γράφει ο Δρ. Δημήτριος Απ. Κεραμυδάς
Υγιεινολόγος M.Sc. , Ph.D.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΚΛΗΘΕΙ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ & ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΠΝΟΥ.
Προβληματισμοί έχουν δημιουργηθεί σχετικά με την Διαφήμιση & την Προώθηση προϊόντων καπνού σε επιχειρήσεις Υγειονομικού Ενδιαφέροντος και κυρίως σε εκείνες που ανήκουν στην Κατηγορία της Μαζικής Εστίασης Πλήρους Γεύματος, σύμφωνα με την Υγειονομική Διάταξη 47829/ 2017, ΦΕΚ 2161 Τ΄Β.
Δεδομένου ότι κάποιοι ισχυρίζονται πως στις διατάξεις της ΚΥΑ Δ2β/ΓΠ/οικ.: 80727/ 2019, ΦΕΚ 4177 Τ΄Β, ΔΕΝ περιλαμβάνεται συγκεκριμένη διάταξη σχετικά με την ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ της ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ή της ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΠΝΟΥ, παραθέτουμε παρακάτω το τι πραγματικά ισχύει, για το συγκεκριμένο θέμα, διότι η Νομοθεσία πλέον είναι ξεκάθαρη σχετικά με την τοποθέτηση προϊόντων καπνού σε προθήκες επιχειρήσεων μαζικής εστίασης και επιχειρήσεων αναψυχής.
- Καταρχήν η ΚΥΑ 104720/ 2010, ΦΕΚ 1315 Τ΄Β,η οποία και ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΣΕ ΙΣΧΥ, δεδομένου ότι αφενός Λαμβάνεται Υπόψη στην §22 της ΚΥΑ Δ2β/ΓΠ/οικ.: 80727/ 2019, ΦΕΚ 4177 Τ΄Β, αφετέρου, ΔΕΝ ΑΝΑΓΡΑΦΕΤΑΙ στο άρθρο 5 – ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ της ΚΥΑ 80727/ 2019, ΦΕΚ 4177 Τ΄Β, αντιθέτως αναγράφεται ότι από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας καταργείται κάθε άλλη υπουργική απόφαση ή εγκύκλιος που ορίζει διαφορετικά τα ανωτέρω.
- Δεδομένου ότι η ΚΥΑ 104720/ 2010, ΦΕΚ 1315 Τ΄Β, αποτελεί τη μοναδική σε ισχύ Υπουργική Απόφαση όπου ορίζει κυρώσεις για ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ σχετικά ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΠΝΟΥ, όπου οι συγκεκριμένες Κυρώσεις, ΔΕΝ ορίζονται στην ΚΥΑ 80727/ 2019, ΦΕΚ 4177 Τ΄Β. Για τον λόγο αυτό παραμένει σε ισχύ ο ΠΙΝΑΚΑΣ 3 της ΚΥΑ 104720/ 2010, ΦΕΚ 1315 Τ΄Β, δεδομένου ότι αποτελεί διάταξη όπου σύμφωνα και με το άρθρο 5 της νέας ΚΥΑ 80727/ 2019, ΦΕΚ 4177 Τ΄Β, για την συγκεκριμένη παράβαση σχετικά με την Διαφήμιση & την Προώθηση προϊόντων καπνού, δεν ορίζεται διαφορετικά στις διατάξεις αυτής ΚΥΑ 80727/ 2019.
- Σύμφωνα με το άρθρο 4 §ζ του Ν. 5216/ 2025, ΦΕΚ 118 Τ΄Α, προβλέπεται:
Από τη δημοσίευση του παρόντος Νόμου, απαγορεύονται:
Η κάθε είδους διαφήμιση και προώθηση προϊόντων καπνού σε όλους τους εξωτερικούς, υπαίθριους και εσωτερικούς χώρους. Εξαιρούνται οι εσωτερικοί χώροι των σημείων πώλησης προϊόντων καπνού. Ως εξωτερικός χώρος νοείται και η πρόσοψη και λοιπές πλευρές του κουβουκλίου, οι τέντες και ο περιβάλλων χώρος του περιπτέρου. Οι υπαίθριοι χώροι λογίζονται κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 2946/2001 (Α’ 224).
Στους εσωτερικούς χώρους περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι κινηματογράφοι, τα θέατρα, οι στρατιωτικές μονάδες, τα Δικαστήρια, όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα ξενοδοχεία και πάσης φύσεως τουριστικά καταλύματα, καθώς και τα εμπορικά καταστήματα. το οποίο αποτελεί τροποποίηση του άρθρου 17 του του Ν. 3868/ 2010, ΦΕΚ 129 Τ΄Α
- Το παραπάνω προβλεπόταν και στο άρθρο 17 §ζ του Ν. 4633/ 2019, ΦΕΚ 161 Τ΄Α, το οποίο αποτελεί τροποποίηση του άρθρου 17 του του Ν. 3868/ 2010, ΦΕΚ 129 Τ΄Α.
