Πάρκο Εθελοντισμού – Χαϊδάρι: Ο δρόμος για τη Διεθνή Μπιενάλε Τοπίου της Βαρκελώνης
Πάρκο Εθελοντισμού – Χαϊδάρι. Το προϊόν σκέψης και εργασίας μιας ομάδας ανθρώπων που δεν έβαλαν όρια στην επιθυμία να κάνουν τον τόπο τους καλύτερο.
Το Χαϊδάρι το 2023 έχει τιμητική θέση σε μια διεθνή αρχιτεκτονική έκθεση – διαγωνισμό για το τοπίο! Εκεί όπου βρίσκονται μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία, φιλόδοξοι δήμοι και περιφέρειες από όλο τον κόσμο. Με τη διαφορά όμως ότι το έργο στο “Πάρκο Εθελοντισμού” στο Δάσος Χαϊδαρίου εκπονήθηκε αποκλειστικά από εθελοντές και μη ειδικούς και κέρδισε τη μεγάλη διάκριση χωρίς ποτέ να μπορούν να το φανταστούν οι σκαπανείς του.
Του Μενέλαου Χρόνη
Είναι η είδηση της χρονιάς για την πόλη. Η οποία πάντως δεν προκάλεσε καμία απολύτως αντίδραση στη διοίκηση του Δήμου Χαϊδαρίου. Απόλυτη σιγή! Αυτό σίγουρα δεν αποτελεί έκπληξη για κανέναν από όσους γνωρίζουν πρόσωπα και γεγονότα.
Από την άλλη, ακριβώς αυτή η διαχρονική αδιαφορία του Δήμου για την ιδιοκτησία του ώθησε τους εθελοντές να πάρουν πρωτοβουλία, η οποία κλιμακώθηκε σε βάθος δεκαετίας και έφτασε σε δημιουργικούς τομείς που ξεπέρασαν τα εσκαμμένα.
Τελικά προέκυψε ένα απρόοπτα επίκαιρο (ως προς την αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής) έργο, παρόλο που είναι φτηνό και γήινο, χωρίς εντυπωσιακές και μοντέρνες κατασκευές, το οποίο έρχεται “από τα κάτω”. Αυτό είναι το “μυστικό” που έδωσε το κίνητρο στην ομάδα αξιολόγησης της Διεθνούς Μπιενάλε Τοπίου της Βαρκελώνης να κάνει δεκτό στους κόλπους της το ταπεινό αλλά εμβληματικό ως προς τους συμβολισμούς του Πάρκο Εθελοντισμού – Χαϊδάρι: πρασίνισμα αστικού τοπίου, συμμετοχική διαδικασία, επανάχρηση υλικών. Είναι μια επιτυχημένη, μεγάλη σε μέγεθος παρέμβαση, κι ας μην την υποστηρίζει κανένας κρατικός ή αυτοδιοικητικός θεσμός στην Ελλάδα, όπου αντίθετα μας “έπηξαν” στις πανάκριβες και οικτρά επαναλαμβανόμενες “βιοκλιματικές αναπλάσεις” με τόνους τσιμέντου.
Περισσότερα για την Διεθνή Μπιενάλε Τοπίου εδώ: Στην Διεθνή Μπιενάλε Τοπίου Βαρκελώνης πάρκο στο Χαϊδάρι
Για την μικρόψυχη στάση του Δήμου και της διοίκησής του δεν θα πούμε περισσότερα, άλλωστε δεν αξίζει καν το κόπο… Για εμάς που δώσαμε τον εαυτό μας εδώ πάνω “παλεύοντας με τα μπάζα” είναι μεγάλη τιμή μια αναφορά σαν της συμπολίτισσας Κούλας Μανωλάκου: “Δεν έχω λόγια! Το πιο σημαντικό για εμένα είναι το ότι αυτή η κοινοτική προσπάθεια μπορεί να μας εμπνεύσει και να ξαναδώσει σ’ έναν λαό βαθιά λαβωμένο πολλαπλώς, που έχει πιάσει πάτο, την χαμένη του αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. ΜΠΡΑΒΟ ΣΑΣ!”
