ΔΥΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑ

Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Μια “άλλη” ιδέα για την ανάκτηση της θάλασσάς μας

Συχνά επανέρχεται στην πόλη μας η συζήτηση περί “παραθαλάσσιου Δήμου”, χωρίς όμως να καταφέρνει να βρει ένα ρεαλιστικό περιεχόμενο. Μιλάμε πολύ για τον Σκαραμαγκά, αλλά περιοριζόμαστε σε μια νοσταλγική επιστροφή σε χρόνους παλιούς που, δυστυχώς, έχουν φύγει για πάντα. Κάποιοι ψελλίζουν μερικούς θρήνους για την ελάχιστη παραλιούλα που έχει απομείνει από την κάποτε πολυσύχναστη, μεγάλη ακτή, την οποία ρούφηξαν οι παραχωρήσεις στο Ναυπηγείο και οι καταπατήσεις του αιγιαλού. 
 
Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Μια "άλλη" ιδέα για την ανάκτηση της θάλασσάς μας 2
Αυτά τα λίγα μέτρα, όλα κι όλα, είναι η “παραλία” μας στον Σκαραμαγκά (άσε που την διεκδικεί ο Δήμος Ασπροπύργου!). Εδώ βρισκόταν η εξέδρα του Πασά, η οποία έχει γκρεμιστεί.
Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Μια "άλλη" ιδέα για την ανάκτηση της θάλασσάς μας 4
Πριν μερικές δεκαετίες. Κολυμβήτρια ετοιμάζεται
να βουτήξει από την εξέδρα του Πασά. 

(Φωτό Κώστας Μασέρας)
Αναμφίβολα, όση φροντίδα και να αποκτήσουν η μικρή παραλία και το λιμανάκι της, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση, λόγω μεγέθους, να θεωρηθούν “έξοδος στη θάλασσα” για το Χαϊδάρι και τη δυτική Αθήνα. Ωστόσο, υπάρχει λύση και βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας. Είναι η μεγάλη προβλήτα Νο 4, η οποία έχει ικανό μέγεθος: 120 στρέμματα μπάζωμα στη θάλασσα και 100 στρέμματα η καταπατημένη παραλία πίσω της. Κι όλα αυτά αυθαίρετα. Αυτή η έκταση, που οριστικά έγινε τσιμέντο, μπορεί με τον κατάλληλο τρόπο να αξιοποιηθεί προς όφελος των πολιτών!
Ολοκληρωμένη μελέτη αξιοποίησης
Ο Χαϊδαριώτης πολιτικός μηχανικός Γιώργος Τερζάκης δημοσίευσε στην εφημερίδα μας πριν 4 χρόνια μια πλήρη μελέτη αξιοποίησης της προβλήτας Νο 4, με νομική και τεχνική τεκμηρίωση, την οποία η προηγούμενη δημοτική αρχή προσπέρασε αδιάφορα (ο Δημήτρης Μαραβέλιας πρωτίστως φρόντιζε να μην γίνει ενοχλητικός στις κυβερνήσεις, ώστε να μεταπηδήσει στην κεντρική πολιτική σκηνή, όπως και έκανε).
Αναδημοσιεύουμε τη μελέτη αυτή, για να τη γνωρίσουν οι Χαϊδαριώτες, που δεν έτυχε να τη διαβάσουν, αλλά και για να τη “φρεσκάρει” στη μνήμη της η νέα δημοτική αρχή του Μιχάλη Σελέκου. Κάποιοι, ασφαλώς, θα κουνήσουν σκεφτικοί το κεφάλι, ψιθυρίζοντας: “Μα γίνονται αυτά τέτοια εποχή; Είναι δυνατόν να μάς παραχωρήσουν 220 στρέμματα; Είναι δυνατόν να βρεθούν τα χρήματα για την αξιοποίηση;”
Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Μια "άλλη" ιδέα για την ανάκτηση της θάλασσάς μας 6
Χιλιάδες Αθηναίοι έρχονταν για μπάνιο.
Και στέκονταν όρθιοι!
Σίγουρα οι σημερινές πολιτικές συνθήκες είναι εχθρικές. Αν όμως αποτελέσει πολιτικό στόχο για την πόλη και προσπαθήσουμε δυνατά, ίσως το καταφέρουμε. Στο κάτω κάτω, εδώ και 6, τουλάχιστον, χρόνια, η μεγάλη προβλήτα είναι έρημη. Μόνο ένα κομμάτι της λειτουργεί σαν αποθήκη κοντέινερ.
Το σκεπτικό της μελέτης του Γ. Τερζάκη είναι η επαφή της κοινωνίας με την θάλασσα και η ανάκτηση της πρότερης κοινόχρηστης χρήσης της ακτής Σκαραμαγκά, με παράλληλη
δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω ήπιας ανάπτυξης. Είναι επίκαιρη γιατί αποτελεί ουσιαστική αναπτυξιακή πρόταση ανάπτυξης, μέσα στην απόλυτη ανυπαρξία σχετικών προτάσεων, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και γενικό.
Ακολουθεί η περιγραφή της πρότασης,  το ιστορικό και η νομική τεκμηρίωση, από την εργασία του Γιώργου Τερζάκη. 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
 
