκεύονται σε ξεχωριστούς θαλάμους και να υπάρχει σχετική τεκμηρίωση καθημερινά με το τι γεύμα και από ποιον γονέα παραλαμβάνεται αυτό.

• Να πραγματοποιούνται καθημερινά οι καταγραφές των προ απαιτούμενων διαδικασιών αυτοελέγχου με καταγραφή θερμοκρασιών των ψυκτικών θαλάμων, καταγραφή θερμοκρασιών έτοιμων γευμάτων, καταγραφή διαδικασιών καθαρισμού, καταγραφή εφαρμογών απολύμανσης & απεντόμωσης, καταγραφή συντήρησης του εξοπλισμού, καταγραφή σε περίπτωση που νοσήσει το προσωπικό το πότε επανέρχεται στη Υπηρεσία του εφόσον διαθέτει την σχετική βεβαίωση από Ιατρό.
• Να πραγματοποιούνται μικροβιολογικές αναλύσεις στα τρόφιμα του κάθε Παιδικού Σταθμού τόσο για των έλεγχο των Α΄ υλών των Προμηθευτών όσο και για τον έλεγχο των διατιθέμενων τελικών γευμάτων που θα καταναλώσουν τα παιδιά.

Μην ξεχνάμε ότι ακριβώς πριν από ένα έτος, συγκεκριμένα τον Μάϊο του 2024, καταγράφηκε άλλη τροφική Δηλητηρίαση από σχολικά γεύματα στην Λαμία (με σταφυλόκοκκο), με 63 μαθητές από επτά σχολεία της Λαμίας να οδηγούνται στο Νοσοκομείο.

Με βάση τα παραπάνω λοιπόν και δεδομένου ότι ως «υπεύθυνος επιχείρησης τροφίμων»:, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνεται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 178/ 2002, ορίζεται το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει την ευθύνη να εξασφαλίσει ότι πληρούνται οι απαιτήσεις της νομοθεσίας για τα τρόφιμα μέσα στην επιχείρηση τροφίμων που έχει υπό τον έλεγχό του. Οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίμων, σύμφωνα με την Ισχύουσα Υγειονομική Διάταξη 47829/ 2017, ΦΕΚ 2161 Τ’ Β, θα πρέπει να διασφαλίζουν την υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων που παράγουν ή διαχειρίζονται.

Πρέπει να υπάρχει καθημερινά αυτοέλεγχος σε κάθε εγκατάσταση – επιχείρηση τροφίμων – παιδικό σταθμό, δεδομένου ότι ως «επιχείρηση τροφίμων» σύμφωνα με τον ορισμό που δίνεται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 178/ 2002, ορίζεται: κάθε επιχείρηση, κερδοσκοπική ή μη, δημόσια ή ιδιωτική, η οποία ασκεί οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες που συνδέονται με οιοδήποτε στάδιο της παραγωγής, μεταποίησης και διανομής των τροφίμων.

Η Δημόσια Υγεία των Παιδιών ΔΕΝ αποτελεί απλά και μόνο μια Νομική Υποχρέωση αλλά Πρέπει να Επενδύει ο οποιασδήποτε ασχολείται με οποιοδήποτε στάδιο παραγωγής, μεταποίησης και διανομής γευμάτων και πόσο μάλλον σε ευπαθή πληθυσμό όπως είναι τα παιδιά.

Ακολουθείστε το Xaidarisimera.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις για το Χαϊδάρι και Δυτικά..