Θα μιλήσουμε για το Πάρκο Εθελοντισμού – Χαϊδάρι (χωρίς να εξαντλήσουμε με το παρόν άρθρο το θέμα), αναφερόμενοι σε μερικούς από τους ανθρώπους που “έβαλαν πλάτη”.
Όλους όσους έκαναν κάτι μεγάλο ή κάτι μικρό είναι αδύνατο να τους αναφέρουμε, ακόμη και να τους θυμηθούμε στο πέρασμα του χρόνου. Για την ιστορία, αναφέρω ότι η πρώτη συζήτηση για εθελοντική δενδροφύτευση, στο πλαίσιο υπεράσπισης του δημοτικού χαρακτήρα του χώρου, έγινε το 2010 από τους Μπάμπη Δούμουρα, Κίμωνα Φουντούλη και Μενέλαο Χρόνη. Μετά ακολούθησαν πολλά “επεισόδια”: αγώνας, συστράτευση της γειτονιάς -και όχι μόνο-, υλοποιημένες φάσεις του έργου που γεννούσαν νέα όνειρα, σκέψεις και προβληματισμός αντί “μελέτης” (είμαστε μη ειδικοί, αλλά εραστές της φύσης και της βιώσιμης ανάπτυξης), έξοδα, δυσκολίες, απογοητεύσεις. Αλλά πάντα νικούσε η απόφαση για δουλειά. Τελικά το πείσμα και το “πάμε παρακάτω” μάς πήγαν μακριά… μέχρι Βαρκελώνη!
Ο κ. Κίμων Φουντούλης έπαιξε καίριο ρόλο στο να “πάρει μπροστά η μηχανή”, αλλά και με τις γνώσεις του γύρω από τη δενδροφύτευση. Το “Χαϊδάρι Σήμερα” του ζήτησε να κάνει μία δήλωση για την παρούσα τιμή που κέρδισε το Πάρκο, αλλά προτίμησε να θυμίσει ένα κείμενο που είχε δημοσιεύσει στην εφημερίδα μας τον Μάρτιο του 2019, σαν “Επιτροπή Βουνού”. Δείτε το: “Παραδίδεται μεγάλο δημοτικό πάρκο που έφτιαξαν οι πολίτες” .
Ο κ. Μπάμπης Δούμουρας δεν θέλησε να κάνει δήλωση.
Ο γράφων, Μενέλαος Χρόνης, θέλει να πει ότι ζωντάνεψε σε μια καινούργια συνοικία της πόλης παιδικές μνήμες κοινοτικής εργασίας από την πατρίδα του, το Ζαγόρι στην Ήπειρο, όπως και την (ανεξήγητη;) αγάπη για την πέτρα, που βρήκε άφθονη πεταμένη στο νταμάρι. Για να γίνει η μεταμόρφωση του μπαζότοπου χρειάστηκε να μετακινηθούν εντός του χιλιάδες καροτσάκια με σκουπίδια, μπάζα, πέτρες, χώμα, ώσπου να πάρει μορφή. Όλα έγιναν με βιώσιμο τρόπο και σεβασμό στο τοπίο. Στο Πάρκο Εθελοντισμού εξιδανικεύσαμε το απλό και αυτονόητο.
Η προσπάθεια διαχείρισης του μπαζωμένου πρώην νταμαριού πρωτοξεκίνησε τον Ιούνιο του 2011, με πρωτοβουλία της Επιτροπής Κατοίκων και τη συμμετοχή του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Δάσους Χαϊδαρίου. Εντάθηκε κατά την φύτευση του 2012 με τη συνδρομή του ΑΣΔΑ και την εργασία μαθητών του 11ου Δημοτικού Σχολείου.
Ο τότε πρόεδρος του ΑΣΔΑ, κ. Ανδρέας Μποζίκας, δήλωσε στην εφημερίδα μας: “Το Πάρκο Εθελοντισμού είναι ένας πολύτιμος δημόσιος χώρος στο Δάσος Χαϊδαρίου, ο οποίος χάρη στις παρεμβάσεις των κατοίκων της περιοχής, του Δήμου και του ΑΣΔΑ μετατρέπεται σταδιακά σε ένα όμορφο Άλσος. Όταν ζητήθηκε η συνδρομή του ΑΣΔΑ στις εργασίες που εκτελούνταν στον χώρο, θεώρησα αυτονόητη υποχρέωση μου το να ανταποκριθώ, ως Πρόεδρος του Συνδέσμου αλλά και ως Χαϊδαριώτης.