Στο ερώτημα “τι να το κάνουμε;” υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση: 

– Να ζητήσουμε κοινόχρηστη χρήση της έκτασης των 220 στρεμμάτων των κατοίκων του Δήμου Χαϊδαρίου και της κοινωνίας της Δυτικής Αθήνας και Αττικής.


– Να προτείνουμε μία παρέμβαση απόδοσης πρώην βιομηχανικής έκτασης σε ψυχαγωγική και αθλητική χρήση (και όχι υποβάθμισης φυσικού περιβάλλοντος για μονοπωλιακή ανάπτυξη καφετεριών – νυχτερινών κέντρων, δηλαδή του μέχρι τώρα αρνητικού ελληνικού αυτοδιοικητικού παραδείγματος).

Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Μια "άλλη" ιδέα για την ανάκτηση της θάλασσάς μας 8


ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ 
1. Προσωρινή Πρόσδεση Μικρών Σκαφών. 2. Ελλιμενισμός Μικρών Σκαφών. 3. Κέντρο Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης. 4. Δίκτυο Πεζοδρόμων. 5. Παιδικές Χαρές. 6. Ναυταθλητικό Υπόστεγο Σκαφών Ιστιοπλοΐας Τριγώνου. 7. Μικρό Αμφιθέατρο. 8. Κοινόχρηστος Χώρος πρασίνου με χαμηλή φύτευση. 9. α. Παιδική Πισίνα, β. Πισίνα Κοινού. 10. Υπηρεσίες Εστίασης & Ελαφριά Ψυχαγωγία. 11. Παιχνίδια με νερό – Πισίνες. 12. Υπόστεγα Γενικής Χρήσης (Υποστήριξη Χώρου). 13. Χώροι Στάθμευσης. 14.Είσοδοι – Έξοδοι Οχημάτων

Η πρόταση δεν οδηγεί την πόλη στη φύση, αλλά ξαναφέρνει την θάλασσα στη πόλη και αυτό γίνεται διώχνοντας πρωτίστως τις εξαώροφες αποθέσεις containers, εν
συνεχεία δίνοντας χώρο για άθληση (πισίνα, γήπεδα) και αναψυχή (χώροι
εστίασης και ψυχαγωγίας, παιχνίδια με νερό, υποδομές για ναυταθλητισμό και
αλιεία, κλπ).

