Οι Γεζίντι που ζουν στη χώρα μας γιόρτασαν τη δική τους… Τσικνοπέμπτη στις 16 Φεβρουαρίου. Τα μέλη της κουρδικής εθνοθρησκευτικής φυλής με ινδοϊρανικές ρίζες από το βόρειο Ιράκ στα μέσα Φεβρουαρίου κάθε χρόνο τιμούν τον προφήτη τους Κίντερ Ελιάς και φέτος οι εορτασμοί τους συνέπεσαν με το έθιμο της χριστιανικής παράδοσης οι ρίζες του οποίου χάνονται στα βάθη του χρόνου.
|
| «Στην Ελλάδα καταφέραμε να έχουμε στο τραπέζι μας όλα όσα τρώμε κάθε χρόνο τέτοια ημέρα. Υπάρχει σίγουρα μια θλίψη που γιορτάσαμε μακριά από την πατρίδα μας, όμως χαιρόμαστε που καταφέρνουμε να διατηρούμε τις παραδόσεις μας», λένε οι Γεζίντι |
Στο κέντρο φιλοξενίας του Σκαραμαγκά, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Ευλαμπίας Ρέβη για το “Έθνος”, σήμερα ζουν περίπου 600 Γεζίντι ανάμεσα στους 3.200 κατοίκους του καταυλισμού. Ξεχωρίζουν καθώς οι γυναίκες τους δεν φορούν μαντήλα (δεν είναι μουσουλμάνοι) και αρκετοί είναι ξανθοί.
Οι προετοιμασίες για τη θρησκευτική τους γιορτή είχαν ξεκινήσει ημέρες πριν, με τους άντρες να ψωνίζουν στην Ομόνοια όλα τα τρόφιμα που χρειάζονταν. Όπως λέει ο 37χρονος Χασάν Χατζί Ελιάς, επικεφαλής των Γεζίντι στο camp του Χαϊδαρίου, «είναι μια πολύ σημαντική ημέρα αυτή για τον λαό μας. Το μήνυμα της γιορτής μας είναι όλος ο κόσμος να έχει ειρήνη και αγάπη».
Σε αντίθεση με τη γιορτή της Τσικνοπέμπτης, που επιβάλλει όλο το σπίτι να μυρίσει τσίκνα, στο -επίσης- πανάρχαιο έθιμο των Γεζίντι απαγορεύεται να φάει κανείς κρέας. «Πριν από τους εορτασμούς μένουμε χωρίς τροφή και νερό για τρεις ημέρες. Αυτό γίνεται καθώς έτσι εξαγνίζουμε το κακό. Την ημέρα της γιορτής δεν τρώμε τίποτε που να περιέχει αίμα. Το κρέας απαγορεύεται να το βάλουμε στο στόμα μας, γιατί η παράδοσή μας λέει ότι με τις πράξεις μας αυτές συμβάλλουμε στο να επικρατήσει το καλό σε όλον τον κόσμο» επισημαίνει ο 37χρονος Χατζί Ελιάς.
Ο ίδιος βρίσκεται στη χώρα μας από τον Φεβρουάριο του 2016 μαζί με τη σύζυγό του Ιβάς και τα τέσσερα παιδιά τους. Το μακρύ ταξίδι γι’ αυτούς, όπως και για τους υπόλοιπους από τη φυλή τους, ξεκίνησε το 2014, όταν οι τζιχαντιστές κατέλαβαν τη Μοσούλη και επιτέθηκαν στα χωριά τους στο βόρειο Ιράκ, σκοτώνοντας πολλούς άντρες και αρπάζοντας γυναίκες που τις έκαναν σκλάβες τους και παιδιά, τα οποία χρησιμοποιούν σε διάφορες επιθέσεις τους.
Το 2015 οι εορτασμοί τούς βρήκαν στην Τουρκία, όπου έκαναν τα ελάχιστα από όσα προστάζει το έθιμο.
«Στην Ελλάδα καταφέραμε να έχουμε στο τραπέζι μας όλα όσα τρώμε κάθε χρόνο τέτοια ημέρα. Υπάρχει σίγουρα μια θλίψη που γιορτάσαμε μακριά από την πατρίδα μας, όμως χαίρομαι που καταφέρνουμε να διατηρούμε τις παραδόσεις μας. Όπου κι αν είμαι ποτέ δεν ξεχνώ τις ρίζες μου και αυτό το μάθημα περνάω και στα παιδιά μου», λέει ο 37χρονος επικεφαλής των Γεζίντι στον Σκαραμαγκά, που ακόμη ελπίζει ότι θα καταφέρει να φτάσει στη Γερμανία με την οικογένειά του.
Παράδοση
«Η γιορτή αυτή είναι μία από τις πιο σημαντικές παραδόσεις μας.
Δεν είναι καθολική, ωστόσο, όσοι έχουν στην οικογένειά τους μέλος με ένα από τα δύο ονόματα του προφήτη, δηλαδή Κίντερ ή Ελιάς, τη γιορτάζουν. Και στους Γεζίντι οι περισσότερες οικογένειες έχουν δώσει αυτό το όνομα στα παιδιά τους. Το έθιμο λέει ότι όποιος έχει αυτό το όνομα πρέπει να νηστεύει για τρεις μέρες στα μέσα κάθε Φεβρουάριου» μας εξηγεί ο Χασάν Σάκερ. «Συνήθως νηστεύουν όλοι στην οικογένεια, εκτός εάν είναι μικρά παιδιά ή άρρωστοι. Όσοι συμμετέχουν δεν επιτρέπεται να κάνουν μπάνιο για τέσσερις ημέρες πριν από τον εορτασμό» συνεχίζει.