Η συμβολή του ΑΣΔΑ στο «πρασίνισμα» της έκτασης αφορούσε κυρίως τη διασφάλιση του ποτίσματος των δένδρων και θάμνων που είχαν φυτευτεί, με τοποθέτηση μεγάλης δεξαμενής νερού, συστήματος άρδευσης, συνδρομή σε δενδροφυτεύσεις από μαθήτριες και μαθητές σχολείων της πόλης κλπ. Εκφράζω τα θερμά συγχαρητήρια μου σε όλες και όλους που αφιέρωσαν κόπο και χρόνο για τη δημιουργία του όμορφου χώρου που βλέπουμε σήμερα.“
Όσο κυλούσε ο καιρός, μαζί με το άλσος μεγάλωνε και η διάθεση της συμμετοχής. Η κ. Τζένη Μαργαρίτη έγινε βασικός συντελεστής του έργου Πάρκο Εθελοντισμού – Χαϊδάρι. Η δική της δήλωση: “ΟΡΑΜΑ – ΣΤΟΧΟΣ – ΥΠΟΜΟΝΗ – ΕΠΙΜΟΝΗ – ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΣΟΥ. Είναι οι λέξεις κλειδιά μέσα από τις οποίες αντλήσαμε τη δύναμη όσοι ασχοληθήκαμε με το ΠΑΡΚΟ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ στο Άνω Δάσος Χαϊδαρίου. Και χρειαζόταν δύναμη, γιατί ο χρόνος ήταν μακρύς. Ένα πάρκο που αυτή την στιγμή είναι πλέον γεγονός, παρ’ όλες τις υπάρχουσες ελλείψεις του.
Είναι μία μεγάλη επιτυχία για τους κατοίκους του Χαϊδαρίου, γιατί μια έκταση 11 στρεμμάτων, ξεχασμένη, ένα πρώην νταμάρι, εκτός από σάρκα και οστά, έχει πάρει και την σφραγίδα του ως ένα πάρκο, για ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον τόπο μας. Νιώθω χαρά και ικανοποίηση που βρίσκομαι μέσα σε αυτή την ομάδα των ανθρώπων που δούλεψαν γι’ αυτό. Θέλω να πω συγχαρητήρια σε όσους ασχοληθήκαμε και βοηθήσαμε στην υλοποίηση αυτού του τοπίου. Από την μικρότερη βοήθεια έως την μεγαλύτερη. Από τον οραματισμό του και το ξεκίνημά του μέχρι τώρα και συνεχίζουμε. Τέλος πολλά συγχαρητήρια στο συμπολίτη μας Μενέλαο Χρόνη που είναι η ψυχή αυτού του έργου. ΕΙΜΑΣΤΕ ΙΣΧΥΡΟΙ, ΟΤΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΩΜΕΝΟΙ”.
Ο κ. Αλέξανδρος Μποφίλιας μας παρότρυνε να κάνουμε την αίτηση συμμετοχής στην Διεθνή Μπιενάλε Τοπίου το 2008. Είναι αρχιτέκτονας μελετητής, που έχει τιμηθεί και ο ίδιος με την παρουσία του σε μία Μπιενάλε για το έργο ανάδειξης του διασωθέντος τμήματος του Ιστορικού Ελαιώνα πέριξ της οδού Πέτρου Ράλλη, ανατρέποντας ολοκληρωτικά την εικόνα της μιζέριας που επικρατούσε εκεί επί δεκαετίες. Ο κ. Μποφίλιας σημειώνει: “Συγχαρητήρια και πάλι για την σπουδαία διάκριση για μια υποδειγματική πρωτοβουλία του αγαπητού κ. Μενέλαου Χρόνη!! Αποδεικνύεται ότι υπεύθυνοι πολίτες με γνώση, μεράκι και πραγματικό ενδιαφέρον για τον τόπο τους μπορούν να βγάλουν τον αστικό χώρο από το τέλμα της υποβάθμισης, υλοποιώντας έξυπνες και πρωτοποριακές στρατηγικές, π.χ. ως προς την συμμετοχική διαδικασία ή την ανακύκλωση τοπικών υλικών.“
Δείτε εδώ τους φιναλίστ του 2023 για το Rosa Barba International Landscape Prize
HOPE DELFT CAPE TOWN
Cape Town, South Africa
Tarna Klitzner Landscape Architect
BENJAKITTI FOREST PARK
Bangkok, Thailand
Kongjian Yu – Turenscape
FIRST (F)LIGHT
Auckland, New Zealand
Surfacedesign, Inc.