Είναι πρόταση διεκδίκησης και διαβούλευσης.”Διεκδίκησης”γιατί εντάσσεται στην προσπάθεια να κερδίσουμε τον χώρο. “Διαβούλευσης” γιατί αν και είναι τεκμηριωμένη, είναι και ανοιχτή για παρατηρήσεις, προτάσεις,διορθώσεις και συμπληρώσεις.
Ήδη έχουν αναπτυχθεί μερικές πολύ ενδιαφέρουσες ιδέες, όπως η συνένωση των αρχαιολογικών χώρων της Ελευσίνιας Πορείας (Ιερά Οδός, Αφαία, Λίμνη Κουμουνδούρου κλπ.), που παλαιότερα είχε εισηγηθεί ο Οργανισμός Αθήνας (ΟΡΣΑ,δηλαδή το ΥΠΕΚΑ. -απορούμε γιατί το ξέχασε), η δημιουργία ποδηλατοδρόμου από το κεντρικό Χαϊδάρι ως τον Σκαραμαγκά,η δημιουργία θαλάσσιας τουριστικής γραμμής από τον Σκαραμαγκά ως την Ελευσίνα και τον “Ευταξία”, αλλά και περιήγηση στον χώρο όπου έγινε η ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Στην πρόταση αντιμετωπίζεται ο χώρος ως ελεύθερος – κοινωνικός χώρο. Το 97%χρησιμοποιείται για περίπατο, παιδικές χαρές, πισίνες για όλους αλλά και ειδικές για τα παιδιά, παιχνίδια με νερό κτλ.
Ο  Σκαραμαγκάς -είναι αυτονόητο- δεν πρόκειται να ξαναγίνει ίδιος με το ’60
και ’70, όμως μπορούμε να φανταστούμε νέους, νέες, οικογένειες που έρχονται
για να κάνουν μπάνιο στις πισίνες, να χαρούν την θέα, το ηλιοβασίλεμα κ.ά.
Στο χώρο συνυπάρχουν και λειτουργίες ναυταθλητισμού (κωπηλασία, ιστιοπλοΐα
τριγώνου κλπ.), που, αν τις συνδυάσουμε με την αποκατάσταση της ελεύθερης σήμερα
παραλίας, με ανακατασκευή του παλαιού γηπέδου μπάσκετ και κατασκευή νέων
γηπέδων beach volley και ποδοσφαίρου στην άμμο, έχουμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα
θερινής (και όχι μόνο) άθλησης.
Αναγκαίο είναι και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης του κόλπου της Ελευσίνας
και της παράκτιας ζώνης.
Φυσικά χρειάζονται και οι χώροι όπου οι επισκέπτες θα πίνουν τον καφέ τους, ως χώροι που θα υποστηρίζουν το πράσινο και όχι χώροι που θα περιβάλλονται από “ολίγον” πράσινο.
 
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ –
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Πιστεύω πως δεν υπάρχει ευρωπαϊκός φορέας, ακόμη και Τράπεζα μόλις αυτές σταθούν στα πόδια τους, που αν δει και κατανοήσει την πρόταση θα αρνηθεί να την χρηματοδοτήσει. Το
κόστος δεν είναι απαγορευτικό, μια και η γη είναι δημόσια και κοινόχρηστη.
Το όφελος είναι τεράστιο. Στην ουσία ,μέσα σε λίγα χρόνια το κόστος θα έχει αποσβεστεί.
Χαϊδάρι Σήμερα Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Ιστορικό - νομική τεκμηρίωση - πρόταση για την ανάκτηση της θάλασσάς μας 6
Αθλητικές και ναυταθλητικές δραστηριότητες, μαζί με ψυχαγωγία, 
μπορούν να αναπτυχθούν στην προβλήτα και το λιμανάκι.
Πάνω στο βασικό όφελος της απόδοσης ενός βιομηχανικού χώρου σε χώρο ουσιαστικής
και ψυχαγωγίας και άθλησης, έχουμε το επιπλέον όφελος δημιουργίας αρκετών μόνιμων θέσεων εργασίας.
Σημειώνω πως η παρουσία των εγκαταστάσεων ναυπηγείων, σε συνδυασμό και με διυλιστήρια – τσιμέντα κ.ά. “σκότωσε” τον πρωτογενή τομέα (αλιεία) και τον τριτογενή (τουρισμός – αναψυχή) στην περιοχή.
Το κόστος που καταβάλουν οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής είναι μετρήσιμο: Για παράδειγμα, 4μελής οικογένεια διανύει 50 χλμ για μπάνιο / εστίαση μία φορά την βδομάδα, δηλαδή 5,00 βενζίνη + 5,00 λοιπά έξοδα αυτοκίνητου x 50 εβδομ. = 500,00 ετησίως,  δηλαδή για 1.000.000 κατοίκους (δυτικής Αθήνα και Θριάσιο), ετησίως (για 250.000 τετραμελείς οικογένειες) ίσον με 125.000.000 €.
Συνεπώς, τα τελευταία 10 χρόνια ή αν θέλουμε τα επόμενα 10 χρόνια, το ισοδύναμο κόστος μόνο για στοιχειώδη αναψυχή (εκτός περιοχής αναγκαστικά) ανέρχεται σε 1,25 δις €! Θα έρθουν όλοι στον Σκαραμαγκά; Προφανώς όχι. Όμως για κάθε ευρώ που θα μείνει στο τόπο και δεν θα μετατραπεί σε CO2 αξίζει τον κόπο. Θα μπορούσε, τελικά, να είναι επένδυση ή
απόσβεση επένδυσης σε ελληνικό προϊόν και όχι εισαγομένων καυσίμων.
 