Τα κεράσματα, τα φαγητά και το έθιμο για τους ανύπαντρους
«Τα φαγητά που κοσμούν το τραπέζι μας είναι κυρίως τρία. Πάντα έχουμε ποπ κορν, σιβίκ, το οποίο στην ουσία είναι μπάλες από αλεσμένο σιτάρι με ζάχαρη και τσάι ή νερό, και ένα κέικ που φτιάχνουμε ειδικά για τη συγκεκριμένη ημέρα, το Κουλίγκα. Με αυτά τα πιάτα βγαίνουμε στη γειτονιά και κερνάμε τους γύρω μας ή καλούμε κόσμο στο σπίτι μας να γιορτάσουμε όλοι μαζί» προσθέτει.
Όπως πολλά έθιμα ανά τον κόσμο, έτσι κι αυτό των Γεζίντι έχει μέσα του και ένα μυστήριο για τους ανύπαντρους της φυλής. «Την τρίτη ημέρα της καθολικής νηστείας, γυναίκες και άντρες που δεν έχουν σύντροφο τρώνε κάτι φτιαγμένο από αλεύρι σιταριού με πάρα πολύ αλάτι. Νερό απαγορεύεται να πιουν μέχρι την επόμενη ημέρα που ξεκινά η γιορτή. Η παράδοση λέει ότι εάν εκείνο το βράδυ δεις στον ύπνο σου ότι σου προσφέρει νερό στο σπίτι του ένα πρόσωπο, τότε αυτός είναι ο άνθρωπος που θα παντρευτείς. Και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που αυτό έχει πραγματικά συμβεί» καταλήγει ο Χασάν Σάκερ.
Ποιοι είναι οι Γιεζίντι που διώκονται από τους τζιχαντιστές;
Το καλοκαίρι του 2014 ολόκληρος ο πλανήτης παρακολούθησε με τρόμο την καταστροφή που απείλησε την θρησκευτική μειονότητα των Γιαζιντιτών (Γιεζίντι) της περιοχής Σιντζάρ του Ιράκ, βορειοδυτικά της Μοσούλης, με εξολόθρευτές τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.
Ο πληθυσμός των Γιεζίντι, κουρδικής καταγωγής με θρησκεία που διατηρεί στοιχεία του αρχαίου ζωροαστρισμού των Περσών, κατηγορείται από τους Ισλαμιστές ως «λατρευτής του διαβόλου», μια εντελώς αβάσιμη κατηγορία που βασίζεται στην λατρεία από πλευράς των Γιαζιντιτών ενός «έκπτωτου αγγέλου», του Μαλάκ Ταγούς, του λεγόμενου «Αγγέλου – Παγώνι». Σύμφωνα με την ζωροαστρική παράδοση, ο Άγγελος – Παγώνι έχασε αρχικά την εύνοια του Θεού, ωστόσο, στη συνέχεια, γεμάτος τύψεις, συμφιλιώθηκε μαζί του. Έτσι, ο Άγγελος – Παγώνι δεν αποτελεί αντίστοιχο του διαβόλου στο Ισλάμ, όπως πιστεύουν οι ακραίοι εκφραστές του, καθώς τελικώς βρίσκει αρμονία με το θείο στοιχείο. Οι Γιεζίντι θεωρούν ότι το κακό ενσαρκώνεται κυρίως μέσα στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Αποκαλούνται «λάτρεις του Ήλιου», διότι προσεύχονται κάθε πρωί κοιτώντας στην κατεύθυνσή του και δεν είναι παρά μόνον τυπικά μέλη της χριστιανικής κοινότητας.
Μια θρησκεία χωρίς «καταστατικό χάρτη»
Το πρόβλημα των Γιαζιντιστών είναι ότι είχαν αποκλειστεί, στην ισλαμική νομοθεσία, από την κατηγορία των «ανθρώπων της Βίβλου», στην οποία είχαν ενταχθεί οι εβραίοι και οι χριστιανοί από νομική άποψη. Μολονότι πιστεύουν σε έναν και μοναδικό θεό, χωρίς ωστόσο να είναι ούτε μουσουλμάνοι ούτε «άνθρωποι της Βίβλου», οι Γιεζίντι ουσιαστικά δεν υπήρχαν ως κοινότητα για τις αρχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αναγνωρίστηκαν μόλις το 1849.
Ελευθερία λατρείας
Γιεζίντι και χριστιανοί του συριακού και του αρμενικού τυπικού είχαν καταφύγει κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μαζί στα βουνά για να γλιτώσουν από τις μαζικές διώξεις της οθωμανικής εξουσίας. Μετά την ίδρυση του κράτους του Ιράκ, υπέφεραν όπως και άλλες κουρδικές φυλές από την πολιτική της βίαιης «αραβοποίησης», την οποία εφάρμοζε το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν.
Μετά την πτώση του μπααθικού καθεστώτος το 2003, τόσο η κυβέρνηση του αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν όσο και το νέο, ομοσπονδιακό ιρακινό σύνταγμα τους παραχώρησε πλήρη ελευθερία θρησκευτικής λατρείας.
Όμως η προέλαση των ακραίων σουνιτών τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους έθεσε την ίδια τους την ύπαρξη υπό σοβαρή αμφισβήτηση, όπως και εκείνη των χριστιανών της περιοχής της Μοσούλης.