MIAOJING RIVER
Kunshan, China
Fred Liao – platstudio
SUMMER ISLAND
Heilbronn, Germany
LOMA .ARCH.LAND.URBAN
PHASE SHIFTS PARK (CENTRAL PARK)
Taichung, Taiwan
Catherine Mosbach, Philippe Rahm, Ricky Liu & Associates architects+planners
PARQUE EN EL BARRIO PRADO
Medellín, Colombia
Edgar Mazo
WEST MIDLANDS NATIONAL PARK
Birmingham, United Kingdom
Kathryn Moore
TANGSHAN QUARRY PARK
Nanjing, China
Z+T Studio
PARCO MARCONI – ROMA
Roma, Italy
Maria Cristina Tullio, Elisa Monteduro, Mattia Proietti Tocca, Matteo Polci
ALUMNI PARK
Randwick, Australia
Eladio Hernando – spackmanmossopmichaels
Η Αναφορά Ενεργειών για το Πάρκο Εθελοντισμού – Χαϊδάρι
Ακολουθούν αποσπάσματα από τον πυρήνα της σκέψης γύρω από το Πάρκο Εθελοντισμού, όπως γράφτηκε για να εκτεθεί στην επιτροπή αξιολόγησης της Διεθνούς Μπιενάλε Τοπίου της Βαρκελώνης:
Η έκταση 11 στρεμμάτων του Δήμου Χαϊδαρίου “Πάρκο Εθελοντισμού” αποτελεί πρώην νταμάρι, μπαζωμένο από ιδιώτη χωρίς μελέτη κατά τη δεκαετία του 1960, εντελώς γυμνό μέχρι το 2010. Χαρακτηρίζεται από έντονες κλίσεις. Η πρώτη ενασχόληση των πολιτών έγινε το 2011 με συμβολική δενδροφύτευση για την υπεράσπιση του δημόσιου και κοινόχρηστου χαρακτήρα του.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η περιοχή του Άνω Δάσους Χαϊδαρίου εντάχθηκε στο σχέδιο του 1987 και οι περισσότερες κατοικίες χτίστηκαν μετά το 2000, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν κοινωνικοί δεσμοί, καθώς οι κάτοικοι ήταν όλοι νεοφερμένοι και άγνωστοι μεταξύ τους. Από την άποψη αυτή η ανάπτυξη της εθελοντικής – συνεργατικής δράσης που θα αναφερθεί πιο κάτω δεν ήταν αυτονόητη και εύκολη.
Το 2012 έγινε πιο οργανωμένη δενδροφύτευση.
Τότε κάποιοι εθελοντές συνειδητοποίησαν για πρώτη φορά ότι έπρεπε “να σκύψουν” στο νταμάρι, αφού προέκυψε η ανάγκη να αναπτυχθεί σύστημα ποτίσματος για να επιβιώσουν τα δέντρα στο σκληρό καλοκαίρι της Αττικής. Το κατασκεύασε αρθρωτά, μαζί με την πρόοδο ων φυτεύσεων, εθελοντής περίοικος. Αρχικά πότιζε με δεξαμενή 5 τόνων του Α:ΣΔΑ, το 2014 όμως κατάφερε να συνδεθεί με γεώτρηση του Ποικίλου Όρους, οπότε λύθηκε οριστικά το πρόβλημα των ποτισμάτων.