Το μέλλον του Δήμου μας και όλης της περιοχής εξαρτάται από τον αέρα, τα βουνά και τη
θάλασσα. Θα προσθέσουμε κι άλλη μόλυνση στην ατμόσφαιρα ή θα αφαιρέσουμε, στη
βάση μιας άλλης αντίληψης ανάπτυξης;
Θα χτίσουμε κι άλλο πάνω στα βουνά μας ή θα τα ανασυγκροτήσουμε αναδασώνοντας τα; Θα μολύνουμε κι άλλο τη θάλασσα ή θα την προστατέψουμε; Από όλους εμάς εξαρτάται εάν θα γίνει ξανά το Χαϊδάρι παραθαλάσσιος δήμος. Σε δικό μας παραθαλάσσιο πάρκο μπορεί να εξελιχθεί η μεγάλη εγκαταλειμμένη προβλήτα των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά.
 
Η πρόταση καταδεικνύει ότι είναι εφικτό να περπατάμε, να διασκεδάζουμε
και να αθλούμαστε στο άμεσο μέλλον στην δική μας
Εσπλανάδα. Μπορούμε να “αναθερμάνουμε” τη σχέση μας με τη θάλασσα και να δροσιστούμε δίπλα της.
 
Το θέμα απόδοσης της προβλήτας Νο 4 των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά στην τοπική
κοινωνία ως κοινόχρηστο χώρο, είναι καθαρά πολιτικό. Μια πολιτεία που θα
ενδιαφέρονταν για την δημόσια γη θα την είχε ανακτήσει. 
Σε κάθε περίπτωση θα είχε διεκδικήσει το  χώρο υπέρ της κοινωνίας. Ως πολιτεία εννοούμε την Κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ 

Χαϊδάρι Σήμερα Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Ιστορικό - νομική τεκμηρίωση - πρόταση για την ανάκτηση της θάλασσάς μας 7
Έγινε κάτω από τη μύτη μας! 1994, η κατασκευή της μεγάλης προβλήτας Νο4,
με παράνομο μπάζωμα της θάλασσας, έχει ξεκινήσει. 

Ο χώρος που παραχωρήθηκε το 1955 στο επιχειρηματία Νιάρχο για ναυπηγεία, αλλά και η παραλία του Σκαραμαγκά, είναι γνωστός και καταγεγραμμένος νομικά από το παραχωρητήριο του 1955 και το ΦΕΚ 1147Δ/1994.

Το 1994 επιχειρήθηκε και έγινε η παραχώρηση της θάλασσας που μπαζώθηκε (παράνομα) εμπρός από τα ναυπηγεία με τρόπο που ήταν και είναι αντίθετος με τους νόμους 1515/85 “Ρυθμιστικό σχέδιο και πρόγραμμα προστασίας περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας – ΟΡΣΑ” και 1650/86 “Για την προστασία του περιβάλλοντος”, αλλά και κατά παράβαση του ΑΝ 2344/40 “Περί Αιγιαλού και Παραλίας”, αφού με σκανδαλώδη και προκλητικό τρόπο η επιτροπή του 1994 αρνήθηκε να χαράξει οριογραμμή παραλίας (άρθρο 7 παραγ.2 του Ν2344/40) και θεώρησε ότι μόνη κατάλληλη χρήση είναι η χρήση των ναυπηγείων!

Τα παραπάνω στοιχεία σε συνδυασμό με πλήθος αποφάσεων του ΣτΕ αλλά και τον νόμο Περί Αιγιαλού και Παραλίας (Ν2971/2001 Άρθρο 12 παραγ.4) οδηγούν μονοσήμαντα στο χαρακτηρισμό ως αυθαίρετης όλης της έκτασης των μπαζωμάτων.

 

Είναι γνωστό ότι οποιαδήποτε αυθαίρετη κατασκευή που έγινε (ή φαίνεται να έγινε, όπως η συγκεκριμένη) μετά το 1983, που εκδόθηκε ο Ν.1337/83, δεν είναι δυνατόν να νομιμοποιηθεί, διότι κάτι τέτοιο είναι αντίθετο με τις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος και συμπερασματικά, όταν πρόκειται για αυθαίρετη επέκταση ξηράς σε βάρος της θάλασσας, αυτή έχει κοινόχρηστο χαρακτήρα, όπως και ο θαλάσσιος χώρος που υπήρχε πριν το αυθαίρετο μπάζωμα.