- Σύμφωνα με την ΚΥΑ 104720/ 2010, ΦΕΚ 1315 Τ΄Β, ΟΡΙΖΕΤΑΙ: 3. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΠΙΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ στους ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΣ και ΔΙΑΦΗΜΙΖΟΜΕΝΟΥΣ για παράβαση των διατάξεων του Ν. 3868/ 2010 περί απαγόρευσης της διαφήμισης προϊόντων καπνού.
Πολλοί είναι οι ιδιοκτήτες καταστημάτων Μαζικής Εστίασης Πλήρους Γεύματος, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι σύμφωνα με την βεβαίωση της τρέχουσας εικόνας της επιχείρησης τους από την ΑΑΔΕ, οι οποίοι έχουν συμπεριλάβει, ¨Λογιστικά¨, μεταξύ άλλων και διάφορους Κ.Α.Δ., πως αυτό συνεπάγεται ότι έχουν την δυνατότητα προώθησης προϊόντων καπνού, όπως οι παρακάτω Κ.Α.Δ.:
- Κ.Α.Δ. 46.17.13 Εμπορικοί αντιπρόσωποι που μεσολαβούν στην πώληση προϊόντων καπνού.
- Κ.Α.Δ. 472627 Λιανικό εμπόριο προϊόντων καπνού.
Σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε συγκεκριμένες διατάξεις με τις οποίες καταρρίπτονται οι παραπάνω ισχυρισμοί, συγκεκριμένα:
- Σύμφωνα με το άρθρο 80 του Ν. 3463/ 2006, ΦΕΚ 114 Τ΄Α
§1. Δίνεται ο ορισμός ως Καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος είναι εκείνα, στα οποία γίνεται παρασκευή ή/και διάθεση σε πελάτες (καθισμένους, όρθιους, περαστικούς) ή διανομή φαγητών ή γλυκισμάτων ή οποιουδήποτε άλλου παρασκευάσματος τροφίμων ή ποτών …, εξαιτίας των οποίων ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΛΗΘΕΙ ΒΛΑΒΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ, όπως αναλυτικά αναφέρονται στις ισχύουσες υγειονομικές διατάξεις.
§2. Για την ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ των ανωτέρω καταστημάτων ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΔΕΙΑ..
- Σύμφωνα με το άρθρο 1 της ΚΥΑ 16228/ 2017, ΦΕΚ 1723, Τ΄Β, η παρούσα απόφαση εφαρμόζεται στις διαδικασίες ίδρυσης των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 80 του Ν. 3463/ 2006 καθώς και στα θέατρα και τους κινηματογράφους όπως αυτά εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 2 του Ν. 4442/2016, τα οποία αναφέρονται στο εξής ως «κατάστημα».
- Σύμφωνα με το άρθρο 38 του Ν. 4440/ 2016, ΦΕΚ 230 Τ΄Α, ορίζεται ότι όπου απαιτείται η προσκόμιση άδειας λειτουργίας, προσκομίζεται εφεξής το αποδεικτικό υποβολής της γνωστοποίησης.
- Σύμφωνα με το άρθρο 3 §4 της Υγειονομικής Διάταξης 47829/ 2017, ΦΕΚ 2161 Τ΄Β, ως Επιχείρηση Υγειονομικού ενδιαφέροντος νοείται στην παρούσα, κάθε κατάστημα ή επιχείρηση ή εργαστήριο ή δραστηριότητα που αφορά είτε τρόφιμα και ποτά, είτε παροχή υπηρεσιών.
- Ως Επιχείρηση Μαζικής Εστίασης νοείται εκείνη στην οποία παρασκευάζονται ή και προσφέρονται σε καθήμενους ή περαστικούς πελάτες ή διανέμονται εκτός της επιχείρησης κάθε είδους τρόφιμα ή ποτά, καθώς επίσης οι επιχειρήσεις στις οποίες παρέχονται υπηρεσίες αναψυχής με συνοδεία φαγητού ή ποτού
Για τον λόγο αυτό έχει προβλεφθεί από το νομοθέτη και η κατηγοριοποίηση στον πίνακα 1 της ΚΥΑ 80727/ 2019, ΦΕΚ 4177 Τ΄Β, για παραβάσεις που αφορούν στο κάπνισμα σε κλειστούς χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος, παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος και πάσης φύσεως κλειστοί χώροι κατά την έννοια των διατάξεων της υπ’ αριθμ. υ1γ/γ.π./οικ.47829/ 2017 Υγειονομικής Διάταξης, ΦΕΚ 2161, Τ΄Β, ενδεικτικά κέντρα διασκέδασης, χώροι εστίασης, καφετέριες, μπαρ).