Βασική επιδίωξη των φυτεύσεων ήταν να ακολουθηθεί το μοτίβο των διασωσμένων περιαστικών δασών της Δυτικής Αττικής: πεύκα, κυπαρίσσια, χαρουπιές, κουτσουπιές, αργιές, δάφνες, αρωματικά κτλ., ώστε -κατά το δυνατόν- να αναβιώσει το χαμένο από διάφορες αιτίες (φωτιές, υλοτομία στην Κατοχή, πολεοδόμηση) δάσος της νότιας πλευράς του Ποικίλου, το οποίο έχει ανατολικομεσημβρινό προσανατολισμό και πολύ ζέστη κατά τους θερινούς μήνες. Πολλά από τα δέντρα και τους θάμνους παραχωρήθηκαν από το φυτώριο του Διομήδειου Βοτανικού Κήπου και άλλα αγοράστηκαν. Ιδιαίτερη δυσκολία στη φροντίδα των δέντρων προκάλεσε η μεγάλη κλίση της πλαγιάς, που αντιμετωπίστηκε με κατασκευή λάκκων και υποστήριξή τους με πέτρες, ώστε να συγκρατείται το νερό της βροχής ή του ποτίσματος.
Μέσα σε μια πενταετία φάνηκαν οι πρώτοι “καρποί” στο πράσινο, αφού οι απώλειες ήταν ελάχιστες χάρη στην αδιάκοπη προσπάθεια των εθελοντών. Η ικανοποίηση που προκάλεσε στην περιοχή αυτό το γεγονός έφερε το επόμενο στάδιο εργασιών, που αφορούσαν τη φροντίδα του χώρου από πλευράς ασφάλειας, προσβασιμότητας και αισθητικής.
Όπως αναφέρθηκε η έκταση ήταν ένα ατάκτως μπαζωμένο νταμάρι. Η επιφάνεια του εδάφους ήταν γεμάτη ανωμαλίες, λόφους και βυθίσματα. Σε πολλά σημεία ήταν πεταμένες πέτρες και ογκόλιθοι από τις παλιές λατομικές εργασίες. Σε όλη την έκταση υπήρχαν ριγμένα τσιμέντα, σίδερα και πλήθος άλλων αποβλήτων οικοδομικών υλικών. Επίσης πάρα πολλά σκουπίδια, όπως και πεταμένα κουφάρια ζώων συντροφιάς. Όλα αυτά έκαναν τον χώρο μη επισκέψιμο.
Αρχικά έγινε προσπάθεια ανάσυρσης των απορριμμάτων που είχαν ριχτεί εκεί από δεκαετίες και είχαν αντέξει σε βάθος χρόνου όπως πλαστικά, παπούτσια, σακούλες, οστά ζώων κτλ.
Πιο επίπονη ήταν η απομάκρυνση οικοδομικών υλικών λόγω βάρους και όγκου. Τελικά επιλέχθηκε η ενσωμάτωσή τους στις πέτρινες πεζούλες, όπως θα εξηγηθεί πιο κάτω.
Οι εθελοντές συζήτησαν πολύ μεταξύ τους για το είδος της ανάπτυξης που θα ήθελαν να πετύχουν, δεδομένων φυσικά και των περιορισμένων δυνατοτήτων παρέμβασης αφού στερούνταν κονδυλίων, μηχανικών μέσων κτλ. Αυτό διότι ο Δήμος, ακόμη και όταν επιλύθηκε οριστικά κατά την Κτηματογράφηση το ιδιοκτησιακό καθεστώς της έκτασης, προτιμούσε, αν και ιδιοκτήτης, να κοιτάζει από απόσταση, λόγω των δικών του περιορισμένων δυνατοτήτων σε προσωπικό, αλλά και την παγιωμένη αντίληψη στην ελληνική αυτοδιοίκηση ότι “έργο” είναι αυτό που απορροφά ευρωπαϊκά κονδύλια και συνήθως περιέχει μπόλικο τσιμέντο ή εσχάτως ακριβές “βιοκλιματικές αναπλάσεις”.
Όσον αφορά το συγκεκριμένο πάρκο, οι κάτοικοι μετά από τοπική διαβούλευση “πάντρεψαν” τις αντικειμενικές τους δυνατότητες παρέμβασης με την βούληση για ανάπτυξη του χώρου με απόλυτα βιώσιμο τρόπο. Αυτό σημαίνει με υλικά αποκλειστικά που βρίσκονταν εκεί, χωρίς τσιμέντο, χωρίς μηχανικά μέσα, χωρίς χρήση καυσίμων. Αποκλειστική μέθοδος είναι η σωματική εργασία. Μοναδικά εργαλεία είναι καροτσάκια, κασμάδες, λοστοί, φτυάρια, τσουγκράνες, σφυριά.