Χαρακτηριστικά, σε ερώτηση που κατέθεσε το 2010 στη Βουλή ο Φώτης Κουβέλης προς τα συναρμόδια Υπουργεία, το Υπουργείο ΙΚ απάντησε ότι δεν ευσταθεί η προσπάθεια δικαιολόγησης ως νόμιμου του επανακαθορισμού των ορίων αιγιαλού και παραλίας του 1994!
ΝΟΜΙΚΗ
ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ
Χαϊδάρι Σήμερα Η Εσπλανάδα του Χαϊδαρίου! Ιστορικό - νομική τεκμηρίωση - πρόταση για την ανάκτηση της θάλασσάς μας 8

Η σημερινή μορφή του Αιγιαλού στη περιοχή Ναυπηγείων του Σκαραμαγκά
(κόκκινη γραμμή), διαμορφώθηκε παράνομα και εξίσου παράνομα χαρακτηρίστηκε το
1994 ως νέος Αιγιαλός, ενώ ο χώρος μεταξύ παλαιού και νέου Αιγιαλού (μπλε γραμμή)
το 2002 παραχωρείται από το ΥΠΟΙΚ με δικαίωμα παράλληλης χρήσης των υφισταμένων εγκαταστάσεων της Εταιρείας ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΑΕ. Όμως με νεότερη απόφαση του ΥΠΟΙΚ το 2003 ανακλήθηκε, με αποτέλεσμα σήμερα αφενός να μην έχει καθοριστεί
η έκταση του χώρου παραχώρησης αφετέρου να παραμένει εκκρεμότητα με την παράνομα
επιχωματωμένη θάλασσα εμπρός από το παλαιό Αιγιαλό.

Το άρθρο 24 του Συντάγματος αφενός μεν επιβάλλει στο κράτος την υποχρέωση
προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, αφετέρου δε επιτάσσει τη χωροταξική
οργάνωση της χώρας, την οποία, επίσης, αναθέτει στο κράτος. Οι δύο αυτές
υποχρεώσεις προδήλως αλληλοεξαρτώνται, έτσι ώστε να μην νοείται προστασία του
περιβάλλοντος χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό και αντιστρόφως.

Μέρος του φυσικού περιβάλλοντος, και δη ευπαθές, είναι τα οικοσυστήματα των
ακτών, τα οποία, κατά την πάγια νομολογία του ΣτΕ, πρέπει, κατά την έννοια της πιο
πάνω συνταγματικής επιταγής, να τελούν υπό ιδιαίτερο καθεστώς ήπιας διαχειρίσεως και αναπτύξεως, η οποία και μόνον τυγχάνει βιώσιμη. Το καθεστώς αυτό αποτελεί συνήθως αντικείμενο ειδικού νόμου, τούτου, όμως, ελλείποντος, δύναται (το ειδικό καθεστώς) να συναχθεί αβίαστα από την προσήκουσα στις ακτές προστασία του άρθρου 24 του Συντάγματος, ερμηνευόμενου υπό το φως των διατάξεων της Συνθήκης του Μααστριχτ (άρθρα Β, 2 και 130 Ρ), που κυρώθηκε με το ν. 2077/1992, και των αρχών της Διακηρύξεως του Ρίο και της Agenda 21.

Ο νόμος περί Αιγιαλού και παραλίας Ν.2971/2001 σύμφωνα με την ΥΠΟΙΚ 1008244/857/Β0010/ ΠΟΛ1097/ 11-3-2002 καθορίζει μεταξύ άλλων ότι καταργούνται οι προσχώσεις, σε περίπτωση δε παράνομων προσχώσεων (όπως η συγκεκριμένη) δεν επιτρέπεται η αναχάραξη του αιγιαλού ή της παραλίας και οι δημιουργηθείσες νέες εκτάσεις θεωρούνται
αιγιαλός. Επίσης ρυθμίζονται ζητήματα που αφορούν την παραχώρηση απλής χρήσης
αιγιαλού και παραλίας σε Ο.Τ.Α., φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένων,
οργανισμούς κοινής ωφελείας και Ν.Π.Δ.Δ. και ορίζονται οι δραστηριότητες που
θα πρέπει να ασκούνται στον παραχωρημένο χώρο του αιγιαλού.

Παρόμοια Άρθρα

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Back to top button