Πέθανε στα 69 του ο μεγιστάνας που είχε αγοράσει τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά αντί 1 ευρώ – “Έργα και ημέρες”, στα μέρη μας

Ο γαλλολιβανέζος επιχειρηματίας κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχό του τα σημαντικότερα ναυπηγεία της Γαλλίας και της Γερμανίας, αλλά και τον Σκαραμαγκά, τον οποίο ήλθε να διασώσει το 2010. Ακολούθησε το… χάος, μετά την γερμανική “εξυγίανση”.

Σε ηλικία 69 ετών πέθανε ο Γαλλολιβανέζος δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Ισκαντάρ Σάφα, νικημένος από τον καρκίνο. Ο θεωρούμενος σαν ακροδεξιός Ισκαντάρ Σάφα ήταν μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε το 2010 όταν κατάφερε να αποκτήσει τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά από τη γερμανική ThyssenKrupp με τίμημα μόλις… ένα ευρώ!

Ο επιχειρηματίας που πέθανε χθες στο Μουζέν της Γαλλίας, ήταν γνωστός ως ιδιοκτήτης του ακροδεξιού περιοδικού Valeurs Actuelles. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις του Ισκαντάρ Σάφα ήταν κυρίως στον χώρο των ναυπηγείων. Είχε εξαγοράσει τα ναυπηγεία CMN (Constructions Mécaniques de Normandie) στο Χερβούργο, τα ιστορικά German Naval Yards Kiel αλλά και τα ναυπηγεία Lindenau, επίσης στο Κίελο. Ο Σάφα δεν είχε περιοριστεί στις ναυπηγικές δραστηριότητες, αλλά είχε στην ιδιοκτησία του και το λατομείο μαρμάρου Marbres de France στη Νότια Γαλλία, από το οποίο δώρισε μεγάλες ποσότητες για την ανοικοδόμηση της Παναγίας των Παρισίων. 

Ποιος ήταν ο Ισκαντάρ Σάφα

Γεννημένος το 1955 σε χριστιανική οικογένεια του Λιβάνου, ο επιχειρηματίας ήταν ένας από τους διαπραγματευτές για την απελευθέρωση το 1988 Γάλλων ομήρων στο Λίβανο. Είχε για χρόνια αντιδικία με το ελληνικό δημόσιο απ’ το οποίο διεκδικούσε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για τα προγράμματα των υποβρυχίων τύπου Παπανικολής και τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά τα οποία είχε αναλάβει το 2010 υποσχόμενος επενδύσεις, χτίσιμο νέων υποβρυχίων και πολεμικών πλοίων, τελικώς όμως δεν κατάφερε να φέρει ούτε ένα νέο πρόγραμμα πέραν των συμβολαίων που είχαν δοθεί στα ΕΝΑΕ επί υπουργίας Άκη Τσοχατζόπουλου.

Η περιουσία του μαζί με αυτή του αδελφού του, Ακράμ Σάφα, σύμφωνα με το περιοδικό Challenges, το 2023 ανέρχεται σε 1,45 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ο Σάφα και ο Σκαραμαγκάς

Το 2010 ο Ισκαντάρ Σάφα, με σημαντική ήδη διαδρομή στον χώρο των ναυπηγήσεων, κατάφερε να αποκτήσει τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, διά της εταιρείας του Abu Dhabi Mar, κλάδο της Prinivest. Σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίσταση για τη μεγάλη ελληνική βιομηχανία εμφανίστηκε σαν σωτήρας, με φιλόδοξα σχέδια και με βασικό άξονα τις στρατιωτικές προμήθειες. Ήταν όμως ταυτόχρονα η περίοδος της χρεωκοπίας του ελληνικού κράτους, κατά την οποία περιορίστηκαν έως στραγγαλισμού οι στρατιωτικές δαπάνες με απαίτηση των δανειστών και αναγκαστική συναίνεση των ελληνικών κυβερνήσεων.

Την ίδια εποχή μπήκε στην MIG, όπου μεσουρανούσε ακόμη ο αείμνηστος Ανδρέας Βγενόπουλος, και ανέλαβε αντιπρόεδρος το 2011.

Όπως αναφέρθηκε, η διάσωση” των Ναυπηγείων ουδέποτε έγινε και από το 2016 βρίσκεται σε δικαστικές διαμάχες με το ελληνικό Δημόσιο διεκδικώντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, αλλά και… το ίδιο το Ναυπηγείο, παρόλο που στο μεταξύ έγιναν δύο διαγωνισμοί και τελικά πέρασε σε νέο ιδιοκτήτη, τον εφοπλιστή Γιώργο Προκοπίου.

Πώς μπήκε στο “παιχνίδι” των ΕΝΑΕ

Έτσι κι αλλιώς η ενασχόληση του Σάφα με τον Σκαραμαγκά περιείχε υψηλό ρίσκο, το οποίο πάντως προσπάθησε να περιορίσει κάνοντας μια ετεροβαρή συμφωνία.