Δεν χρησιμοποιείται καθόλου τσιμέντο και όλα τα χτισίματα είναι παραδοσιακές ξερολιθιές, στη βάση των οποίων υπάρχουν μεγάλες πέτρες, οι οποίες εξασφαλίζουν στατική επάρκεια στις μάντρες, που έχουν μέσο ύψος 0.6 μ. (αλλού λίγο περισσότερο αλλού λίγο λιγότερο). Οι πέτρες είτε υπήρχαν στο σημείο όπου χτιζόταν η πεζούλα είτε αναγκαστικά έπρεπε να μεταφερθούν από άλλο σημείο του νταμαριού, όπου υπάρχουν άφθονες. Κάποιες ξεπερνούν σε βάρος το 150 κιλά και κουβαλήθηκαν με το καροτσάκι. Ήταν μια κοπιώδης και χρονοβόρα διαδικασία.
Το χτίσιμο της πεζούλας εξυπηρετεί και την “εξαφάνιση” των ανεπιθύμητων οικοδομικών αποβλήτων που βρίσκονται στην επιφάνεια. Πιο συγκεκριμένα, η εξωτερική όψη της πεζούλας είναι πέτρινη, ενώ ακριβώς από πίσω χτίζονται κομμάτια τσιμέντου, τούβλα κτλ., ώστε ο τοίχος να είναι διπλός και ως εκ τούτου πιο ανθεκτικός. Με αυτό τον τρόπο σταδιακά απομακρύνονται από την επιφάνεια του πάρκου τα αντιαισθητικά και επικίνδυνα απόβλητα, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιούνται ως δομικά υλικά.
Όπου χρειάζεται οι πέτρες σφυρηλατούνται. Οι πεζούλες ακολουθούν σε γενικές γραμμές τις καμπύλες του εδάφους. Αφού χτιστούν, πίσω τους εξομαλύνεται η επιφάνεια με κασμά και τσουγκράνα.
Ειδική φροντίδα γίνεται για την εξεύρεση χώματος. Μικρές ποσότητες μεταφέρθηκαν από εκσκαφές γύρω οικοδομών, ενώ το πιο πολύ “δημιουργήθηκε” επί τόπου, με το κοσκίνισμα του υπάρχοντος υλικού.
Αφού εξομαλυνθεί η πλαγιά πίσω από την πεζούλα και επιχωματωθεί ικανοποιητικά, είναι έτοιμη για φύτευση. Στα σημεία αυτά προτιμάται η φύτευση λουλουδιών, θάμνων και αρωματικών.
Επίσης με το χτίσιμο χαμηλών τοιχίων και ισοπέδωση του εδάφους ανάμεσά τους δημιουργούνται μονοπάτια μέσα στην έκταση, για την περιήγηση των επισκεπτών.
Στο αμέσως επόμενο στάδιο στόχος είναι η τοποθέτηση ξύλινων καθισμάτων και τραπεζιών δασικής αναψυχής. Επίσης η κατασκευή σε ένα – δύο σημεία ξύλινης ή/και πέτρινης πέργκολας. Επίσης απασχολεί τους εθελοντές η ανεύρεση ενός τύπου επίστρωσης των δρόμων και των μονοπατιών, ανθεκτικού, υδατοδιαπερατού και οικολογικού.
Τα δέντρα έχουν μεγαλώσει πια αρκετά και χαρίζουν ποιότητα αέρα, σκιά και ωραία βόλτα. Η διαμόρφωση του χώρου χωρίς κραυγαλέες παρεμβάσεις και μόνο με τοπικά υλικά έχει γεννήσει ένα “γήινο” πάρκο, προσαρμοσμένο στο τοπίο του Ποικίλου, με την ικανοποίηση ότι αυτό έγινε με εθελοντική – συμμετοχική προσπάθεια, η οποία δημιούργησε κοινωνικούς δεσμούς στην περιοχή. Μετά από όλα αυτά, αποφασίστηκε από τους πολίτες να δοθεί η ονομασία «Πάρκο Εθελοντισμού».