Συγκεκριμένα, για ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ, ισχύουν:
• Μη Κατάρτιση Σχεδίου Αποτροπής Καπνίσματος και ορισμό υπευθύνων.
• Έλλειψη ανάρτησης σήμανσης και λήψης λοιπών μέτρων αποτροπής (απομάκρυνση σταχτοδοχείων).
• Απουσία ανταπόκρισης του υπευθύνου σε διαμαρτυρία για την πραγματοποίηση της παράβασης.
• Παράλειψη κλήση των αρμόδιων οργάνων ελέγχου.
• ‘Έλλειψη συνεργασίας με τα Όργανα Ελέγχου.
- Εκτός των παραπάνω ΠΑΡΑΒΑΣΕΩΝ, συμπεριλαμβάνονται σύμφωνα με τον Πίνακα 3 της ΚΥΑ 104720/ 2010, ΦΕΚ 1315 Τ΄Β, και η ΠΑΡΑΒΑΣΗ της Διαφήμισης και Προώθησης κάθε μορφής (κινητή διαφήμιση, προωθητικές ενέργειες κτλ.) προϊόντων καπνού στους παντός είδους εξωτερικούς και υπαίθριους χώρους καθώς και στους εσωτερικούς χώρους, εξαιρουμένων των εσωτερικών χώρων των σημείων πώλησης της παρ. 3 του άρθ. 17 του Ν. 3868/ 2010, ΦΕΚ 129 Τ΄Α.
- Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 5216/ 2025, ΦΕΚ 118 Τ΄Α, ορίζεται:
Ως ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΠΝΟΥ, είναι όσα παρασκευάζονται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει από φύλλα καπνού ως πρώτη ύλη και προορίζονται για χρήση μέσω εισπνοής, μύζησης ή μάσησης. Με τα προϊόντα καπνού εξομοιώνονται τα νέα προϊόντα καπνού, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, οι περιέκτες επαναπλήρωσης και τα φυτικά προϊόντα για κάπνισμα, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 2 του Ν. 4419/2016 (ΦΕΚ 174, Τ΄Α).
«ΝΕΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΠΝΟΥ»: προϊόν καπνού το οποίο: α) δεν ανήκει σε καμία από τις ακόλουθες κατηγορίες: τσιγάρο, καπνός για στριφτά τσιγάρα, καπνός πίπας, καπνός για ναργιλέ, πούρο, πουράκι, καπνός μάσησης, καπνός που λαμβάνεται από τη μύτη και καπνός που λαμβάνεται από το στόμα και β) κυκλοφορεί στην αγορά μετά τις 19 Μαΐου 2014,
- Ως «ηλεκτρονικό τσιγάρο», σύμφωνα με το άρθρο 37 του Ν. 4715/ 2020, ΦΕΚ 149 Τ΄Α, ορίζεται το ΠΡΟΪΟΝ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΓΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΤΜΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΝΙΚΟΤΙΝΗ Η ΑΤΜΟΥ που δεν περιέχει νικοτίνη με επιστόμιο ή στοιχείο του εν λόγω προϊόντος, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΚΤΗ, ΤΟΥ ΔΟΧΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΗ Η ΔΟΧΕΙΟ.».
Βάση των παραπάνω όπου ως επιχείρηση τροφίμων και ποτών, νοείται το κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος το οποίο λαμβάνει γνωστοποίηση λειτουργίας ( πρώην άδεια ) σύμφωνα με την δραστηριότητα που ασκεί, το οποίο και εμπίπτει σε Κατηγορία της Υγειονομικής Διάταξης 47829/ 2017, ΦΕΚ 2161 Τ΄Β, ανάλογα με τα προσφερόμενα είδη τροφίμων (εξαιτίας του οποίου μπορεί να προκληθεί βλάβη στη Δημοσία Υγειά),
Άρα ουδεμία σχέση έχουν οι ΚΑΔ περί πώλησης προϊόντων καπνού και η τρέχουσα εικόνα από την ΑΑΔΕ, λόγω του ότι λαμβάνει Γνωστοποίηση Λειτουργίας σύμφωνα με την κατηγορία που υπάγεται στην Υ.Α. 47829/ 2017, ΦΕΚ 2161 Τ΄Β, και όχι με την Φορολογική Εικόνα της εταιρείας που το διαχειρίζεται.
Συμπερασματικά η τοποθέτηση προϊόντων καπνού σε προθήκες επιχειρήσεων μαζικής εστίασης και επιχειρήσεων αναψυχής καθώς και η διαφήμιση & προώθηση προϊόντων καπνού σε επιχειρήσεις Υγειονομικού Ενδιαφέροντος (Μαζικής Εστίασης Πλήρους Γεύματος), ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ [άρθρο 17 Ν. 4633/ 2019 (ΦΕΚ 161 Τ΄Α)] και επιβάλλονται οι Κυρώσεις που προ αναφέραμε.