Τα ΕΝΑΕ βρίσκονταν σε γερμανικά χέρια από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, αρχικά στη HDW/Ferrostaal και στη συνέχεια της TyssenKrupp. Το βασικότερο πρόγραμμα που “έτρεχε” ήταν η κατασκευή των υποβρυχίων Type 214, αλλά υπήρχε σοβαρή εμπλοκή με το πρώτο υποβρύχιο που είχε κατασκευαστεί στο Κίελο και έγερνε. Το 2008 επιβλήθηκε με το πρόστιμο των 230 εκατ. ευρώ από την Κομισιόν (με την πάροδο του χρόνου ξεπέρασε τα 500 εκατ.) για παράνομες κρατικές ενισχύσεις, μετά την καταγγελία του τότε ιδιοκτήτη των ναυπηγείων Ελευσίνας, Νίκου Ταβουλάρη.

Σε αυτές τις συνθήκες λοιπόν εμφανίστηκε η Abu Dhabi Mar και έδωσε στην κυβέρνηση και τους εργαζόμενους ελπίδα εξόδου από την βαθύτατη κρίση, καθώς εθεωρείτο ότι είχε “τις πλάτες” του Βερολίνου, αφού είχε ήδη καταφέρει να εξαγοράσει τον “βασιλιά των γερμανικών ναυπηγήσεων” Blohm+Voss, αλλά και το 25% της HDW. Έβαλε στην ελληνική κυβέρνηση δύο όρους: Να παραλάβει αυτή το υποβρύχιο 214 «Παπανικολής» μετά τη γνωστή εμπλοκή επειδή “έγερνε”, πράγμα που επιθυμούσε διακαώς και η γερμανική πλευρά (στη συνέχεια το υποβρύχιο αυτό έκανε μια λαμπρή διεθνή καριέρα πωλήσεων) και κυρίως να “καπαρώσει” για τα ENAE νέες παραγγελίες ύψους 1 δισ. ευρώ.

Αγορά έναντι 1 ευρώ

Μετά από κάποιες μικρές περιπέτειες (πισωγύρισμα της ThyssenKrupp, εμπλοκή της Τράπεζας Πειραιώς κτλ.) τον Οκτώβριο του 2010 έπεσαν οι υπογραφές για την εξαγορά του 75,1% των μετοχών της ThyssenKrupp έναντι του συμβολικού τιμήματος του 1 ευρώ και με πολλές υποσχέσεις, όπως αναφέραμε για πλούσιο εξοπλιστικό πρόγραμμα Πολεμικού Ναυτικού. Η Eλλάδα πράγματι παρέλαβε το υποβρύχιο “Παπανικολής” ωστόσο, τα συμβόλαια που ανέμενε ο Ισκαντάρ Σάφα έγιναν “αέρας”, εκτός από δύο νέα υποβρύχια 214.

Η ώρα των δικαστηρίων

Η διαμάχη που ξέσπασε μεταξύ των αδελφών Σάφα και ελληνικού Δημοσίου πήρε μεγάλες διαστάσεις και έφτασε στα ελληνικά και διεθνή δικαστήρια. Ο επιχειρηματίας προσέφυγε στη διεθνή διαιτησία διεκδικώντας αποζημιώσεις 1 δισ. ευρώ για αθέτηση των όρων της συμφωνίας αγοράς. Tο Δημόσιο απάντησε με αντίστοιχη προσφυγή, διεκδικώντας επίσης μεγάλα ποσά για αθέτηση όρων.

Εν μέσω ενός μαραθωνίου εκατέρωθεν αγωγών και προσφυγών, τοποθετήθηκε από την κυβέρνηση ειδικός εκκαθαριστής στον Σκαραμαγκά, και έγινε ο πρώτος διαγωνισμός για το στρατιωτικό τμήμα των ΕΝΑΕ το 2020, που όμως κηρύχτηκε άγονος.

Ακολούθησε η δεύτερη διαγωνιστική διαδικασία στην οποία επικράτησε ο Γιώργος Προκοπίου. Ο Σάφα όμως δεν είχε πει την τελευταία του κουβέντα. Συνέχισε να απαιτεί αποζημιώσεις και… ναυπηγήσεις.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Μαΐου 2023 της γαλλικής εφημερίδας La Tribune, o Γαλλολιβανέζος επιχειρηματίας ζητούσε με επιστολή του προς την ελληνική Κυβέρνηση την επιστροφή του Ναυπηγείου στο καθεστώς που ήταν όταν απαλλοτριώθηκε το 2017μαζί με την καταβολή μεγάλης αποζημίωσης.  

Από όσο γνωρίζουμε, η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον του Διεθνούς Κέντρου Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών (ICSID) της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Παράπλευρες απώλειες

Δεν είναι μόνο το Πολεμικό Ναυτικό που βρέθηκε στη δίνη της επιχειρηματικής περιπέτειας του Σκαραμαγκά (και αναγκάστηκε να συνεχίσει μόνο του το πρόγραμμα των υποβρυχίων) ούτε οι εργαζόμενοι αντιμετώπισαν (και αντιμετωπίζουν) μία τεράστια εργασιακή περιπέτεια.

Είναι και ο Δήμος Χαϊδαρίου, που… δεν είδε το χρώμα του χρήματος από τον Σάφα. Τα συνολικά χρέη των ετών 2011, 2012, 2013 και 2014 από δημοτικά τέλη ανέρχονται στο ποσό των 1.299.232,5 ευρώ! Ο Δήμος ελπίζει να πάρει κάτι από το “πουγκί” του Ειδικού Διαχειριστεί.

Μ.Χ.